Đổi mới công tác thanh tra, giám sát ngân hàng đối với quỹ tín dụng nhân dân cơ sở tại Vĩnh Phúc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG DUY CHINH

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT

NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN

CƠ SỞ TẠI VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG DUY CHINH

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT

NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN

CƠ SỞ TẠI VĨNH PHÚC

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 60.34.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Nhuận Kiên

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn:

“Đổi mới công tác thanh tra, giám sát Ngân hàng đối với Quĩ tín dụng nhân

dân cơ sở tại Vĩnh Phúc” là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.

Các ệu, số liệu sử dụng trong Luận văn do:Thanh tra Giám sát Ngân

hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc cung cấp và do chính cá nhân tôi thu thập

từ các báo cáo thanh tra giám sát hàng năm của Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh

tỉnh Vĩnh Phúc; của Ngành Ngân hàng, của Cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng,

các sách, báo, tạp chí Ngân hàng, các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài

đƣợc công bố, các trích dẫn trong Luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

Vĩnh Phúc, ngày 05 tháng 6 năm 2014

Tác giả Luận Văn

Hoàng Duy Chinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện Đề tài: “Đổi mới công tác thanh tra, giám sát

Ngân hàng đối với Quĩ tín dụng nhân dân cơ sở tại Vĩnh Phúc” tôi đã nhận đƣợc

sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin đƣợc bày tỏ

sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi

trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trƣờng, Phòng Quản lý Đào

tạo Sau Đại học, các Khoa, Phòng của

doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong

quá trình học tập và hoàn thành Luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hƣớng dẫn

TS. Trần Nhuận Kiên,

- Đại học Thái Nguyên.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa

học, các thầy, cô giáo - Đại

học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện Đề tài, tôi còn nhận đƣợc sự giúp đỡ và cộng tác

của các đồng chí tại địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc

Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc; Lãnh đạo và cán bộ làm công tác

thanh tra giám sát của Ngân hàng Nhà nƣớc Chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Vĩnh Phúc, ngày 05 tháng 6 năm 2014

Tác giả Luận Văn

Hoàng Duy Chinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................ii

MỤC LỤC ............................................................................................................................iii

............................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG ...........................................................................................................vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ..........................................................................................................viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................................... 2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................................. 2

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................................... 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................................... 3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC THANH TRA,

GIÁM SÁT NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN ........................... 4

1.1. Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) ............................................................................. 4

1.1.1. Khái niệm QTDND................................................................................................. 4

1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển QTDND............................................................... 4

1.1.3. Đặc điểm, tổ chức của QTDND cơ sở .................................................................... 6

1.1.4. Hoạt động cơ bản của QTDND cơ sở ..................................................................... 8

1.1.5. Mục tiêu hoạt động của QTDND cơ sở .................................................................. 9

1.2. Những vấn đề cơ bản về Thanh tra, giám sát Ngân hàng ........................................ 10

1.2.1. Khái niệm về Thanh tra......................................................................................... 11

1.2.2. Khái niệm về Thanh tra, giám sát Ngân hàng....................................................... 11

1.2.3. Mục tiêu hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng....................................... 12

1.2.4. Nội dung hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng ...................................... 12

1.2.5. Nhiệm vụ và quyền hạn của Thanh tra, giám sát Ngân hàng................................ 13

1.2.6. Các nguyên tắc hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng ............................ 14

1.2.7. Các phƣơng thức hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng ......................... 15

1.2.8. Quy trình thanh tra của Thanh tra, giám sát Ngân hàng ....................................... 16

1.3. Yêu cầu đổi mới công tác thanh tra, giám sát Ngân hàng........................................ 21

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.3.1. Yêu cầu đổi mới đối với công tác Thanh tra, giám sát ngân hàng nhà nƣớc ........ 21

1.3.2. Yêu cầu đổi mới công tác thanh tra, giám sát đối với Quỹ tín dụng nhân dân............ 25

1.4. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................................... 28

1.4.1. Kinh nghiệm thực hiện công tác thanh tra, giám sát đối với các QTDND ở

một số tỉnh........................................................................................................... 29

1.4.2. Bài học kinh nghiệm thực hiện công tác thanh tra, giám sát đối với các

QTDND ở tỉnh Vĩnh Phúc................................................................................... 31

