Giải pháp hạn chế nợ xấu tại ngân hàng thương mại cổ phần Việt Á: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Quốc Dũng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM

--------oo0oo--------

NGUYỄN QUỐC DŨNG

GIẢI PHÁP HẠN CHẾ NỢ XẤU TẠI

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

VIỆT Á

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – Năm 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM

--------oo0oo--------

NGUYỄN QUỐC DŨNG

GIẢI PHÁP HẠN CHẾ NỢ XẤU TẠI

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

VIỆT Á

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH, NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 60.31.12

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.,TS. NGÔ HƯỚNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – Năm 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả luận văn có lời cam đoan về công trình khoa học này của mình, cụ thể:

Tôi tên là Nguyễn Quốc Dũng

inh ngày 20 tháng 10 năm 1983 - T i Tây Ninh

u quán: Tây Ninh

Hiện đang công tác t i: Ngân hàng Thương m i Cổ phần Việt Á - VAB

à học vi n cao học khóa 12 của Trường i học Ngân hàng T HC

ã số học vi n: 020112100052

Cam đoan đề tài: “Giải pháp h n chế nợ xấu t i Ngân hàng Thương i Cổ

hần Việt Á”.

ã số: 60 31 12

Người hư ng d n khoa học: PGS.,TS. Ngô Hư ng

Luận văn được th c hiện t i Trường i học Ngân hàng T HC

ề tài này là công trình nghi n cứu của ri ng tôi, các kết quả nghi n cứu có

tính độc lập ri ng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa được công bố toàn bộ

nội dung này bất kỳ ở đâu, các số liệu, các nguồn trích d n trong luận văn được chú

thích nguồn gốc rõ ràng, minh b ch

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh d của tôi

T Hồ Chí inh, ngày tháng 10 năm 2013

Tác giả

Nguyễn Quốc Dũng

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

LỜI MỞ ĐẦU

CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NỢ XẤU TRONG HOẠT

ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI.....................................1

1.1. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ NỢ XẤU TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI............................................1

1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng..........................................................1

1.1.2. Nợ xấu trong hoạt động tín dụng ngân hàng .......................................2

1.1.2.1. Khái niệm nợ xấu ................................................................................2

1.1.2.2. Phân loại nợ xấu .................................................................................3

1.1.2.3. Tác động và hậu quả của nợ xấu ........................................................5

1.1.2.4. Dấu hiệu nhận biết nợ xấu ..................................................................7

1.2. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN NỢ XẤU TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI............................................9

1.2.1. Nguyên nhân khách quan.......................................................................9

1.2.1.1. Rủi ro từ phía Khách hàng vay vốn.....................................................9

1.2.1.2. Môi trường pháp lý chưa đầy đủ .......................................................12

1.2.1.3. Các khoản vay phục vụ chính sách của Chính phủ...........................13

1.2.2. Nguyên nhân chủ quan.........................................................................13

1.2.2.1. Sự thiếu chặt chẽ, hợp lý trong quy chế hoạt động hoặc quy trình

nghiệp vụ cho vay của ngân hàng .....................................................13

1.2.2.2. Cơ chế trích lập và sử dụng DPRR không hợp lý .............................15

1.2.2.3. Trình độ yếu kém của đội ngũ cán bộ, nhân viên Ngân hàng ...........15

1.2.2.4. Nạn tham nhũng, hối lộ trong hoạt động ngân hàng ........................16

1.3. KINH NGHIỆM HẠN CHẾ NỢ XẤU CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA VÀ

BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA CHO VIỆT NAM .....................16

1.3.1. Kinh nghiệm hạn chế nợ xấu của một số nƣớc ..................................16

1.3.1.1. Kinh nghiệm của Thái Lan ................................................................16

1.3.1.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc ...........................................................18

1.3.1.3. Kinh nghiệm của Hungary.................................................................19

1.3.2. Bài học kinh nghiệm vận dụng với Việt Nam ....................................20

1.3.2.1. Thành lập cơ quan chuyên biệt quản lý nợ xấu trực thuộc Ngân hàng

Nhà nước ...........................................................................................20

1.3.2.2. Việc xử lý nợ xấu thông qua cơ quan quản lý tài sản của các NHTM

...........................................................................................................21

Kết luận chƣơng 1 ...................................................................................................23

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NỢ XẤU VÀ CÔNG TÁC HẠN CHẾ NỢ XẤU

TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT Á......................................24

