Giải pháp huy động nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG VĂN PHONG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC

TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

TẠI HUYỆN NA RÌ, TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG VĂN PHONG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC

TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔNMỚI

TẠI HUYỆN NA RÌ, TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số ngành: 8.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thái

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn: “Giải pháp huy động nguồn lực cho xây

dựng nông thôn mới huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn” là công trình nghiên cứu

của cá nhân tôi. Đề tài hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ

một học vị nào. Các thông tin sử dụng trong đề tài đã được chỉ rõ nguồn gốc,

các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019

Tác giả

Hoàng Văn Phong

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành được luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại

học Nông lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện để tôi có cơ hội được học tập và

nghiên cứu tại Trường.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến toàn thể quý thầy cô Khoa Kinh tế và

Phát triển nông thôn, Phòng Quản lý sau đại học - Trường Đại học Nông lâm

Thái Nguyên, đã tận tình truyền đạt kiến thức, hướng dẫn tôi trong suốt quá

trình học tập và nghiên cứu.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS. Nguyễn

Văn Thái đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện và hoàn

thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các hộ nông dân, cán bộ các cấp, các tổchức

đoàn thể, các phòng, ban, ngành thuộc huyện Na Rì tỉnh Bắc Kạn đã giúp đỡ

tôi thu thập các tài liệu và số liệu phục vụ cho luận văn trong suốt quá trình

thực hiện nghiên cứu trên địa bàn.

Trong thời gian nghiên cứu vì nhiều lý do chủ quan và khách quan nên

không tránh khỏi những sai sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp của các

thầy, cô giáo, bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019

Tác giả

Hoàng Văn Phong

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .........................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN.......................................................................ix

MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu ............................................................. 2

3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 3

4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 3

5. Những đóng góp mới của luận văn ....................................................... 3

Chương 1.CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI..................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài...................................................................... 4

1.1.1. Một số khái niệm, thuật ngữ ........................................................... 4

1.1.2. Nông thôn mới và mục tiêu, chức năng và đặc trưng cơ bản của

nông thôn mới ........................................................................................... 7

1.1.3. Đặc điểm và yêu cầu nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới..... 16

1.1.4. Huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới ...................... 18

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn

mới........................................................................................................... 23

1.2. Cơ sở thực tiễncủa việc sử dụng nguồn lực trong xây dựng NTM.. 25

1.2.1. Sử dụng nguồn lực cho xây dựng NTM tại một số nước trên

thế giới.................................................................................................... 25

1.2.2. Kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới tại Việt Nam ................... 29

1.2.3. Một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình xây dựng NTM ở

huyện Na Rì............................................................................................. 33

iv

Chương 2.ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU ........................................................................................................ 36

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu........................................................... 36

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Na Rì ......................... 36

2.1.2. Khái quát về đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Na Rì.................... 43

2.1.3. Những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên

nhiên trong tiến trình xây dựng nông thôn mới ...................................... 45

2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................... 46

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................... 46

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................... 46

2.3. Nội dung nghiên cứu........................................................................ 46

2.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 46

2.5. Các chỉ tiêu và phương pháp thu thập sốliệu ................................... 48

2.5.1. Các chỉ tiêu nghiên cứu sự huy động nguồn vốn(tiền)................. 48

2.5.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu về sự tham góp cơ sở vậtchất................. 48

2.5.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu về sức laođộng ....................................... 49

2.5.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu về sự tham gia ý kiến của cộng đồng..... 49

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................. 50

3.1. Thực trạng xây dựng nông thôn mới ở huyện Na Rì ....................... 50

3.1.1. Khái quát chung ............................................................................ 50

3.1.2. Những thuận lợi và khó khăn về kinh tế - xã hội trong tiến trình xây

dựng nông thôn mới ................................................................................ 69

3.2. Kết quả huy động nguồn lực trong xây dựng NTM huyện Na Rì ... 70

3.2.1. Nhu cầu nguồn vốn trong xây dựng NTM huyện Na Rì .............. 70

3.2.2. Kết quả huy động nguồn vốn trong xây dựng NTM huyện Na Rì71

3.2.3. Kết quả huy động nguồn lực trong xây dựng NTM tại 03 xã Nghiên

v

cứu........................................................................................................... 73

3.3. Thuận lợi, khó khăn, bài học kinh nghiệm trong huy động nguồn lực

cho xây dựng nông thônmới.................................................................... 86

3.3.1. Thuận lợi ....................................................................................... 86

3.3.2. Khó khăn ....................................................................................... 87

3.4. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác huy động nguồn lực phục

vụ xây dựng NTM trên địa bàn huyện Na Rì tỉnh Bắc Kạn ................... 88

3.4.1. Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của huyện Na Rì giai đoạn

2016-2020............................................................................................... 88

3.4.2. Phương hướng và quan điểm huy động nguồn lực trong xây dựng

NTM........................................................................................................ 90

3.4.3. Một số giải pháp về huy động nguồn lực trong xây dựng NTM tại

huyện Na Rì............................................................................................. 91

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................ 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 102

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CNXH Chủ nghĩa xã hội

CNH - HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

ĐTN, HPN, HND Đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội nông dân

GTNT Giao thông nông thôn

HTX Hợp tác xã

NTM Nông thôn mới

SU Phong trào làng mới

UBND Ủy ban nhân dân

XDNTM Xây dựng nông thôn mới

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Nội dung 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về

