giải pháp khuyến khích đầu tư trong nước.

Môc Lôc

Trang

Lêi më ®Çu 4

CH¦¥NG 1: Mét Sè VÊn §Ò Lý LuËn VÒ §Çu T¦ Vµ

KhuyÕn KhÝch §Çu T¦ TRONG Níc.

1.1 Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ ®Çu t:

1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ®Çu t , vèn ®Çu t : 6

1.1.2 Ph©n lo¹i ®Çu t , vèn ®Çu t : 8

1.2 Vai trß cña ®Çu t trong níc vµ khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc:

1.2.1 Vai trß cña ®Çu t trong n íc: 11

1.2.2 Vai trß cña khuyÕn khÝch ®Çu t trong n íc: 14

1.3 Kinh nghiÖm cña mét sè níc trªn thÕ giíi vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t

trong níc:

1.3.1 C¸c biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch huy ®éng vèn ®Çu t trong n íc cña mét

sè n íc trªn thÕ giíi. 15

1.3.2 Kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ KK§TTN: 16

CH¦¥NG 2: Thùc Tr¹ng KhuyÕn KhÝch

§Çu T¦ TRONG Níc

2.1 Thêi kú 1995 ®Õn 1999:

2.1.1 Néi dung chÝnh cña LuËt vµ c¸c v¨n b¶n d íi luËt vÒ KK§TTN trong

thêi kú nµy: 25

2.1.2. So s¸nh LuËt KK§TTN vµ LuËt ®Çu t n íc ngoµi: 33

` 1

2.1.3. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng khuyÕn khÝch ®Çu t trong n íc thêi kú

nµy: 35

2.1.3.1 Thêi kú thùc hiÖn LuËt KK§TTN vµ NghÞ ®Þnh 29/CP (tõ 1-1-

1995 ®Õn 30-1-1998): 35

2.1.3.2 Thêi kú thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 07/CP (tõ 30-01-1998 ®Õn 31-12-

1998): 41

2.2. Thêi kú 1999 ®Õn nay:

2.2.1 Nh÷ng thay ®æi cña LuËt KK§TTN (söa ®æi) sè 03/1998/QH10 so

víi LuËt KK§TTN cò: 42

2.2.2 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ® îc tõ khi cã LuËt KK§TTN (söa ®æi): 44

2.2.3 §¸nh gi¸ vÒ c¸c biÖn ph¸p hç trî ®Çu t : 56

2.2.4 Nh÷ng v íng m¾c cÇn th¸o gì trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn LuËt

KK§TTN (söa ®æi): 61

2.2.4.1. Nh÷ng víng m¾c tõ chÝnh b¶n th©n LuËt vµ c¸c v¨n b¶n

ph¸p qui híng dÉn thi hµnh LuËt: 61

2.2.4.2. Nh÷ng víng m¾c tõ kh©u thùc hiÖn LuËt: 63

Ch¬ng 3: mét sè khuyÕn nghÞ vÒ gi¶i ph¸p khuyÕn

khÝch ®Çu t trong níc.

3.1. §Þnh híng quan ®iÓm KK§TTN: 71

3.2. Nh÷ng khuyÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn khung ph¸p lý cho KK§TTN:

3.3. Nh÷ng khuyÕn nghÞ nh»m tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, kinh

doanh: 74

3.4. Nh÷ng khuyÕn nghÞ nh»m ®a LuËt KK§TTN (söa ®æi) ®i vµo cuéc

sèng: 76

` 2

3.5. C¸c gi¶i ph¸p nh»m khuyÕn khÝch m¹nh ®Çu t cña khu vùc kinh tÕ d©n

doanh: 77

3.6. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p hç trî ®Çu

t: 79

KÕt luËn 82

Phô lôc 1: C¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh LuËt KK§TTN ban hµnh ngµy 22-

6-1994. 84

Phô lôc 2: C¸c v¨n b¶n ph¸p híng dÉn thi hµnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t

trong níc (söa ®æi) ban hµnh ngµy 20-5-1998. 86

Tµi LiÖu tham kh¶o 88

` 3

Lêi më ®Çu

KÓ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II (1945), nÒn kinh tÕ toµn cÇu ®· cã

nhiÒu thay ®æi víi nh÷ng bíc th¨ng, trÇm ®¸ng nhí. Ch©u ¸, bªn c¹nh nh÷ng

thµnh c«ng vÒ chiÕn lîc ph¸t triÓn cña NhËt B¶n, c¸c níc NICs, Trung Quèc

v.v. còng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng cuéc khñng ho¶ng trÇm träng vÒ kinh tÕ, chÝnh

trÞ. Nh÷ng cuéc khñng ho¶ng ®ã nh mét håi chu«ng c¶nh b¸o vÒ sù cÇn thiÕt

cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nh×n lªn b¶n ®å Ch©u ¸ còng nh toµn thÕ giíi cã thÓ

thÊy r»ng, tÊt c¶ nh÷ng níc ph¸t triÓn mµ phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo níc ngoµi

th× sím hay muén còng bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ, rèi lo¹n vÒ chÝnh trÞ. §ã lµ bµi

häc thùc tÕ, trªn lý thuyÕt còng cã nh÷ng kÕt luËn t¬ng tù. Mét ®Êt níc muèn

ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× cÇn ph¸t triÓn dùa trªn néi lùc lµ chÝnh, ngo¹i lùc chØ

cã t¸c dông nh mét có hÝch, nh»m ph¸t ph¸t huy tèt h¬n néi lùc mµ th«i.

Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶

rÊt ®¸ng phÊn khëi: tèc ®é t¨ng trëng lu«n ®¹t møc cao trong khu vùc còng nh

trªn thÕ giíi, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn v.v. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã phÇn

®ãng gãp kh«ng nhá cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi. Tuy nhiªn, nh÷ng n¨m gÇn

®©y, do biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nguån vèn níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt

Nam ®ang gi¶m sót. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra, viÖc huy ®éng néi

lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®ang lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt thêi sù.

§ã chÝnh lµ lý do chÝnh mµ t«i chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p

khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc” . Trong luËn v¨n cña m×nh, t«i muèn ®Ò cËp

®Õn thùc tr¹ng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña Nhµ Níc vÒ khuyÕn khÝch ®Çu

t trong níc nh»m khuyÕn nghÞ nh÷ng gi¶i ph¸p tiÕp tôc ®æi míi vµ t¨ng cêng

` 4

ho¹t ®éng ®Çu t trong níc. Tuy nhiªn, do vÊn ®Ò réng vµ kh¸ phøc t¹p, t«i chØ

nghiªn cøu viÖc thùc hiÖn LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc tõ n¨m 1995 trë

l¹i ®©y.

Kho¸ luËn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu nh: duy vËt

biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, thèng kª kinh tÕ, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ v.v.

Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n bao gåm 3 ch¬ng:

Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lY luËn vÒ ®Çu t trong níc vµ

khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.

Ch¬ng II: thùc tr¹ng khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.

Ch¬ng III: mét sè khuyÕn nghÞ vÒ gi¶i ph¸p khuyÕn

khÝch ®Çu t trong níc.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o THS. NguyÔn Thu Hµ vµ b¸c

NguyÔn ThÞ Thanh Chung vµ c¸c c«, chó ë Vô Doanh nghiÖp Bé KÕ –

Ho¹ch vµ ®Çu t ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy.

` 5

CH¦¥NG 1: Mét Sè VÊn §Ò Ly LuËn VÒ §Çu T¦ Vµ

KhuyÕn KhÝch §Çu T¦ TRONG Níc.

1.1. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ ®Çu t:

1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ®Çu t , vèn ®Çu t :

Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, ®Ó tiÕn hµnh mäi ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh th× ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu lµ ph¶i cã tiÒn.

§èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô míi h×nh thµnh, tiÒn nµy ®-

îc dïng ®Ó x©y dùng nhµ xëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ v.v. (t¹o ra c¸c c¬ së vËt

chÊt kü thuËt); mua s¾m nguyªn vËt liÖu, tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trong chu kú

s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô ®Çu tiªn (t¹o vèn lu ®éng g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng

cña c¸c TSC§ võa t¹o ra).

§èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô ®ang ho¹t ®éng, tiÒn nµy

dïng ®Ó mua s¾m thªm c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, x©y dùng thªm nhµ xëng, t¨ng vèn

lu ®éng nh»m më réng quy m« ho¹t ®éng hiÖn cã, söa ch÷a hoÆc mua s¾m c¸c

TSC§ míi thay thÕ c¸c TSC§ ®· bÞ h háng, hao mßn h÷u h×nh (lµ c¸c hao mßn

do qu¸ tr×nh sö dông vµ do t¸c ®éng cña khÝ hËu, thêi tiÕt) vµ v« h×nh (khoa häc

kü thuËt ph¸t triÓn nhanh chãng lµm cho nhiÒu TSC§ trë nªn l¹c hËu kh«ng cßn

thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn míi, nÕu tiÕp tôc sö dông sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶).

V× sè tiÒn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng ®Çu t lµ rÊt lín nªn kh«ng ph¶i c¬ së

s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng cã ®ñ tiÒn ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t. Tuy

nhiªn, hä cã thÓ huy ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c nh: vay ng©n hµng; vay b¹n bÌ,

ngêi th©n; mêi c¬ së kh¸c hîp t¸c ®Çu t, vay tõ b¹n hµng v.v.

Tõ ®©y, ta cã thÓ rót ra ®Þnh nghÜa vÒ vèn ®Çu t vµ nguån gèc cña vèn ®Çu

t nh sau:

` 6

Vèn ®Çu t lµ tiÒn tÝch luü cña x· héi, cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh,

dÞch vô, lµ tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n vµ vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c ®îc ®a

vµo sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nh»m duy tr× tiÒm lùc s½n cã vµ

t¹o ra tiÒm lùc lín h¬n cho nÒn s¶n xuÊt x· héi.

Qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Çu t xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc

hiÖn sù chuyÓn ho¸ vèn b»ng tiÒn (vèn ®Çu t) thµnh vèn hiÖn vËt ®Ó t¹o nªn

nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ sinh ho¹t. Qu¸ tr×nh nµy

®îc gäi lµ ho¹t ®éng ®Çu t hay ®Çu t vèn. Do ®ã, ta cã kh¸i niÖm vÒ ®Çu t nh sau:

§Çu t ®îc hiÓu lµ sù hi sinh hay chi dïng c¸c nguån lùc (vÒ tµi chÝnh,

lao ®éng, vËt chÊt, tµi nguyªn thiªn nhiªn v.v.) trong hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh mét

ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ cã lîi trong t¬ng lai.

Ho¹t ®éng ®Çu t rÊt phong phó vµ ®a d¹ng nhng xÐt vÒ b¶n chÊt vµ ph¹m

vi lîi Ých mµ chóng ®em l¹i, ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm 3 bé phËn: ®Çu t tµi chÝnh,

®Çu t th¬ng m¹i vµ ®Çu t ph¸t triÓn.

§Çu t tµi chÝnh lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó cho vay

hoÆc mua c¸c chøng chØ cã gi¸ ®Ó hëng l·i suÊt ®Þnh tríc (göi tiÕt kiÖm, mua tr¸i

phiÕu) hoÆc l·i suÊt tuú thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña

c«ng ty ph¸t hµnh. H×nh thøc ®Çu t nµy kh«ng t¹o tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ mµ

chØ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tµi chÝnh cña tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t.

§Çu t th¬ng m¹i lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó mua hµng

ho¸, sau ®ã b¸n l¹i víi gi¸ cao h¬n nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn do chªnh lÖch

gi¸ khi mua vµ khi b¸n. Còng nh ®Çu t tµi chÝnh, ®Çu t th¬ng m¹i kh«ng t¹o ra tµi

s¶n míi cho nÒn kinh tÕ mµ chØ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tµi chÝnh cña ngêi ®Çu t,

nhng nã l¹i cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸, thóc ®Èy s¶n xuÊt

ph¸t triÓn, t¨ng thu cho ng©n s¸ch, t¨ng tÝch luü vèn.

` 7

§Çu t ph¸t triÓn lµ mét bé phËn c¬ b¶n cña ®Çu t, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸

vèn b»ng tiÒn thµnh vèn hiÖn vËt; lµ qu¸ tr×nh chi dïng vèn nh»m t¹o ra nh÷ng

yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô, ®êi sèng, t¹o ra nh÷ng tµi s¶n

míi, n¨ng lùc s¶n xuÊt míi vµ duy tr× tiÒm lùc s½n cã cña nÒn kinh tÕ. Nh vËy chØ

cã ®Çu t ph¸t triÓn míi t¹o ra tµi s¶n vµ cña c¶i vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ.

Ta thÊy r»ng: kh«ng cã mét c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh nµo cã thÓ tån t¹i

vµ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã ho¹t ®éng ®Çu t. Cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ,

ho¹t ®éng ®Çu t còng ®ãng mét vai trß quan träng, lµ mét nh©n tè then chèt thóc

®Èy sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Bëi v× ho¹t ®éng ®Çu t t¸c ®éng ®Õn c¶ tæng

cung tæng cÇu; ®Õn tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ; gãp phÇn

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ; t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa häc vµ c«ng

nghÖ cña ®Êt níc v.v. Cã thÓ nãi, ®Çu t lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña mçi

doanh nghiÖp còng nh mçi quèc gia.

1.1.2. Ph©n lo¹i ®Çu t , vèn ®Çu t :

§Ó tiÖn cho viÖc theo dâi, qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t,

ngêi ta thêng ph©n lo¹i ho¹t ®éng ®Çu t theo c¸c tiªu chÝ nh:

- Theo tÝnh chÊt cña c¸c ®èi tîng ®Çu t ho¹t ®éng ®Çu t gåm : ®Çu t cho

®èi tîng vËt chÊt, tµi chÝnh, ®èi tîng phi vËt chÊt.

- Theo c¬ cÊu t¸i s¶n xuÊt ho¹t ®éng ®Çu t gåm: ®Çu t theo chiÒu réng,

®Çu t theo chiÒu s©u.

- Theo quan hÖ qu¶n lý cña chñ ®Çu t, ho¹t ®éng ®Çu t cã thÓ chia thµnh:

®Çu t gi¸n tiÕp, ®Çu t trùc tiÕp.

- Theo giai ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n

xuÊt x· héi, ho¹t ®éng ®Çu t cã thÓ chia thµnh: ®Çu t th¬ng m¹i vµ ®Çu t s¶n xuÊt.

` 8