Dương Tự Minh trong văn hóa tâm linh của cư dân miền núi phía Bắc

Tgp chi Ddn tgc hgc so 4 - 2011 35

DUONG Tir MINH TRONG VAN HOA TAM LINH

CUA CU* DAN MIEN NUI PHIA BAC

NGUY§N THI QU^ LOAN

Bit nguon tii- quan nidm con ngudi

gdm cd 2 phin: thl xdc vd linh hon; trong

dd, thl xdc cd thl bj mit di, nhung linh hon

cdn tin tai mdi mdi, ndn tir dd sinh ra tuc thd

Cling chinh bdn than con ngudi khi da dugc

thin thdnh hod. La ngudi con cua dit Thdi

Nguydn, Duong Ty Minh mdt danh tudng

thdi Ly ed nhidu cdng lao cai qudn, bdo vd

midn dat phia Bdc ciia qudc gia Dai Viet.

Sau khi mit, Duong Ty Minh da dugc nhilu

tridu dai phong kidn Viet Nam ban sac

phong Id "Thuang ddng thdn" Dgc theo ddi

sdng ciu tir Bdc Kan, Thdi Nguydn, Bdc

Giang... nhan dan lap ddn, mieu, dinh dk thd

ciing vd tdn dng Idm Thanh hodng ldng.

Dudi chdn niii Dudm (thudc xa Ddng Dat,

huyen Phii Luong, tinh Thai Nguyen), din

Duom dugc nhdn dan lap vd trd thdnh noi

chinh thd ty dng. Hdng ndm, vao ngdy mdng

6 thdng Gidng, nhan dan cdc tinh Cao Bang,

Bdc Kan, Tuydn Quang, Bdc Giang... lai keo

vl triy hdi din Dudm.

La mdt nhdn vat ljch sir, Duong Ty

Minh dugc su sdch ghi chdp nhieu trong cac

chinh su. Trong cudn Dgi Viet sic ky todn

thu, quyln III, IV (Ngd Sy Lien, 2009);

Khdm dinh Viet sir thdng gidm cuong muc

(Qudc su qudn trilu Nguyen, 1998) diu ghi

lai mdt sd sy kien vd vj thii ITnh phii Phii

Luong. Ben canh dd, cdn cd mdt sd bdi viet

vd ngudi anh hiing nay dudi gdc do vdn hgc.

Ijch su- ve nguon glc xuit than, cdng lao va

dja dilm thd ty... (Diem Hdng, 2003; Trin

Thj Van Nguyet, 2003; Nguyen Dinh Hung,

2009). Ddc biet, trong ky ylu hgi thao Danh

nhdn Ijch su- Duong Ty Minh do Vien Sir

hgc Viet Nam vd Sd Vdn hod thong tin tinh

Thai Nguydn xuit bdn nam 2003 da tap hgp

bdi viet cua nhieu tac gid vl nhung dong gop

vdi ljch sir cua nhdn vat ndy. Tuy nhidn, cac

nghien ciiu tren chua dl cap tdi dnh hudng

ciia Duong Ty Minh ddi- vdi ddi song tam

linh cua ngudi dan vimg miln niii phia Bdc

nhu thd ndo? Qua tyc thd ciing Duong Ty

Minh gid tri ljch sir, van hod vd vai trd tam

linh gdn vdi vide cau may, cau phuc ciia cu

dan noi day ra sao? Dd la nhung vin de ma

bdi viet ndy se tim hieu.

1. Dircng Tu Minh - tir ddi thurc

din thanh hoa

Cho den nay, chua co tu lieu ndo cho

biet ve nguyen quan, nam sinh cung nhu

nam mat ciia Duong Ty Minh. Can cir vdo

sic phong vd phin ghi chdp vl Duong Ty

Minh trong cdc thu tjch cd, cac nhd nghidn

ciru cho rdng: Duong Ty Minh Id ngudi dan

tgc Tdy que d Quan Trilu, phii Phii Luong

(nay thugc phudng Quan Trilu, thanh pho

Thai Nguydn, tinh Thdi Nguydn). Ong von

Id con ciia mdt gia dinh ldm nghd chdi ludi

ven sdng. Do cd siic khod, thdng minh va tdi

tri hon ngudi nen dng dugc cdc tho quan suy