Giải pháp chống hàng giả và gian lận thương mại ở Việt Nam

PHẦN MỞ ĐẦU

Phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế

thị trường có sự quản lý điều tiết vĩ mô của nhà nước theo định hướng XHCH

là một tất yếu khách quan đối với Việt Nam, đặc biệt là trong điều kiện hội

nhập, toàn cầu hiện nay. Thực tế hơn 10 năm đổi mới nền kinh tế Việt Nam

đã có nhiều bước phát triển vượt bậc: sản xuất hàng hoá phát triển, tốc độ

tăng trưởng cao, đời sống nhân dân không ngừng tăng lên... Tuy nhiên, bên

cạnh những mặt tích cực thì cơ chế thị trường cũng có rất nhiều mặt tiêu cực

mà người ta hay gọi nó là "mặt trái của cơ chế thị trường". Một trong những

mặt tiêu cực đó là nạn hàng giả và gian lận thương mại.

Nói đến hàng giả có lẽ không ai trong chúng ta là không biết tới và thậm

chí cũng đôi ba lần là nạn nhân của hàng giả. Hiện nay hàng giả vẫn ngang

nhiên chen vai hích cánh cùng hàng thật ở mọi lúc, mọi nơi, bất kỳ một thứ gì

cũng có nguy cơ bị làm giả từ hàng tiêu dùng, vật tư cho đến thuốc chữa

bệnh... Hàng giả gây tác hại trực tiếp cho con người như ảnh hưởng an toàn

tính mạng, an toàn sức khoẻ, và nguy hại hơn là làm mất uy tín của nhà sản

xuất kinh doanh. Do đó hàng giả vẫn đang là vấn đề bức xúc với các cơ quan

nhà nước, nỗi lo của nhà sản xuất kinh doanh và sự bất bình của người tiêu

dùng.

Gian lận thương mại là một hành vi vi phạm pháp luật gây hậu quả

nghiêm trọng đối với xã hội, rất nhiều kẻ vì ham tiền đã tìm mọi thủ đoạn

buôn gian, bán lận, lừa bịp người khác để thu lợi bất chính làm thất thu ngân

sách nhiều tỷ đồng làm cho nhiều doanh nghiệp dở khóc dở cười thậm chí bị

phá sản vì bị lừa. Thật đáng lo khi mà số vụ gian lận thương mại ngày một gia

tăng và thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn.

Thực tế những hậu quả do nạn hàng giả và gian lận thương mại gây ra là

hết sức nghiêm trọng do đó đặt ra cho chúng ta một yêu cầu cấp bách là phải

tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để diệt trừ tận gốc nạn hàng giả và gian

lận thương mại. Và đó cũng chính là lý do mà em nghiên cứu đề tài này.

Do điều kiện hiểu biết cũng như kinh nghiệm có hạn do đó trong đề tài

sẽ không tránh khỏi sai sót nếu không có sự giúp đỡ của các thầy cô. Em xin

chân thành cảm ơn!

1

Kết cấu của đề tài bao gồm:

- Chương I: Cơ sở lý luận về hàng giả và gian lận thương mại.

- Chương II: Thực trạng nạn hàng giả và gian lận thương mại ở Việt

Nam thời gian qua.

- Chương III: Giải pháp chống hàng giả và gian lận thương mại ở Việt

Nam.

2

Chương I

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÀNG GIẢ VÀ GIAN LẬN

THƯƠNG MẠI.

I. Tổng quan về hàng giả và gian lận thương mại

I.1. Hàng giả

I.1.1. Khái niệm hàng giả.

Việc đưa ra một khái niệm chính xác, đầy đủ và dễ hiểu về hàng giả là

một điều hết sức quan trọng. Bởi vì trước hết ta phải hiểu hàng giả là gì thì ta

mới có thể có những biện pháp để chống lại nó.

