Giải Pháp Tiếp Tục Đẩy Mạnh Phát Triển Nông Thôn Sau Khi Đạt Chuẩn Nông Thôn Mới Tại Xã Thuỵ Hương Huyện Chương Mỹ Thành Phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN ĐỨC CHUNG

GIẢI PHÁP TIẾP TỤC ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN SAU KHI ĐẠT CHUẨN NÔNG THÔN MỚI

TẠI XÃ THUỲ HƢƠNG, HUYỆN CHƢƠNG MỸ,

THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ NGÀNH: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. NGUYỄN VĂN TUẤN

Hà Nội, 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất

kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, tháng 10 năm 2019

Ngƣời cam đoan

Nguyễn Đức Chung

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp, ngoài sự

cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi còn nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của các

cá nhân trong và ngoài trƣờng.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo

Ban Giám hiệu, Khoa đào tạo sau đại học, Khoa Kinh tế - Trƣờng Đại học

Lâm nghiệp Việt Nam;.

Tôi xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn và kính trọng sâu sắc đối với

thầy PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt

quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin cảm ơn cán bộ và nhân dân xã Thụy Hƣơng, huyện Chƣơng

Mỹ, TP Hà Nội đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình

nghiên cứu thu thập số liệu và khảo sát thực tế tại địa phƣơng.

Tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã quan tâm, chăm sóc, động viên tôi

trong quá trình học tập, tích lũy kiến thức.

Trong thời gian thực tập tôi đã cố gắng để hoàn thành báo cáo của

mình, tuy nhiên khó tránh khỏi thiếu xót. Vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự

nhận xét, bổ sung của thầy cô.

Tôi xin chân thành cảm ơn !

Hà Nội, ngày 15 tháng 10 năm 2019

Học viên

Nguyễn Đức Chung

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ii

MỤC LỤC……………………………………………………………………iii

DNH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT…………………………………………....vi

DANH MỤC CÁC BẢNG………………………………………………..…vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ……………………………...……….viii

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 1

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN............................. 4

1.1 Cơ sở lý luận về vấn đề phát triển nông thôn. ........................................ 4

1.1.1. Khái niệm nông thôn; nông thôn mới.......................................... 4

1.1.2. Nội dung chương trình xây dựng nông thôn mới......................... 6

1.1.3. Nguyên tắc chương trình xây dựng nông thôn mới của Nhà nước ...11

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xây dựng nông thôn mới.... 12

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới.. 15

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển nông thôn ở nước ngoài....................... 17

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới ở Việt

Nam. ................................................................................................... 21

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển nông thôn trên địa bàn xã Thụy

Hương................................................................................................. 26

1.2.4. Tổng quan một số nghiên cứu về phát triển nông thôn và xây

dựng nông thôn mới. .......................................................................... 28

Chƣơng 2. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA XÃ THỤY HƢƠNG VÀ

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................. 30

2.1. Đặc điểm cơ bản của xã Thụy Hƣơng................................................. 30

2.1.1 Đặc điểm tự nhiên ....................................................................... 30

iv

2.1.2 Đặc điểm kinh tế - Xã hội............................................................ 33

2.1.3. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của xã Thụy Hương 37

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu. ................................................................... 38

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu. .................................................... 39

2.2.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu. ..................................... 40

2.2.3.Các chỉ tiêu đánh giá:.................................................................. 41

Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................... 42

3.1. Quá trình thực hiện chƣơng trình xây dựng NTM xã Thuy Hƣơng ..... 42

3.1.1. Lịch sử quá trình triển khai xây dựng NTM của xã Thụy Hương 42

3.1.2. Công tác tổ chức thực hiện chương trình xây dựng NTM xã Thụy Hương. 43

3.1.3. Kết quả PTNT khi đạt chuẩn NTM xã Thụy Hương năm 2014 ... 46

3.2. Thực trạng công tác phát triển nông thôn sau khi đạt chuẩn NTM của xã

Thụy Hƣơng.............................................................................................. 54

