Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Giáo án dạy Vật Lý 11 cực hay và đầy đủ
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Tuần 01 tiết 1
Ngày soạn: 18/08/2013
PHAÀN I. ÑIEÄN HOÏC. ÑIEÄN TÖØ HOÏC
Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG
ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Neâu ñöôïc caùc caùch nhieãm ñieän cho moät va
- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Cu-loâng,chæ ra ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän giöõa caùc ñieän tích ñieåm
2. Kó naêng
- Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm.
- Vaän duïng ñònh luaät Cu loâng ñeå giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän.
- Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS.
- Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo.
Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tìm hieåu söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät, ñieän tích, ñieän tích ñieåm, töông taùc giöõa caùc ñieän
tích.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm veà
hieän töôïng nhieãm ñieân do coï xaùt.
Giôùi thieäu caùc caùch laøm vaät
nhieãm ñieän.
Giôùi thieäu caùch kieåm tra vaät
nhieãm ñieän.
Giôùi thieäu ñieän tích.
Cho hoïc sinh tìm ví duï.
Giôùi thieäu ñieän tích ñieåm.
Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän
tích ñieåm.
Giôùi thieäu söï töông taùc ñieän.
Cho hoïc sinh thöïc hieän C1.
Laøm thí nghieäm theo söï höôùng
daãn cuûa thaày coâ.
Ghi nhaän caùc caùch laøm vaät nhieãm
ñieän.
Neâu caùch keåm tra xem vaät coù bò
nhieãm ñieän hay khoâng.
Tìm ví duï veà ñieän tích.
Tìm ví duï veà ñieän tích ñieåm.
Ghi nhaän söï töông taùc ñieän.
Thöïc hieän C1.
I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät. Ñieän
tích. Töông taùc ñieän
1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät
Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän do : coï
xaùt leân vaät khaùc, tieáp xuùc vôùi moät vaät
nhieãm ñieän khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät
nhieãm ñieän khaùc.
Coù theå döïa vaøo hieän töôïng huùt caùc vaät
nheï ñeå kieåm tra xem vaät coù bò nhieãm
ñieän hay khoâng.
2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm
Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø vaät mang
ñieän, vaät tích ñieän hay laø moät ñieän tích.
Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích ñieän coù
kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch
tôùi ñieåm maø ta xeùt.
3. Töông taùc ñieän
Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy nhau.
Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt nhau.
Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät Coulomb vaø haèng soá ñieän moâi.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu veà Coulomb vaø thí
nghieäm cuûa oâng ñeå thieát laäp ñònh
luaät.
Ghi nhaän ñònh luaät.
II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng soá ñieän
moâi
1. Ñònh luaät Cu-loâng
Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai dieän tích
ñieåm ñaët trong chaân khoâng coù phöông
Trang 1
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh luaät vaø
caùc ñaïi löôïng trong ñoù.
Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích.
Cho hoïc sinh thöïc hieän C2.
Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän moâi.
Cho hoïc sinh tìm ví duï.
Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc tính
löïc töông taùc giöõa hai ñieän tích
ñieåm ñaët trong chaân khoâng.
Cho hoïc sinh thöïc hieän C3.
Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh luaät vaø
naém vöõng caùc ñaïi löông trong ñoù.
Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích.
Thöïc hieän C2.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Tìm ví duï.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Neâu bieåu thöùc tính löïc töông taùc
giöõa hai ñieän tích ñieåm ñaët trong
chaân khoâng.
Thöïc hieän C3.
truøng vôùi ñöôøng thaúng noái hai ñieän tích
ñieåm ñoù, coù ñoä lôùn tæ leä thuaän vôùi tích
ñoä lôùn cuûa hai ñieän tích vaø tæ leä nghòch
vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa
chuùng.
F = k 2
1 2
| |
r
q q
; k = 9.109
Nm2
/C2
.
Ñôn vò ñieän tích laø culoâng (C).
2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích
ñieåm ñaët trong ñieän moâi ñoàng tính.
Haèng soá ñieän moâi
+ Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch ñieän.
+ Khi ñaët caùc ñieän tích trong moät ñieän
moâi ñoàng tính thì löïc töông taùc giöõa
chuùng seõ yeáu ñi ε laàn so vôùi khi ñaët noù
trong chaân khoâng. ε goïi laø haèng soá ñieän
moâi cuûa moâi tröôøng (ε ≥ 1).
+ Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm
ñaët trong ñieän moâi : F = k 2
1 2
| |
r
q q
ε
.