Có rất nhiều khái niệm khác nhau về hàng giả do các nhà nghiên cứu có

những quan điểm, khác nhau về hàng giả. Tuy nhiên ở Việt Nam chúng ta chỉ

nghiên cứu hàng giả với hai khái niệm chủ yếu sau:

- Khái niệm 1: Trong bộ luật hình sự của nước Cộng hoà xã hội chủ

nghĩa Việt Nam được Quốc hội khoá VII thông qua tại kỳ họp thứ 9 ngày

27/6/1985, có hiệu lực từ ngày 1/1/1986 quy định tội làm hàng giả, buôn bán

hàng giả tại điều 167. "Hàng giả là loại hàng có giá trị và giá trị sử dụng

không đúng với tên gọi của nó, không đúng với tiêu chuẩn đã quy định của

Nhà nước trong việc sản xuất các loại hàng hoá hoặc sử dụng trái phép nhãn

hiệu của một cơ sở sản xuất khác".

- Khái niệm 2: Trong điều 3 Nghị định số 140/HĐBT của Hội đồng Bộ

trưởng ngày 25/4/1991 nêu rõ: Hàng giả là những sản phẩm hàng hoá được

sản xuất ra trái pháp luật và có hình dạng giống như những sản phẩm, hàng

hoá được Nhà nước cho phép sản xuất, nhập khẩu và tiêu thụ trên thị trường,

hoặc những sản phẩm hàng hoá không có giá trị sử dụng đúng với bản chất tự

nhiên tên gọi và công dụng của nó, là loại sản phẩm hàng hoá mang nhãn hiệu

hàng hoá giống hệt hoặc tương tự có khả năng làm cho người tiêu dùng nhầm

lẫn với sản phẩm hàng hoá thực mà có cơ sở sản xuất kinh doanh đã đăng ký

với cơ quan bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp hoặc được bảo hộ theo điều

ước quốc té mà Việt Nam có tham gia.

3

Hiện nay ta thống nhất dùng loại khái niệm thứ 2 này trong các văn bản

quy phạm pháp luật có liên quan và trong công tác chống sản xuất và buôn

bán hàng giả.

Khái niệm này đã đáp ứng được yêu cầu đầy đủ, dễ hiểu tuy nhiên để có

nhận thức đầy đủ và có một bức tranh tổng quan về hàng giả ta cũng cần phải

nghiên cứu bản chất của sản xuất và buôn bán hàng giả và các dạng hàng giả.

I.1.2. Bản chất của sản xuất và buôn bán hàng giả

Bản chất của sản xuất và buôn bán hàng giả là hành vi cướp đoạt giá trị

vật chất và tinh thần của người khác, lừa dối người tiêu dùng để thu lợi bất

chính.

Sản xuất và buôn bán hàng giả là hành vi cướp đoạt giá trị vật chất và

giá trị tinh thần của người khác điều này được thể hiện rất rõ đối với mọi loại

hàng giả. Đã là hàng giả thì bao giờ chất lượng cũng kém hơn so với hàng

thật, thậm chí có những loại hàng giả có độc tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức

khoẻ sinh mạng của người tiêu dùng. Chính vì vậy số tiền mà người tiêu dùng

bỏ ra và giá trị sử dụng công dụng của hàng giả không tương xứng với nhau.

Để cướp đoạt được giá trị vật chất và giá trị tinh thần của người khác

bọn sản xuất và buôn bán hàng giả dùng rất nhiều thủ đoạn để lừa dối che mắt

người tiêu dùng để thu lợi bất chính. Chúng chủ yếu dựa vào sự thiếu hiểu

biết của khách hàng để lừa dối như hàng nội giá ngoại ăn cắp sử dụng nhãn

mác của sản phẩm nổi tiếng làm cho người tiêu dùng thường là bị động trước

những trò lừa dối ngày càng tinh vi của bọn chúng.

I.1.3. Những dấu hiệu để nhận biết hàng giả.

I.1.3.1. Dấu hiệu của hàng giả

Có những loại hàng giả khi mua đem sử dụng ta có thể biết ngay nhưng

có những sản phẩm làm giả rất khó nhận biết vì tính năng sử dụng bị giảm sút

khó phân biệt hoặc mức độ ảnh hưởng của nó dai dẳng, ngấm ngầm. "Trong

điều kiện hiện nay công tác chống hàng giả cần tập trung vào những hàng hoá

bị làm giả ở những dấu hiệu sau:

- Sản xuất và sử dụng nhãn giả và bao bì mang nhãn hiệu giả hoặc sử

dụng nhãn của người khác, của cơ sở sản xuất khác mà không được phép của

4