Giải pháp hỗ trợ phát triển hợp tác xã của Liên minh hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ QUỲNH TRANG

GIẢI PHÁP HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ

CỦA LIÊN MINH HỢP TÁC XÃ TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ QUỲNH TRANG

GIẢI PHÁP HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ

CỦA LIÊN MINH HỢP TÁC XÃ TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế với đề tài:

“Giải pháp hỗ trợ phát triển hợp tác xã của Liên minh hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên” là

sản phẩm nghiên cứu của tôi; số liệu và kết luận nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn

này chƣa hề đƣợc công bố trên các nghiên cứu khác.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 12 năm 2015

Tác giả luận văn

Lê Thị Quỳnh Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trƣớc hết, tác giả muốn gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến Cô giáo:

TS. Tạ Thị Thanh Huyền, đã tận tình hƣớng dẫn, tạo mọi điều kiện tốt nhất

để giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả chân thành cảm ơn các thầy cô giáo Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản

trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện cần thiết để tác giả có thể

triển khai và hoàn thành đề tài đúng tiến độ.

Tác giả chân thành cảm ơn các cá nhân, đơn vị, t chức đã giúp đỡ tác giả có

đƣợc những số liệu thống kê mới nhất ch nh xác nhất, giúp cho luận văn đƣợc hoàn

thiện với sự trung thực nhất.

Tác giả mong muốn nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, đóng góp ý kiến của quý thầy, cô

để hoàn thiện luận văn và rút kinh nghiệm cho những lần nghiên cứu sau này.

Trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 12 năm 2015

Tác giả luận văn

Lê Thị Quỳnh Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT.....................................................................vi

DANH MỤC BẢNG.................................................................................................vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài.................................................................................3

5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................3

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN

HỢP TÁC XÃ ..................................................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về hỗ trợ phát triển hợp tác xã............................................................4

1.1.1. Những vấn đề chung về hợp tác xã.......................................................................4

1.1.2. Những vấn đề chung về hỗ trợ phát triển hợp tác xã ......................................19

1.1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã ...............23

1.2. Cơ sở thực tiễn về hỗ trợ phát triển hợp tác xã ..................................................31

1.2.1. Kinh nghiệm hỗ trợ phát triển hợp tác xã của một số tỉnh ở Việt Nam..........31

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã của Liên

minh HTX tỉnh Thái Nguyên ...........................................................................33

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................354

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................354

2.2. Quy trình các bƣớc nghiên cứu ........................................................................354

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu..................................................................................354

2.3.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin ....................................................................354

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.3.2. Phƣơng pháp t ng hợp và xử lý thông tin.....................................................365

2.3.3. Phƣơng pháp phân t ch thông tin ..................................................................365

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ...........................................................................387

2.4.1. Chỉ tiêu đánh giá hiện trạng của HTX ..........................................................387

2.4.2. Các tiêu ch đánh giá tình hình thực hiện hoạt động hỗ trợ phát triển

HTX của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đối với HTX .........................387

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP

TÁC XÃ CỦA LIÊN MINH HỢP TÁC XÃ TỈNH THÁI NGUYÊN...409

3.1. Đặc điểm phát triển hợp tác xã tại tỉnh Thái Nguyên ...........................................409

3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội tỉnh Thái Nguyên...................409

3.1.2. Đặc điểm của các hợp tác xã tại tỉnh Thái Nguyên.........................................46

3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ, vai trò, hoạt động của cơ quan Liên minh hợp tác

xã tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................62

3.2. Thực trạng hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã của liên minh hợp tác xã

tỉnh Thái Nguyên............................................................................................67

3.2.1. Hoạt động hỗ trợ thành lập mới HTX.............................................................67

3.2.2. Hoạt động đào tạo, bồi dƣỡng.........................................................................68

3.2.3. Hoạt động hỗ trợ tín dụng ...............................................................................67

3.2.4. Hoạt động xúc tiến thƣơng mại.......................................................................74

3.2.5. Hoạt động hỗ trợ khác.....................................................................................77

3.2.6. Thành công từ hoạt động hỗ trợ đối với một số HTX ......................................86

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động hỗ trợ phát triển HTX trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên...............................................................................88