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .................................................................................................. 33

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI................................................... 34

2.1. Câu hỏi đặt ra cần nghiên cứu.................................................................................. 34

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................................... 34

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu thứ cấp ................................................................... 34

2.2.3. Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích thông tin .......................................................... 35

2.2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................... 35

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA GIÁM SÁT NGÂN HÀNG ĐỐI

VỚI QUĨ TÍN DỤNG NHÂN DÂN TẠI VĨNH PHÚC............................................................ 37

3.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà

nƣớc tỉnh Vĩnh Phúc .............................................................................................. 37

3.1.1. Một số nét khái quát về Chi nhánh Ngân hàng Nhà nƣớc tỉnh Vĩnh Phúc ........... 37

3.1.2. Tổ chức hoạt động của Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nƣớc tỉnh Vĩnh Phúc...... 42

3.2. Thực trạng hoạt động của các QTDND tại tỉnh Vĩnh Phúc ..................................... 47

3.2.1. Khái quát sự hình thành và phát triển QTDND tại tỉnh Vĩnh Phúc ............................... 47

3.2.2. Những thuận lợi và khó khăn, thách thức cơ bản.................................................. 48

3.3. Thực trạng công tác Thanh tra, giám sát Ngân hàng đối với các QTDND tại

tỉnh Vĩnh Phúc ....................................................................................................... 59

3.3.1. Việc xây dựng và thực hiện chƣơng trình, kế hoạch thanh tra, giám sát................... 59

3.3.2. Công tác xử lý sau thanh tra.................................................................................. 61

3.3.3. Về nội dung thanh tra............................................................................................ 64

3.3.4. Quy trình thanh tra ................................................................................................ 65

3.4. Đánh giá về kết quả hoạt động Thanh tra, giám sát Ngân hàng đối với

QTDND tại tỉnh Vĩnh Phúc ................................................................................... 67

3.4.1. Kết quả chung ....................................................................................................... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.4.2. Những tồn tại, vi phạm phát hiện qua công tác thanh tra, giám sát Ngân

hàng đối với QTDND tại tỉnh Vĩnh Phúc............................................................. 68

3.4.3. Nguyên nhân làm giảm hiệu quả công tác thanh tra tại chỗ của Thanh tra,

giám sát Ngân hàng đối với Quĩ tín dụng nhân dân .............................................. 72

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................................. 77

Chƣơng 3: GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT

NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN CƠ SỞ TẠI VĨNH PHÚC........ 79

4.1. Định hƣớng phát triển QTDND Việt Nam trong thời gian tới................................. 79

4.2. Định hƣớng đổi mới hoạt động Thanh tra, Giám sát Ngân hàng............................. 81

4.2.1. Đổi mới và nâng cao hiệu quả phƣơng pháp giám sát ngân hàng......................... 82

4.2.2. Định hƣớng hoạt động trọng tâm của Thanh tra, giám sát Ngân hàng trong

năm 2014 và các năm tiếp theo đƣợc đề ra............................................................ 83

4.3. Định hƣớng đối với công tác thanh tra giám sát QTDND của Ngân hàng Nhà

nƣớc Chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc............................................................................... 86

4.3.1. Đối với công tác cơ cấu lại hoạt động QTDND.................................................... 86

4.3.2. Công tác thanh tra giám sát đối với QTDND cơ sở .............................................. 87

4.4. Những giải pháp đổi mới công tác Thanh tra, giám sát Ngân hàng đối với

QTDND cơ sở tại Vĩnh Phúc ................................................................................... 88

4.4.1. Nhóm giải pháp đổi mới hoạt động thanh tra, giám sát ........................................ 88

4.4.2. Nhóm giải pháp bổ trợ .......................................................................................... 94

4.5. Một số kiến nghị....................................................................................................... 98

4.5.1. Kiến nghị với Chính phủ và Bộ, Ngành có liên quan ........................................... 98

4.5.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc, Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nƣớc ......... 98

KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ................................................................................................ 100

KẾT LUẬN....................................................................................................................... 101

