Giải pháp xây dựng nông thôn mới tỉnh Quản Ninh giai đoạn 2014 - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––––

NGÔ TẤT THẮNG

GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

TỈNH QUẢNG NINH, GIAI ĐOẠN 2014 – 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––––

NGÔ TẤT THẮNG

GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

TỈNH QUẢNG NINH, GIAI ĐOẠN 2014 – 2020

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Yến

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là luận văn nghiên cứu độc lập, tài liệu sử dụng

tham khảo đều có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng.

Ngƣời cam đoan

Ngô Tất Thắng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình làm luận văn em đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ

tận tình của phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học của Trường Đại học Kinh tế

và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên; Ban Xây dựng Nông thôn

mới, sở Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Ninh; các

phòng Kinh tế, Nông nghiệp và PTNT các huyện thị trong tỉnh Quảng Ninh;

Quý thầy, cô giáo đã tạo điều kiện hướng dẫn nội dung và cung cấp những

thông tin, tài liệu cần thiết. Mà đặc biệt là sự quan tâm của cô

TS. Nguyễn Thị Yến đã tận tình hướng dẫn để giúp cho em hoàn thành được

luận văn này. Cho phép em được gửi đến quý Trường, Khoa, quý Cơ quan,

quý Thầy - Cô, cùng gia đình lời cảm ơn sâu sắc và chân thành nhất.

Học Viên

Ngô Tất Thắng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan..................................................................................................i

Lời cảm ơn.....................................................................................................ii

Mục lục .........................................................................................................iii

Danh mục từ viết tắt.....................................................................................vii

Danh mục các bảng ..................................................................................... viii

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................. 1

2. Tình hình nghiên cứu.................................................................................. 2

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................... 3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn.......................................... 3

5. Những điểm mới của luận văn.................................................................... 4

6. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI................................................................ 5

1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................... 5

1.1.1. Nông nghiệp và nông thôn.................................................................... 5

1.1.1.1. Khái niệm nông nghiệp và nông thôn ................................................ 5

1.1.1.2. Vai trò của nông nghiệp và nông thôn ............................................... 7

1.1.2. Xây dựng nông thôn mới...................................................................... 9

1.1.2.1. Khái niệm xây dựng nông thôn mới................................................... 9

1.1.2.2. Hệ thống quản lý các cấp trong xây dựng nông thôn mới .................. 9

1.1.2.3. Nguồn lực thực hiện chương trình nông thôn mới............................ 10

1.1.2.4. Trình tự xây dựng nông thôn mới .................................................... 11

1.1.2.5. Tiêu chí xây dựng nông thôn mới. ................................................... 11

1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................... 17

1.2.1. Kết quả triển khai thí điểm xây dựng nông thôn mới tại 11 xã điểm

của Ban Bí thư BCH Trung ương Đảng........................................................ 17

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.2.2. Kết quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới các tỉnh

phía Bắc trong 02 năm 2011 - 2012.............................................................. 19

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 22

2.1. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................ 22

2.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 22

2.2.1. Phương pháp luận............................................................................... 22

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu.............................................................. 22

2.2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp .............................................. 22

2.2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp................................................ 23

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................. 24

2.2.4. Phân tích số liệu ................................................................................. 24

2.2.4.1. Phương pháp phân tổ ....................................................................... 24

2.2.4.2. Phương pháp so sánh ....................................................................... 24

2.2.4.3. Phương pháp đồ thị.......................................................................... 24

2.2.5. Phương pháp tổng hợp, khái quát hoá................................................. 25

2.2.6. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia .................................................... 25

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích.............................................................. 26

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TỈNH

QUẢNG NINH ..................................................................... 27

3.1. Đặc điểm cơ bản tỉnh Quảng Ninh......................................................... 27

3.1.1. Điều kiện tự nhiên - xã hội ................................................................. 27

3.1.2. Điều kiện xã hội - hạ tầng................................................................... 29

3.1.3. Vai trò và vị trí của nông nghiệp, nông thôn Quảng Ninh trong sự

phát triên kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh................................................... 32

3.2. Thực trạng về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh 02 năm, 2011

– 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 .................................................................. 33