+ Haèng soá ñieän moâi ñaëc cho tính chaát
caùch ñieän cuûa chaát caùch ñieän.
Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát ?
Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi 1, 2, 3, 4 trang 9,
10.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk
vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp.
Ñoïc muïc Sôn tónh ñieän.
Thöïc hieän caùc caâu hoûi trong sgk.
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
Trang 2
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Tuần 01 tiết 2
Ngày soạn: 18/08/2013
BAØI TAÄP
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc :
- Bieåu dieãn ñöôïc löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm vaø vaän duïng ñònh luaät Cu loâng
- Thuyeát electron. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
2. Kyõ naêng :
- Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn lieân quan ñeán löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm.
- Giaûi thích ñöôùc caùc hieän töôïng lieân quan ñeán thuyeát electron vaø ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
II. CHUAÅN BÒ
Giaùo vieân
- Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp.
- Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc.
Hoïc sinh
- Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.
- Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi.
- Caùc caùch laøm cho vaät nhieãm ñieän.
- Hai loaïi ñieän tích vaø söï töông taùc giöõa chuùng.
- Ñaëc ñieåm löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm,
- Löïc töông taùc giöõa nhieàu ñieän tích ñieåm leân moät ñieän tích ñieåm.
- Thuyeát electron.
- Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn A.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Caâu 5 trang 10 : D
Caâu 6 trang 10 : C
Caâu 5 trang 14 : D
Caâu 6 trang 14 : A
Caâu 1.1 : B
Caâu 1.2 : D
Caâu 1.3 : D
Caâu 2.1 : D
Caâu 2.5 : D
Caâu 2.6 : A
Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu
thöùc ñònh luaät Cu-loâng.
Yeâu caàu hoïc sinh suy ra ñeå
tính |q|.
Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát
ñieän tích cuûa moãi quaû caàu.
Vieát bieåu theùc ñònh luaät.
Suy ra vaø thay soá ñeå tính |q|
Giaûi thích taïi sao quaû caàu coù
ñieän tích ñoù.
Baøi 8 trang 10
Theo ñònh luaät Cu-loâng ta coù
F = k 2
1 2
| |
r
q q
ε
= k 2
2
r
q
ε
=> |q| = 9
2 3 1 2
9.10
9.10 .1.(10 )
− −
=
k
Fεr
= 10-7(C)
Baøi 1.7
Trang 3
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Veõ hình Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân
moãi quaû caàu.
Neâu ñieàu kieän caân baèng.
Tìm bieåu thöùc ñeå tính q.
Suy ra, thay soá tính q.
Moãi quaû caàu seõ mang moät ñieän tích
2
q
.
Löïc ñaåy giöõa chuùng laø F = k 2
2
4r
q
Ñieàu kieän caân baèng : → → →
F+ P+T
= 0
Ta coù : tan
2
α
= l mg
kq
P
F
2
2
4
=
=> q = ±2l
2
tan
α
k
mg
= ± 3,58.10-7C
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
KYÙ DUYEÄT
Trang 4
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Tuần 02 tiết 3
Ngày soạn: 24/08/2013
THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
2. Kó naêng
- Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS.
- Chuaån bò phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh
OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu, bieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Cu-loâng.
Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu thueát electron.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu taïo cuûa
nguyeân töû.
Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa hoïc sinh.
Giôùi thieäu ñieän tích, khoái löôïng
cuûa electron, proâtoân vaø nôtron.
Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao
bình thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø
veà ñieän.
Giôùi thieäu ñieän tích nguyeân toá.
Giôùi thieäu thuyeát electron.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1.
Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo
thì nguyeân töû khoâng coøn trung hoaø
veà ñieän.
Neáu caáu taïo nguyeân töû.
Ghi nhaän ñieän tích, khoái löôïng
cuûa electron, proâtoân vaø nôtron.
Giaûi thích söï trung hoaø veà ñieän
cuûa nguyeân töû.
Ghi nhaän ñieän tích nguyeân toá.
Ghi nhaän thuyeát electron.
Thöïc hieän C1.
Giaûi thích söï hình thaønh ion
döông, ion aâm.
I. Thuyeát electron
1. Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän
ñieän. Ñieän tích nguyeân toá
a) Caáu taïo nguyeân töû
Goàm: haït nhaân mang ñieän tích döông
naèm ôû trung taâm vaø caùc electron mang
ñieän tích aâm chuyeån ñoäng xung quanh.