3.2.1. Chủ trương về PTNT sau khi đạt chuẩn của xã Thụy Hương ...... 54

3.2.2. Các hoạt động PTNT đã thực hiện sau khi đạt chuẩn NTM ........ 55

3.2.3. Kết quả PTNT sau đạt chuẩn NTM tại xã Thụy Hương............... 58

3.2.4. Đánh giá của người dân về kết quả PTNT của xã Thụy Hương .. 65

3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến kết quả phát triển nông thôn sau khi đạt chuẩn. 67

3.3.1. Ch nh sách của Nhà nước........................................................... 67

3.3.2. Đội ng cán bộ àm công tác xây dựng nông thôn mới các c p .. 69

3.4. Đánh giá chung về quá trình PTNT sau đạt chuẩn NTM của xã Thụy

Hƣơng ....................................................................................................... 78

3.4.1. Những thành công ...................................................................... 78

3.5. Giải pháp và đề xuất để đẩy mạnh phát triển nông thôn trên địa bàn Xã

Thụy Hƣơng. ............................................................................................. 83

3.5.1. Đổi mới phương thức huy động các nguồn ực để phát triển nông

thôn mới trên địa bàn ........................................................................... 83

v

3.5.2.Củng cố tổ chức bộ máy cán bộ c p xã để tiếp tục phát triển nông

thôn của xã sau đạt chuẩn .................................................................... 85

3.5.3.Tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao thu nhập

cho người dân....................................................................................... 87

3.5.4.Đẩy mạnh phát triển y tế, giáo dục, văn hoá; tăng cường bảo vệ

môi trường khu vực nông thôn.............................................................. 88

KẾT LUẬN................................................................................................. 90

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 93

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Ý nghĩa

CTMTQG Chƣơng trình mục tiêu quốc gia

ĐVT Đơn vị tính

GTSX Giá trị sản xuất

HĐND Hội đồng nhân dân

HTX Hợp tác xã

NTM Nông thôn mới

PTNT Phát triển nông thôn

TĐPTBQ Tốc độ phát triển bình quân

TP Thành phố

UBND Ủy ban nhân dân

XD NTM Xây dựng nông thôn mới

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Kế hoạch sử dụng đất xã Thụy Hƣơng năm 2018 ......................... 32

Bảng 2.2: Đặc điểm dân số và lao động xã Thụy Hƣơng năm 2018.............. 34

Bảng 2.3: Giá trị sản xuất của xã Thụy Hƣơng ............................................. 36

Bảng 3.1: Kết quả đạt đƣợc của nhóm tiêu chí hạ tầng kinh tế- xã hội năm 2014 47

Bảng 3.2: Kết quả đạt đƣợc của nhóm tiêu chí kinh tế và tổ chức sản xuất....... 49

Bảng 3.3: Kết quả đạt đƣợc của nhóm tiêu chí văn hóa – xã hội – môi trƣờng

năm 2014 ..................................................................................................... 51

Bảng 3.4: Kết quả đạt đƣợc của nhóm tiêu chí văn hóa – xã hội – môi trƣờng

năm 2014 ..................................................................................................... 53

Bảng 3.5: GDP và tỷ lệ GDP các ngành..........................................................58

Bảng 3.6: Giá trị sản xuất của xã Thụy Hƣơng...............................................59

Bảng 3.7: Thực trạng kết quả phát triển hạ tầng kinh tế xã hội ..................... 60

Bảng 3.8: Kết quả phát triển sản xuất của xã ................................................ 62

Bảng 3.9: Kết quả về văn hóa – xã hội – môi trƣờng của xã ......................... 63

Bảng 3.10:Kết quả về môi trƣờng....................................................................64

Bảng 3.11: Đánh giá về chất lƣợng các tiêu chí do cán bộ và nhân dân trong

xã Thụy Hƣơng đánh giá .............................................................................. 65