3.3.1. Nhóm các nhân tố khách quan ........................................................................88

3.3.2. Nhóm các nhân tố chủ quan............................................................................90

3.4. Đánh giá hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã của liên minh HTX tỉnh

Thái Nguyên.................................................................................................951

3.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ..................................................................................95

3.4.2. Khó khăn, tồn tại...........................................................................................962

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.4.3. Nguyên nhân của những khó khăn, tồn tại....................................................984

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP TĂNG CUỜNG HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC

XÃ CỦA LIÊN MINH HỢP TÁC XÃ TỈNH THÁI NGUYÊN ..............96

4.1. Quan điểm, mục tiêu các hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã của liên

minh hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên.................................................................96

4.1.1. Quan điểm .......................................................................................................96

4.1.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................96

4.2. Một số giải pháp tăng cƣờng hoạt động hỗ trợ phát triển hợp tác xã của

liên minh hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên..........................................................97

4.2.1. Giải pháp chung ..............................................................................................97

4.2.2. Giải pháp riêng............................................................................................1040

4.3. Kiến nghị........................................................................................................1084

4.3.1. Đối với Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ƣơng ......................................1084

4.3.2. Đối với Liên minh HTX Việt Nam.............................................................1084

4.3.3. Đối với Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh .....................................................1084

4.3.4. Đối với Liên minh HTX tỉnh bạn................................................................1084

KẾT LUẬN..........................................................................................................1095

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................11107

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

CĐCS : Công đoàn cơ sở

CNLĐ : Công nhân lao động

CNVCLĐ : Công nhân viên chức lao động

DN : Doanh nghiệp

HĐND : Hội đồng nhân dân

HĐQT : Hội đồng quản trị

HTX : Hợp tác xã

ICA : Liên minh hợp tác xã quốc tế

SXKD : Sản xuất kinh doanh

THT : T hợp tác

TDND : T n dụng nhân dân

UBKT : Ủy ban kiểm tra

UBND : Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. T ng hợp số lƣợng hợp tác xã theo ngành nghề hoạt động giai

đoạn 2010 - 2014.................................................................................47

Bảng 3.2. Số lƣợng thành viên và ngƣời lao động trong HTX theo lĩnh

vực hoạt động năm 2014 .....................................................................49

Bảng 3.3. Tình hình sản xuất kinh doanh và thu nhập ngƣời lao động

trong hợp tác xã giai đoạn 2010 - 2014...............................................50

Bảng 3.4. Trình độ cán bộ quản lý hợp tác xã giai đoạn 2010 - 2014.................52

Bảng 3.5. Hoạt động của các HTX điển hình trong lĩnh vực HTX nông -

lâm - ngƣ nghiệp giai đoạn 2012 - 2014 ............................................55

Bảng 3.6. Hoạt động của các HTX điển hình trong lĩnh vực công nghiệp

và tiểu thủ công nghiệp giai đoạn 2012 - 2014 ...................................56

Bảng 3.7. Hoạt động của các HTX điển hình trong lĩnh vực vận tải,

thƣơng mại và dịch vụ giai đoạn 2012 - 2014.....................................57

Bảng 3.8. Hoạt động của các HTX điển hình trong lĩnh vệ sinh môi trƣờng

giai đoạn 2012 - 2014..........................................................................58

Bảng 3.9. Hoạt động của các HTX điển hình trong lĩnh vệ xây dựng giai

đoạn 2012 - 2014.................................................................................58

Bảng 3.10. Công tác hỗ trợ thành lập mới HTX giai đoạn 2010 -2014 ................65

Bảng 3.11. Hoạt động đào tạo, bồi dƣỡng HTX giai đoạn 2010 - 2014................66

Bảng 3.12. Hoạt động hỗ trợ t n dụng giai đoạn 2010 - 2014 ...............................67