Haït nhaân caáu taïo bôûi hai loaïi haït laø
nôtron khoâng mang ñieän vaø proâtoân
mang ñieän döông.
Electron coù ñieän tích laø -1,6.10-19C vaø
khoái löôïng laø 9,1.10-31kg. Proâtoân coù
ñieän tích laø +1,6.10-19C vaø khoái löôïng
laø 1,67.10-27kg. Khoái löôïng cuûa nôtron
xaáp xó baèng khoái löôïng cuûa proâtoân.
Soá proâtoân trong haït nhaân baèng soá
electron quay quanh haït nhaân neân bình
thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø veà
ñieän.
b) Ñieän tích nguyeân toá
Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích
cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø ta
coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy ta goïi chuùng laø
ñieän tích nguyeân toá.
2. Thuyeát electron
+ Bình thöôøng toång ñaïi soá taát caû caùc
ñieän tích trong nguyeân töû baèng khoâng,
nguyeân töû trung hoaø veà ñieän.
Neáu nguyeân töû bò maát ñi moät soá
electron thì toång ñaïi soá caùc ñieän tích
trong nguyeân töû laø moät soá döông, noù laø
moät ion döông. Ngöôïc laïi neáu nguyeân
Trang 5
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh khoái
löôïng cuûa electron vôùi khoái löôïng
cuûa proâtoân.
Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo
thì vaät nhieãm ñieän döông, khi naøo
thì vaät nhieãm ñieän aâm.
So saùnh khoái löôïng cuûa electron
vaø khoái löôïng cuûa proâtoân.
Giaûi thích söï nhieãm ñieän döông,
ñieän aâm cuûa vaät.
töû nhaän theâm moät soá electron thì noù laø
ion aâm.
+ Khoái löôïng electron raát nhoû neân
chuùng coù ñoä linh ñoäng raát cao. Do ñoù
electron deã daøng böùt khoûi nguyeân töû,
di chuyeån trong vaät hay di chuyeån töø
vaät naøy sang vaät khaùc laøm cho caùc vaät
bò nhieãm ñieän.
Vaät nhieãm ñieän aâm laø vaät thieáu
electron; Vaät nhieãm ñieän döông laø vaät
thöøa electron.
Hoaït ñoäng3 (10 phuùt) : Vaän duïng thuyeát electron.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu vaät daãn ñieän, vaät caùch
ñieän.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2, C3.
Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taïi sao
söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät
caùch ñieän chæ laø töông ñoái.
Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï
nhieãm ñieän do tieáp xuùc.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4
Giôùi tthieäu söï nhieãm ñieän do
höôûng öùng (veõ hình 2.3).
Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích söï
nhieãm ñieän do höôûng öùng.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5.
Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät daãn
ñieän, vaät caùch ñieän.
Thöïc hieän C2, C3.
Giaûi thích.
Giaûi thích.
Thöïc hieän C4.
Veõ hình 2.3.
Giaûi thích.
Thöïc hieän C5.
II. Vaän duïng
1. Vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän
Vaät daãn ñieän laø vaät coù chöùa caùc
ñieän tích töï do.
Vaät caùch ñieän laø vaät khoâng chöùa
caùc electron töï do.
Söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät
caùch ñieän chæ laø töông ñoái.
2. Söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc
Neáu cho moät vaät tieáp xuùc vôùi moät
vaät nhieãm ñieän thì noù seõ nhieãm ñieän
cuøng daáu vôùi vaät ñoù.
3. Söï nhieãm dieän do höôûng öùng
Ñöa moät quaû caàu A nhieãm ñieän
döông laïi gaàn ñaàu M cuûa moät thanh
kim loaïi MN trung hoaø veà ñieän thì
ñaàu M nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N
nhieãm ñieän döông.
Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Nghieân cöùu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu ñònh luaät.
Cho hoïc sinh tìm ví duï.
Ghi nhaän ñònh luaät.
Tìm ví duï minh hoaï.
III. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích
Trong moät heä vaät coâ laäp veà ñieän,
toång ñaïi soá caùc ñieän tích laø khoâng
ñoåi.
Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieát thöùc ñaõ hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 sgk vaø
2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp.
Toùm taét laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi.
Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
Trang 6
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Tuần 02 tiết 4 + Tuần 03 tiết 5
Ngày soạn: 25/08/2013
ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc
- Neâu ñöôïc ñieän tröôøng toàn taïi ôû ñaâu vaø coù tính chaát gì.
- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
- Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän.
2. Kó naêng
- Xaùc ñònh phöông chieàu vaø ñoä lôùn cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra.
- Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp.
- Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
1. Giaùo vieân
- Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK.
- Thöôùc keû, phaán maøu.
- Chuaån bò phieáu caâu hoûi.
2. Hoïc sinh
- Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Tieát 1.
Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc, do höôûng öùng.
Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu söï taùc duïng löïc giöõa
caùc vaät thoâng qua moâi tröôøng.
Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän
tröôøng.
Tìm theâm ví duï veà moâi tröôøng
truyeàn töông taùc giöõa hai vaät.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
I. Ñieän tröôøng
1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc ñieän
Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc giöõa caùc
ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng.
2. Ñieän tröôøng
Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao
quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän
tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân
ñieän tích khaùc ñaët trong noù.
Hoaït ñoäng 3 (30 phuùt) : Tìm hieåu cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän
tröôøng.
Neâu ñònh nghóa vaø bieåu thöùc
ñònh nghóa cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò
cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo ñònh
nghóa.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Ghi nhaän ñònh nghóa, bieåu thöùc.
Neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän
tröôøng theo ñònh nghóa.
II. Cöôøng doä ñieän tröôøng
1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän tröôøng
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi
löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh yeáu cuûa ñieän
tröôøng taïi ñieåm ñoù.
2. Ñònh nghóa
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi
löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän
tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù
ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn
löïc ñieän F taùc duïng leân ñieän tích thöû q
(döông) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q.
E =
q
F
Trang 7
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Giôùi thieäu ñôn vò V/m.
Giôùi thieäu veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng.
Veõ hình bieåu dieãn veùc tô cöôøng
ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät ñieän
tích ñieåm.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1.
Veõ hình 3.4.
Neâu nguyeân lí choàng chaát.
Ghi nhaän ñôn vò tthöôøng duøng.
Ghi nhaän khaùi nieäm.;
Veõ hình.
Döïa vaøo hình veõ neâu caùc yeáu
toá xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng gaây bôûi moät ñieän tích
ñieåm.
Thöïc hieän C1.
Veõ hình.
Ghi nhaän nguyeân lí.
Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø N/C hoaëc
ngöôøi ta thöôøng duøng laø V/m.
3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng
q
F
E
→
→
=
Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng →
E
gaây bôûi
moät ñieän tích ñieåm coù :
- Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt.
- Phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái ñieän
tích ñieåm vôùi ñieåm ta xeùt.
- Chieàu höôùng ra xa ñieän tích neáu laø ñieän
tích döông, höôùng veà phía ñieän tích neáu laø
ñieän tích aâm.
- Ñoä lôùn : E = k 2
| |
r
Q
ω
4. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng
E = E + E + + En
... 1 2
Tieát 2.
Hoaït ñoäng 4 (35 phuùt) : Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Giôùi thieäu hình aûnh caùc ñöôøng
söùc ñieän.
Giôùi thieäu ñöôøng söùc ñieän
tröôøng.
Veõ hình daïng ñöôøng söùc cuûa
moät soá ñieän tröôøng.
Giôùi thieäu caùc hình 3.6 ñeán 3.9.
Neâu vaø giaûi thích caùc ñaëc ñieåm
cuae ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng
tónh.
Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2.
Quan saùt hình 3.5. Ghi nhaän
hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Veõ caùc hình 3.6 ñeán 3.8.
Xem caùc hình veõ ñeå nhaän xeùt.
Ghi nhaän ñaëc ñieåm ñöôøng söùc
cuûa ñieän tröôøng tónh.
Thöïc hieän C2.
III. Ñöôøng söùc ñieän
1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän
Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän
tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo
nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm
truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng taïi ñieåm ñoù.
2. Ñònh nghóa
Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø tieáp
tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa veùc
tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi
caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng
maø löïc ñieän taùc duïng doïc theo noù.
3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät doá ñieän
tröôøng
Xem caùc hình veõ sgk.
4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän
+ Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät
ñöôøng söùc ñieän vaø chæ moät maø thoâi
+ Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù
höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät
ñieåm laø höôùng cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän
tröôøng taïi ñieåm ñoù.
+ Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø
nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín.
+ Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät dieän
tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi vôùi ñöôøng
söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ leä vôùi cöôøng
Trang 8
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Giôùi thieäu ñieän tröôøng ñeàu.
Veõ hình 3.10.
Ghi nhaän khaùi nieäm.
Veõ hình.
ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.
4. Ñieän tröôøng ñeàu
Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô
cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù
cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn.
Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng
ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu.
Hoaït ñoäng 5 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh
Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù bieát ?
Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ
hoïc trong baøi.
Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaû caùc baøi taäp 9, 10, 11, 12,
13 sgk 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp.
Ñoïc phaàn Em coù bieát ?
Toùm taét kieán thöùc.
Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
KYÙ DUYEÄT
Trang 9
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Tuần 03 tiết 6
Ngày soạn: 01/09/2013
BAØI TAÄP
I. MUÏC TIEÂU
1. Kieán thöùc :
- Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôû moät ñieän tích ñieåm vaø nhieàu ñieän tích ñieåm.
- Caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc ñieän.
2. Kyõ naêng :
- Xaùc ñònh ñöôïc cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi caùc dieän tích ñieåm.
- Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán ñieän tröôøng, ñöôøng söùc ñieän tröôøng.
II. CHUAÅN BÒ
Giaùo vieân
- Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp.
- Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc.
Hoïc sinh
- Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.
- Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ.
III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC
Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi.
Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn B.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn C.
Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Giaûi thích löïa choïn.
Caâu 9 trang 20 : B
Caâu 10 trang 21: D
Caâu 3.1 : D
Caâu 3.2 : D
Caâu 3.3 : D
Caâu 3.4 : C
Caâu 3.6 : D
Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn
Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi.
Veõ hình
Höôùng daãn hoïc sinh tìm vò trí cuûa C.
Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc ñeå
xaùc ñònh AC.
Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø thay soá
tính toaùn.
Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä
ñieän tröôøng thaønh phaàn.
Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä
ñieän tröôøng toång hôïp taïi C.
Laäp luaän ñeå tìm vò trí cuûa C.
Tìm bieåu thöùc tính AC.
Suy ra vaø thay soá ñeå tính AC.
Baøi 12 trang21
Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù cöôøng ñoä
ñieän tröôøng baèng 0. Goïi 1
→
E vaø 2
→
E laø
cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra
taïi C, ta coù →
E
= 1
→
E + 2
→
E = 0
=> 1
→
E = - 2
→
E .
Hai veùc tô naøy phaûi cuøng phöông, töùc
laø ñieåm C phaûi naèm treân ñöôøng thaúng
AB. Hai veùc tô naøy phaûi ngöôïc chieàu,
töùc laø C phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai
veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng nhau,
töùc laø ñieåm C phaûi gaàn A hôn B vaøi |q1|
< |q2|. Do ñoù ta coù:
k 2
1
.
| |
AC
q
ε
= k 2
2
( )
| |
AB AC
q
ε +
=>
3
4
1
2
2
= =
+
q
q
AC
AB AC
Trang 10
Giáo án Vật Lý 11 GV: Bùi Minh Trí
Höôùng daãn hoïc sinh tìm caùc ñieåm
khaùc.
Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc giaûi.
Veõ hình
Höôùng daãn hoïc sinh laäp luaän ñeå tính
ñoä lôùn cuûa →
E
.
Tìm caùc ñieåm khaùc coù cöôøng
ñoä ñieän tröôøng baèng 0.
Goïi teân caùc veùc tô cöôøng ñoä
ñieän tröôøng thaønh phaàn.
Tính ñoä lôùn caùc veùc tô cöôøng
ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn
Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä
ñieän tröôøng toång hôïp taïi C.
Tính ñoä lôùn cuûa →
E
=> AC = 64,6cm.
Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát caû caùc ñieåm
naèm raát xa q1 vaø q2. Taïi ñieåm C vaø caùc
ñieåm naøy thì cöôøng ñoä ñieän tröôøng
baèng khoâng, töùc laø khoâng coù ñieän
tröôøng.
Baøi 13 trang 21
Goïi Goïi 1
→
E vaø 2
→
E laø cöôøng ñoä ñieän
tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C.
Ta coù :
E1 = k 2
1
.
| |
AC
q
ε
= 9.105V/m (höôùng theo
phöông AC).
E2 = k 2
1
.
| |
BC
q
ε
= 9.105V/m (höôùng theo
phöông CB).
Cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi C
→
E
= 1
→
E + 2
→
E
→
E
coù phöông chieàu nhö hình veõ.
Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng
neân hai veùc tô 1
→
E vaø 2
→
E vuoâng goùc
vôùi nhau neân ñoä lôùn cuûa →
E
laø:
E = 2
2
2 E1 + E = 12,7.105V/m.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY
KYÙ DUYEÄT
Trang 11