2.1. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT Á TỪ NĂM 2009 - 2012 ...................24

2.1.1. Hoạt động huy động vốn .........................................................................24

2.1.2. Hoạt động tín dụng...................................................................................27

2.1.3. Các hoạt động khác..................................................................................30

2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh..................................................................32

2.2. THỰC TRẠNG NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ

PHẦN VIỆT Á TỪ NĂM 2009 ĐẾN NĂM 2012....................................34

2.2.1. Thực trạng nợ xấu từ năm 2009 - 2012...............................................34

2.2.2. Nguyên nhân phát sinh nợ xấu tại Ngân hàng TMCP Việt Á ..........41

2.2.2.1. Nguyên nhân từ Ngân hàng...............................................................41

2.2.2.2. Nguyên nhân từ môi trường kinh tế - xã hội......................................44

2.2.2.3. Nguyên nhân từ phía khách hàng......................................................46

2.2.3. Các giải pháp hạn chế nợ xấu đã đƣợc Ngân hàng TMCP Việt Á sử

dụng trong thời gian qua ......................................................................47

2.2.3.1. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát rủi ro, thông tin tín dụng cập nhật 47

2.2.3.2. Xây dựng và thực hiện quy trình quản lý tín dụng ............................48

2.2.3.3. Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro..................................................48

2.2.3.4. Tập trung nguồn nhân lực cho công tác xử lý nợ xấu.......................48

2.2.3.5. Lựa chọn khách hàng vay vốn ...........................................................49

2.2.4. Các biện pháp xử lý nợ xấu đã đƣợc Ngân hàng TMCP Việt Á sử

dụng trong thời gian qua ......................................................................49

2.2.4.1. Thành lập Hội đồng xử lý nợ để phê duyệt các phương án xử lý nợ.49

2.2.4.2. Xử lý nợ xấu bằng biện pháp cơ cấu nợ............................................50

2.2.4.3. Xử lý nợ xấu bằng biện pháp miễn, giảm lãi.....................................50

2.2.4.4. Xử lý nợ xấu bằng quỹ dự phòng rủi ro ............................................50

2.2.4.5. Thu hồi nợ thông qua các cơ quan pháp luật (khởi kiện, phát tài sản)

...........................................................................................................51

2.3. ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC HẠN CHẾ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT Á........................................................51

2.3.1. Thành tựu đạt đƣợc ..............................................................................51

2.3.1.1. Xây dựng được quy trình, quy chế về xử lý, thu hồi nợ có vấn đề ....52

2.3.1.2. Nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng.......................................52

2.3.1.3. Cơ cấu lại được mô hình công tác xử lý nợ ........................................53

2.3.1.4. Chất lượng cán bộ tín dụng, cán bộ xử lý nợ từng bước được nâng

cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn...................................................53

2.3.1.5. Kết quả xử lý nợ xấu..........................................................................54

2.3.2. Hạn chế...................................................................................................55

2.3.2.1. Việc hạn chế nợ xấu tại Ngân hàng TMCP Việt Á chưa thật sự hiệu

quả .....................................................................................................55

2.3.2.2. Chất lượng thẩm định và kiểm tra vốn sau khi cho vay chưa cao ....56

2.3.2.3. Việc cơ cấu nợ được thực hiện một cách dễ dãi................................56

2.3.2.4. Quy trình xét duyệt xử lý nợ xấu còn trải qua nhiều cấp ..................57

2.3.2.5. Hạn mức phán quyết miễn, giảm lãi quá thấp và được ban hành từ

rất lâu ................................................................................................57

2.3.2.6. Hạn chế trong công tác đảm bảo tiền vay.........................................57

2.3.2.7. Hạn chế trong cơ chế xử lý tài sản đảm bảo.....................................58

2.3.2.8. Hạn chế trong thanh tra, giám sát và thông tin nghèo nàn...............59

2.3.2.9. Hạn chế trong hoạt động của Công ty quản lý nợ và khai thác tài sản

(AMC)................................................................................................59

Kết luận chƣơng 2 ...................................................................................................59

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI CỔ PHẦN VIỆT Á.........................................................................................61

3.1. ĐỊNH HƢỚNG HẠN CHẾ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI CỔ PHẦN VIỆT Á...........................................................................61

3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Việt Á đến

năm 2018.................................................................................................61