3.2.1. Tình hình nông nghiệp........................................................................ 33

3.2.2. Kết quả đầu tư lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn 2006 - 2010............. 34

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.3. Đánh giá nông thôn Quảng Ninh trước khi thực hiện chương trình xây

dựng nông thôn mới .................................................................................... 38

3.4. Kết quả thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới 02

năm 2011 - 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.... 43

3.4.1. Công tác chỉ đạo, điều hành quản lý ................................................... 43

3.4.1.1. Tổ chức hoạt động của Ban chỉ đạo và bộ phận giúp việc ở các cấp 43

3.4.1.2. Công tác ban hành các văn bản triển khai Chương trình .................. 45

3.4.1.3. Công tác kiểm tra, giám sát.............................................................. 45

3.4.2. Công tác tuyên truyền, vận động ........................................................ 46

3.4.4. Về huy động nguồn lực....................................................................... 47

3.4.5. Kết quả thực hiện các nội dung xây dựng nông thôn mới ................... 48

3.4.5.1. Công tác lập quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới................... 48

3.4.5.2. Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân...................... 49

3.4.5.3. Xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu..................................................... 53

3.4.5.4. Về phát triển giáo dục, y tể, văn hoá và bảo vệ môi trường.............. 56

3.4.5.5. Công tác xây dựng hệ thống tổ chức chính trị xã hội, gìn giữ an

ninh và trật tự xã hội .................................................................................... 57

3.4.5.6. Kết quả tổng hợp theo Bộ tiêu chỉ Quốc gia về nông thôn mới............ 59

3.4.5.7. Một số nhận xét về chương trình nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh... 60

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TỈNH

QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 ........................... 66

4.1. Quan điểm, định hướng, mục tiêu.......................................................... 66

4.1.1. Quan điểm.......................................................................................... 66

4.1.2. Định hướng ........................................................................................ 66

4.1.3. Mục tiêu ............................................................................................. 67

4.1.3.1. Mục tiêu chung................................................................................ 67

4.1.3.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................ 67

4.2. Các giải pháp......................................................................................... 69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

4.2.1. Điều chỉnh chỉ tiêu, nội dung Đề án xây dựng nông thôn mới tỉnh

Quảng Ninh, giai đoạn 2010 – 2020 cho phù hợp với tình hình mới............. 69

4.2.2. Ban hành chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp,

địa bàn nông thôn ......................................................................................... 70

4.2.3. Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn theo hướng ưu tiên quy

hoạch chi tiết vùng, khu sản xuất tập trung; quy hoạch cơ sở hạ tầng chung

về thương mại, văn hóa – thể thao theo cụm xã ............................................ 71

4.2.4. Hỗ trợ phát triển sản xuất hàng hoá, dịch vụ và phát triển hình thức

kinh tế tập thể (mô hình hợp tác xã kiểu mới sản xuất theo chuỗi giá trị) có

hiệu quả ở nông thôn làm cầu nối kinh tế giữa nhà nước và hộ dân sản xuất.

Phát triển sản xuất hàng hóa theo hướng phát triển nông thôn nội sinh từ

nguồn lực cộng đồng .................................................................................... 72

4.2.5. Phát triển văn hóa – xã hội theo hướng bảo tồn và phát huy văn hóa

truyền thống, bản sắc dân tộc ....................................................................... 74

4.2.6. Củng cố, nâng cao chất lượng và vai trò của các tổ chức trong hệ

thống chính trị ở cơ sở.................................................................................. 74

4.2.7. Huy động nguồn lực đầu tư và cơ chế sử dụng nguồn lực................... 75

4.2.8. Củng cố hệ thống tổ chức, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục

vụ công tác xây dựng nông thôn mới............................................................ 75

4.2.9. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức,

trách nhiệm của người dân với sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông

thôn, đồng thời làm cho người dân hiểu và đóng vai trò chủ thể trong xây

dựng nông thôn mới ..................................................................................... 76

4.2.10. Từng bước nâng cao đời sống nông dân............................................ 76

KẾT LUẬN................................................................................................. 79

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 81

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CTMTQG Chương trình Mục tiêu quốc gia

GPMB Giải phóng mặt bằng

GDP Tổng thu nhập quốc nội

KTQD Kinh tế quốc dân

NNNT Nông nghiệp nông thôn

NTM Nông thôn mới

UBND Ủy ban nhân dân

XDNTM Xây dựng nông thôn mới