Bảng 3.12: Cơ cấu cán bộ công chức xã Thụy Hƣơng giai đoạn 2016 - 2018... 70

Bảng 3.13: Bố trí ngƣời hoạt động không chuyên trách cấp xã năm 2018 .... 71

Bảng 3.14: Bố trí ngƣời hoạt động không chuyên trách cấp thôn.................. 72

Bảng 3.15: Trình độ chuyên môn của đội ngũ không chuyên trách............... 72

Bảng 3.16: Kết quả đánh giá cán bộ của ngƣời dân ...................................... 73

cấp xã, thôn .................................................................................................. 72

Bảng 3.17: Ngân sách thực hiện xây dựng và phát triển nông thôn mới giai

đoạn 2016 – 2018......................................................................................... 77

Bảng 3.18: Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, nguy cơ, thách thức trong việc

xây dựng chƣơng trình NTM........................................................................ 82

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH , BIỂU ĐỒ

Hình 2.1: Bản đồ quy hoạch xã Thụy Hƣơng ............................................... 30

Biểu đồ 3.1: Ý kiến của ngƣời dân về việc tiếp tục tham gia các cuộc họp, tập

huấn của xã, thôn để PTNT sau đạt chuẩn .................................................... 75

Biều đồ 3.2: Các hình thức dự định đóng góp vào chƣơng trình phát triển

nông thôn của xã của ngƣời dân ................................................................... 76

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu

Nông thôn Việt Nam là khu vực rộng lớn và đông dân nhất, đa dạng về

thành phần tộc ngƣời, về văn hóa, là nơi bảo tồn, lƣu giữ các phong tục, tập

quán của cộng đồng, là nơi sản xuất quan trọng, làm ra các sản phẩm cần thiết

cho cuộc sống con ngƣời. Nông thôn đã, đang và sẽ có vị trí vô cùng quan

trọng đối với nền kinh tế, vì thế để đảm bảo tính bền vững trong phát triển của

quốc gia, vấn đề phát triển nông thôn là một tất yếu khách quan. Trong điều

kiện phát triển theo hƣớng đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập, vấn đề phát

triển nông thôn càng đóng vai trò quan trọng trong chiến lƣợc phát triển chung

của đất nƣớc.

Từ sau Nghị quyết 26-NĐ/TW của Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng

CSVN về vấn đề Nông nghiệp, Nông dân và Nông thôn, Chính phủ đã xây

dựng và ban hành một hệ thống các văn bản pháp quy về vấn đề phát triển

nông thôn và khởi động một chƣơng trình trọng điểm quốc gia về xây dựng

nông thôn mới trên cả nƣớc. Toàn bộ hệ thống chính trị của đất nƣớc đều

đƣợc huy động để tham gia vào thực hiện chƣơng trình này.

Năm 2009, Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về thực hiện Chƣơng trình quốc gia

XD NTM đã chọn 11 xã trên toàn quốc để triển khai thực hiện thí điểm, làm

cơ sở để rút kinh nghiệm triển khai đại trà trên diện rộng cả nƣớc. Xã Thụy

Hƣơng huyện Chƣơng Mỹ là một xã đƣợc chọn trong số 11 xã thí điểm quốc

gia này.

Ngay trong năm đầu tiên thực hiện thí điểm, xã Thụy Hƣơng đã nhận

đƣợc sự quan tâm đặc biệt của các cơ quan Đảng và Nhà nƣớc từ Trung ƣơng

tới địa phƣơng và qua thực tế triển khai thí điểm, những bài học kinh nghiệm

của xã đã đóng góp nhiều vấn đề góp phần hoàn thiện cả về lý luận và thực

tiễn triển khai thực hiện chƣơng trình XD NTM của cả nƣớc sau này.

Sau gần 4 năm thực hiện chƣơng trình XD NTM, đầu năm 2014 Thụy