3.1.2. Định hướng hạn chế nợ xấu của Ngân hàng TMCP Việt Á....................63

3.2. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

CỔ PHẦN VIỆT Á TRONG THỜI GIAN TỚI .....................................65

3.2.1. Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để tiến tới việc phân loại

nợ theo thông lệ quốc tế ..........................................................................65

3.2.2. Xây dựng và điều chỉnh danh mục cho vay phù hợp trong từng thời kỳ68

3.2.3. Chấp hành đúng quy trình cho vay .........................................................69

3.2.4. Nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ CBTD, cán bộ xử lý nợ, cán

bộ quản lý và giáo dục phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ ......71

3.2.5. Tăng cường, duy trì công tác kiểm tra, giám sát và kiểm tra chuyên đề

đối với hoạt động tín dụng ......................................................................72

3.2.6. Hoàn thiện chính sách đảm bảo tiền vay ................................................73

3.3. GIẢI PHÁP XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

CỔ PHẦN VIỆT Á....................................................................................74

3.3.1. Giám sát nợ xấu một cách có hiệu quả thông qua hoạt động phân tích,

phân loại nợ xấu theo định kỳ .................................................................74

3.3.2. Đẩy mạnh công tác đôn đốc thu hồi nợ trực tiếp ....................................75

3.3.3. Chủ động phối hợp khách hàng thực hiện cơ cấu lại nợ, giãn thời gian trả

nợ đối với những khách hàng có khó khăn tài chính tạm thời nhưng có

triển vọng kinh doanh khi giải quyết được nợ xấu .................................76

3.3.4. Tiếp tục khai thác xử lý các khoản nợ có tài sản bảo đảm.....................77

3.3.5. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách miễn, giảm lãi cho khách hàng để

xử lý nhanh chóng các khoản nợ xấu thu hồi vốn cho VAB ..................78

3.3.6. Chủ động tăng mức trích lập dự phòng các khoản nợ xấu, chấp nhận

giảm lợi nhuận hoặc thua lỗ; trích lập và sử dụng quỹ dự phòng rủi ro

hợp lý và có hiệu quả ..............................................................................79

3.3.7. Bán nợ qua công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của các NHTM,

Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) ..79

3.3.8. Chuyển nợ các khoản nợ quá hạn, nợ xấu thành trái phiếu trung hạn, cổ

phần (chứng khoán hóa các khoản nợ khó đòi) ......................................81

3.4. KIẾN NGHỊ...............................................................................................82

3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ.......................................................................82

3.4.1.1. Chính phủ cần đảm bảo môi trường kinh tế, chính trị, xã hội ổn định

...........................................................................................................82

3.4.1.2. Chính phủ cần cho phép một số Ngân hàng nước ngoài có tiềm lực

tài chính mạnh, quản trị doanh nghiệp tốt mua lại những nhà băng

yếu kém ..............................................................................................82

3.4.1.3. Chính phủ cần hoàn thiện quy định pháp luật về xử lý tài sản đảm

bảo tại các tổ chức tín dụng ..............................................................83

3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc.....................................................84

3.4.2.1. Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý nhanh chóng hoàn

thiện khung pháp lý để các ngân hàng có căn cứ thực hiện xếp hạng

tín dụng nội bộ, hướng theo thông lệ quốc tế....................................84

3.4.2.2. Hoàn thiện cơ chế điều hành thị trường tiền tệ nhằm nhanh chóng xử

lý những bất ổn trong nội tại của một số ngân hàng ........................85

3.4.2.3. Tăng cường hiệu quả và quy mô hoạt động của Trung tâm thông tin

tín dụng (CIC)....................................................................................86

Kết luận chƣơng 3 ..........................................................................................87

KẾT LUẬN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

AMC

Asset Managenment

Corporation

Công ty quản lý tài sản

ATM Automatic teller machine Máy giao dịch tự động

CBTD Cán bộ tín dụng

CIC Trung tâm thông tin tín dụng

DNNN Doanh nghiệp Nhà nước

DPRR Dự phòng rủi ro

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng Thương mại

NK Nhập khẩu

TCKT Tổ chức kinh tế

TCTD Tổ chức tín dụng

TMCP Thương mại cổ phần

TNHH

MTV

Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

TSĐB Tài sản đảm bảo

TTQT Thanh toán quốc tế

VAB Ngân hàng Thương mại Cổ Phần Việt Á

XHTD Xếp hạng tín dụng

XHTDNB Xếp hạng tín dụng nội bộ

XK Xuất khẩu

XNK Xuất nhập khẩu