Giải pháp tiếp cận vốn tín dụng chính thống của hộ sản xuất nông nghiệp huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN HUY LÂN

GIẢI PHÁP TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG

CHÍNH THỐNG CỦA HỘ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN HUY LÂN

GIẢI PHÁP TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG

CHÍNH THỐNG CỦA HỘ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã ngành: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Đình Hòa

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn

đầy đủ theo quy định.

Tác giả

Nguyễn Huy Lân

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thiện luận văn này, tôi bày tỏ lời cảm ơn trân thành và sâu sắc

nhất tới thầy giáo TS. Bùi Đình Hòa, Giảng viên Trường Đại học Nông Lâm

Thái Nguyên đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu xây dựng

và hoàn thành luận văn. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn trân thành đến các thầy, cô

giáo trong Ban giám hiệu, phòng Đào tạo, Khoa Kinh tế và PTNT Trường Đại

học Nông lâm Thái Nguyên đã truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm thực

tiễn trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường.

Xin trân thành cảm ơn Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Thanh Sơn, các

tổ chức tín dụng trên địa bàn, cùng các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã quan

tâm, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập và hoàn

thiện luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, xong với kinh nghiệm còn hạn chế và thời

gian tìm hiểu, thu thập các tài liệu nghiên cứu không nhiều, luận văn không tránh

khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp từ phía thầy

cô, các bạn học viên và đồng nghiệp để luận văn được hoàn chỉnh hơn./.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Nguyễn Huy Lân

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii

MỤC LỤC............................................................................................................ iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT..............................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, HỘP........................................................................ viii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN....................................................................................ix

MỞ ĐẦU................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................2

4. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn........................................2

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI.....................................................4

1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ..............................................................4

1.1.1. Khái quát về tín dụng, tín dụng nông thôn và hệ thống tín dụng nông thôn.........4

1.1.2. Bản chất, chức năng và hình thức tín dụng..................................................7

1.1.3. Vai trò của vốn tín dụng đối với kinh tế hộ nông dân và cấu trúc hệ thống

tín dụng chính thống ở nông thôn ........................................................................10

1.1.4. Nâng cao năng lực tiếp cận vốn và các yếu tố tác động đến năng lực tiếp

cận vốn tín dụng chính thống của hộ nông dân....................................................14

1.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu .........................................................18

1.2.1. Tín dụng trong nông nghiệp nông thôn ở một số nước trên thế giới .........18

1.2.2. Tín dụng chính thống trong nông nghiệp nông thôn và nâng cao năng lực

tiếp cận vốn tín dụng của hộ sản xuất nông nghiệp đối với nguồn vốn này ở Việt

Nam......................................................................................................................21

iv

Chương 2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........25

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu........................................................................25

2.1.1. Điều kiện tự nhiên huyện Thanh Sơn.........................................................25

2.1.2. Đặc điểm sản xuất kinh doanh ...................................................................26

2.2.Tình hình dư nợ của các tổ chức tín dụng chính thống..................................28

2.2. Nội dung nghiên cứu.....................................................................................30

2.3. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................30

2.3.1. Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu....................................................30

2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu.....................................................................30

2.3.3. Xử lý số liệu ...............................................................................................33

2.3.4. Phương pháp phân tích...............................................................................33

2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu..................................................................33

CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.............................36

3.1. Đặc điểm của các hộ sản xuất nông nghiệp điều tra .....................................36

3.1.1. Tình hình nhân khẩu và lao động...............................................................36

3.1.2. Tình hình đất đai của hộ điều tra................................................................38

3.1.3. Tình hình tài sản của hộ điều tra ................................................................38

3.1.4. Tình hình tham gia các tổ chức đoàn hội ...................................................39

3.1.5. Tình hình thu nhập của các hộ điều tra ......................................................39

3.2. Thực trạng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thống của các hộ sản xuất

nông nghiệp tại huyện Thanh Sơn........................................................................40

3.2.1. Mối quan hệ giữa các tổ chức tín dụng chính thống với hộ nông dân Thanh

Sơn........................................................................................................................40

3.3.2. Thực trạng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thống của các hộ

nông dân tại huyện Thanh Sơn.............................................................................41

3.2.3. Mức độ tiếp cận với nguồn vốn tín dụng chính thồn của hộ sản xuất nông

nghiệp ...................................................................................................................45

v

3.2.4. Lượng vốn vay mà hộ nông dân nhận được từ các tổ chức tín dụng chính

thống.....................................................................................................................48

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng chính thống của

hộ nông dân trên địa bàn huyện Thanh Sơn.........................................................51

3.3.1. Nhóm nhân tố đặc điểm của hộ nông dân..................................................51

3.3.2. Nhóm nhân tố thuộc các tổ chức tín dụng .................................................56

3.3.3. Nhóm nhân tố chính sách Nhà nước ..........................................................60

3.3.4. Nguyên nhân của hạn chế ..........................................................................62

3.5. Giải pháp tăng cường tiếp cận tín dụng của các hộ sản xuất nông nghiệp

huyện Thanh Sơn..................................................................................................63

3.5.1. Định hướng phát triển tín dụng huyện Thanh Sơn đến năm 2025.............63

3.5.2. Một số giải nhằm giúp tiếp cận tín dụng của hộ sản xuất nông nghiệp có

hiệu quả hơn. ........................................................................................................67

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ......................................................................72

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................75

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

Agribank : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

HTTDND : Hệ thống tín dụng nông thôn

HTX : Hợp tác xã

NĐ : Nghị định

NHCSXH : Ngân hàng chính sách xã hội

NHNN : Ngân hàng nhà nước

NNNT : Nông nghiệp nông thôn

PTNT : Phát triển nông thôn

QTDND : Quỹ tín dụng nhân dân

TCTD : Tổ chức tín dụng

TCTDNT : Tài chính tín dụng nông thôn

TCTDVM : Tổ chức tín dụng vi mô

TDCT : Tín dụng chứng từ

UBND : Ủy ban nhân dân

VBP : Ngân hàng Việt Nam vì người nghèo

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế huyện Thanh Sơn giai đoạn 2017 - 2019 ....................27

Bảng 2.2. Tình hình dư nợ của các tổ chức tín dụng trên địa bàn huyện Thanh

Sơn (đến 31 tháng 12 hàng năm) .........................................................................28

Bảng 3.1. Thông tin chung về các hộ sản xuất nông nghiệp điều tra ..................36

Bảng 3.2. Thực trạng khả năng nhận được khoản vay tín dụng chính thống của

hộ nông dân huyện Thanh Sơn.............................................................................42

Bảng 3.3. Tổng hợp các khoản vay TDCT phân theo tổ chức cho vay ...............43

Bảng 3.4. Mức độ tiếp cận với nguồn vốn tín dụng chính thống của hộ sản xuất

nông nghiệp..........................................................................................................45

Bảng 3.5. Kết quả về khoản vay hộ nhận được tại các TCTDCT .......................48

Bảng 3.6. Kết quả điều tra về kỳ hạn vay vốn của các hộ tại địa phương ...........48

Bảng 3.7. Tổng hợp những nhân tố đặc điểm của hộ nông dân ảnh hưởng đến

khả năng tiếp cận vốn vay TDCT theo loại và mục đích sử dụng .......................52

Bảng 3.8 . Tổng hợp ý kiến đánh giá của hộ nông dân về chính sách tín dụng tại

các tổ chức tín dụng chính thống .........................................................................58

Bảng 3.9. Ý kiến đánh giá của các hộ nông dân về chính sách ưu đãi, hỗ trợ lãi

suất cho vay..........................................................................................................62