Bảng 3.13. Hoạt động hỗ trợ t n dụng đối với HTX nông - lâm - ngƣ nghiệp

giai đoạn 2010 - 2014..........................................................................69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ:

Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ số lƣợng hợp tác xã theo ngành nghề hoạt động giai

đoạn 2010 - 2014 ............................................................................48

Biểu đồ 3.2. Thu nhập bình quân ngƣời lao động trong HTX nông nghiệp

và HTX phi nông nghiệp trong giai đoạn 2010 - 2014...................51

Biều đồ 3.3. Tỷ lệ trình độ cán bộ quản lý hợp tác xã giai đoạn 2010 - 2014 ....53

Biều đồ 3.4. Tỷ lệ HTX đƣợc hỗ trợ t n dụng .....................................................68

Biểu đồ 3.5. Cơ cấu phân b nguồn vốn t n dụng theo ngành hoạt động của

HTX giai đoạn 2010 - 2014 ............................................................70

Biểu đồ 3.6. Kết quả hoạt động xúc tiến thƣơng mại..........................................71

Sơ đồ:

Sơ đồ: 1.1. Cơ cấu t chức bộ máy của hợp tác xã..................................................11

Sơ đồ 1.2. T chức hoạt động của hợp tác xã.........................................................16

Sơ đồ 3.1. Cơ cấu t chức hoạt động của Liên minh hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên.........652

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Phát triển kinh tế tập thể là chủ trƣơng lớn, nhất quán và xuyên suốt của

Đảng ta trong phát triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta,

thể hiện tầm nhìn chiến lƣợc của Đảng và Nhà nƣớc ta trong sự nghiệp phát triển

đất nƣớc.

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X và các Đại hội trƣớc đó, đặc biệt Nghị

quyết đại hội IX của Đảng đã xác định: "Kinh tế tập thể phát triển với nhiều hình

thức hợp tác đa dạng, trong đó hợp tác xã là nòng cốt”, “kinh tế nhà nƣớc cùng với

kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”

trong văn kiện đại hội XI, Cƣơng lĩnh xây dựng đất nƣớc trong thời kỳ quá độ lên

Chủ nghĩa xã hội một lần nữa khẳng định: "Phát triển nền kinh tế thị trƣờng định

hƣớng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình

thức t chức kinh doanh và hình thức phân phối. Các thành phần kinh tế hoạt động

theo pháp luật đều là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế, bình đẳng trƣớc

pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Kinh tế nhà

nƣớc giữ vai trò chủ đạo. Kinh tế tập thể không ngừng đƣợc củng cố và phát triển”

Tuy nhiên kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên sau 10 năm (2004-2014) thực

hiện Nghị quyết TW 5 khóa IX về đ i mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế

tập thể thì kết quả chƣa đạt mục tiêu đề ra, hoạt động của hợp tác xã (HTX) còn gặp

nhiều khó khăn, năng lực nội tại của HTX còn yếu, khả năng mở rộng quy mô đa

dạng hóa ngành nghề, tiếp cận với các chƣơng trình dự án nguồn vốn t n dụng của

các HTX còn hạn chế... Với những nỗ lực không ngừng của Liên minh HXT tỉnh

Thái Nguyên trong những năm qua đã có những kết quả nhất định tuy nhiên vẫn

còn nhiều hạn chế do với số lƣợng HTX trên địa bàn tỉnh gần 400 HTX và 40.000

thành viên HTX, lực lƣợng cán bộ Liên minh HTX tỉnh lại quá mỏng, do vậy công

tác tƣ vấn, hƣớng dẫn và cung cấp dịch vụ của Liên minh HTX tỉnh còn hạn chế

chƣa đáp ứng kịp thời những yêu cầu mới đặt ra của các HTX; công tác tƣ vấn kinh

doanh hỗ trợ các HTX tìm kiếm thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm chƣa thực hiện đƣợc

nhiều; việc nắm bắt tình hình, khó khăn vƣớng mắc của tập thể, thành viên HTX