NTM ............................................................................... 12

Bảng 1.2: Tổng hợp kết quả thực hiện theo tiêu chí nông thôn mới

của huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn ................................. 30

Bảng 1.3: Kết quả xây dựng nông thôn mới tại huyện Tiên Du, tỉnh

Bắc Ninh ......................................................................... 32

Bảng 3.1. Tình hình thực hiện tiêu chí giao thông.......................... 59

Bảng 3.2. Tình hình thực hiện tiêu chí thủy lợi .............................. 60

Bảng 3.3. Tình hình thực hiện tiêu chí về điện nông thôn.............. 61

Bảng 3.4. Tình hình thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa....... 62

Bảng 3.5. Tình hình thực hiện tiêu chí về Thông tin và truyền

thông ............................................................................... 63

Bảng 3.6. Tình hình thực hiện tiêu chí nhà ở dân cư...................... 63

Bảng 3.7. Tình hình thực hiện tiêu chí về giáo dục ........................ 65

Bảng 3.8. Tình hình thực hiện tiêu chí môi trường......................... 67

Bảng 3.9. Tình hình thực hiện tiêu chí hệ thống tổ chức chính trị . 67

Bảng 3.10. Tổng hợp kết quả thực hiện các tiêu chí trên toàn

huyện............................................................................... 69

Bảng 3.11. Nhu cầu nguồn vốn trong xây dựng NTM huyện Na

Rì(Giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến năm 2020) . 71

Bảng 3.12. Kết quả huy động vốn trong xây dựng NTM(giai đoạn

2011 - 2018).................................................................... 71

Bảng 3.13. Nhu cầu nguồn vốn xây dựng NTM tại 03 xã nghiên

cứu(giai đoạn 2016 - 2020) ............................................ 74

Bảng 3.14. Kết quả huy động theo nguồn vốn tại 03 xã nghiên cứu

(Giai đoạn 2011 - 2018).................................................. 75

Bảng 3.15. Vốn huy động nguồn vốn theo các lĩnh vực đầu tư tại 03

viii

xã nghiên cứu.................................................................. 77

Bảng 3.16. Kết quả điều tra nguồn cung cấp thông tin chongười dân

về chương trình NTM..................................................... 79

Bảng 3.17. Kết quả điều tra sự hiểu biết của người dânvề chương trình

NTM................................................................................ 80

Bảng 3.18. Kết quả điều tra các hoạt động tham gia ý kiến của người

dân vào chương trình NTM ............................................ 81

Bảng 3.19. Kết quả điều tra cán bộ về những hoạt động xây dựngNTM

mà người dân tham gia ý kiến ........................................ 82

Bảng 3.20. Kết quả huy động cơ sở vật chất của cộng đồng ............ 83

Bảng 3.21. Kết quả điều tra hộ gia đình về huy động công lao độngxây

dựng NTM ...................................................................... 84

Bảng 3.22. Kết quả điều tra hộ gia đình về đánh giá tình hình thực

hiệnhuy động nguồn lực xây dựng NTM ....................... 85

ix

TRÍCH YẾU CỦA LUẬN VĂN

Tên đề tài “Giải pháp huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới

tại huyện Na Rì - tỉnh Bắc Kạn”

Huyện Na Rì là huyện miền núi, nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Bắc Kạn, có

diện tích tự nhiên là 85.300,00 ha, chiếm 17,54% diện tích tự nhiên tỉnh Bắc

Kạn, gồm 21 xã và 01 thị trấn với 233 thôn, bản.

Với mục tiêu:

- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về nguồn lực và huy

động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới.

- Đánh giá thực trạng huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới

tại huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn thời gian qua.

- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới việc huy động nguồn lực trong xây

dựng nông thôn mới tại huyện.

- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm huy động có hiệu quả các nguồn

lực cho xây dựng nông thôn mới tại huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn thời gian tới.

Trong phạm vi đề tài này, tôi sử dụng Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp;

Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp; Phương pháp xử lý và phân tích thông tin:

Toàn bộ sốliệu thu thập được xử lý bởi chương trình Excel trên máy tính được

vận dụng trong quá trình nghiên cứu để xác định xu hướng, mức độ biến động của

các chỉ tiêu phân tích, phản ánh chân thực hiện tượng nghiên cứu, giúp cho việc tổng

hợp tài liệu, tính toán các chỉ tiêu được đúng đắn, cũng như giúp cho việc phân tích

tài liệu được khoa học, khách quan, phản ánh đúng những nội dung cần nghiên cứu.

Các số liệu được xử lý thống kê theo phương pháp nghiên cứu tính toán trên Excel.

Qua nghiên cứu cho thấy việc huy động nguồn lực trong xây dựng nông

thôn mới tại 3 xã cho thấy, việc huy động nguồn lực chủ yếu tập trung vào vốn

từ ngân sách nhà nước cấp chiếm 62,83 % và nguồn vốn huy động từ cộngđồng

dân cư chiếm 37,17 %, các xã chưa huy động được nguồn vốn từ các doanh

nghiệp và vốn tíndụng.