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 102

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

1. BĐH : Ban Điều hành

2. BKS : Ban kiểm soát

3. CQTTGSNH : Cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng

4. HĐQT : Hội đồng quản trị

5. HTX : Hợp tác xã

6. NH : Ngân hàng

7. NHNN : Ngân hàng Nhà nƣớc

8. NHNN TW : Ngân hàng nhà nƣớc Trung ƣơng

9. NHTW : Ngân hàng Trung ƣơng

10. NHTM : Ngân hàng thƣơng mại

11. NHTMCP : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần

12. NQH : Nợ quá hạn

13. QTD : Quỹ tín dụng

14. QTDND : Quỹ tín dụng nhân dân

15. QTDND CS : Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở

16. QTDND TW : Quỹ tín dụng nhân dân trung ƣơng

17. TCTD : Tổ chức tín dụng

18. TCCB : Tổ chức cán bộ

19. VND : Tiền đồng Việt Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình nhân sự của Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nƣớc Chi

nhánh tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2009-2013 ............................................46

Bảng 3.2. Tình hình hoạt động huy động vốn các QTDND cơ sở tại tỉnh Vĩnh

Phúc giai đoạn 2009 - 2013 .....................................................................51

Bảng 3.3. Hoạt động cho vay các QTDND cơ sở tại Vĩnh Phúc giai đoạn

2009 - 2013..............................................................................................53

Bảng 3.4. Phân loại dƣ nợ tín dụng theo nhóm nợ các QTDND cơ sở tại tỉnh

Vĩnh Phúc giai đoạn 2009 - 2013 ............................................................55

Bảng 3.5. Tình hình phát triển thành viên các QTDND tại Vĩnh Phúc giai đoạn

2009 - 2013...............................................................................................57

Bảng 3.6. Tình hình nguồn Vốn điều lệ các QTDND tại Vĩnh Phúc, giai đoạn

2009 - 2013..............................................................................................57

Bảng 3.7. Kết quả hoạt động kinh doanh các QTDND cơ sở tại Vĩnh Phúc giai

đoạn 2009 - 2013 .....................................................................................59

Bảng 3.9. Kết quả xử lý sai phạm qua công tác thanh tra, giám sát đối với các

QTDND cơ sở tại Vĩnh Phúc, giai đoạn từ 2009 - 2013..............................62

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Mô hình hệ thống QTDND........................................................................9

Sơ đồ 3.1. Tổ chức của hệ thống Thanh tra Ngân hàng............................................44

Sơ đồ 4.1. Mô hình tổ chức hoạt động thanh tra, giám sát Ngân hàng đổi mới .......84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nhà nƣớc quản lý xã hội bằng pháp luật, theo pháp luật. Pháp luật điều chỉnh

toàn bộ các quan hệ xã hội. Đi đôi với việc ban hành pháp luật, Nhà nƣớc dùng

quyền lực của mình để đảm bảo thực thi pháp luật. Vì vậy thanh tra, kiểm tra là một

trong những nhiệm vụ quan trọng của Nhà nƣớc để thực hiện sự quản lý Nhà nƣớc

bằng pháp luật. Trong nền kinh tế thị trƣờng có sự quản lý của Nhà nƣớc thì vai trò

của Nhà nƣớc càng trở nên quan trọng. Nhà nƣớc cần ban hành pháp luật để định

hƣớng, khuyến khích, hỗ trợ cho các thành phần kinh tế phát triển đồng thời tăng

cƣờng thanh tra, kiểm tra các thành phần kinh tế hoạt động kinh doanh theo đúng

các quy định của pháp luật.

Với sự chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp

sang nền kinh tế thị trƣờng, hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tín dụng cũng đã

thay đổi căn bản. Ngân hàng Việt Nam đã chuyển đổi từ Ngân hàng một cấp sang

ngân hàng hai cấp, trong đó Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam thực hiện chức năng

quản lý nhà nƣớc về tiền tệ, tín dụng và hoạt động ngân hàng, Ngân hàng thƣơng

mại và các Tổ chức tín dụng thực hiện chức năng kinh doanh tiền tệ và làm dịch vụ

ngân hàng. Với chức năng quản lý Nhà nƣớc, Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam đã trở

thành Cơ quan của Chính Phủ. Một trong những nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc của

Ngân hàng Nhà nƣớc là thanh tra giám sát, kiểm tra hoạt động ngân hàng, hoạt động

tín dụng và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động Ngân hàng.

Để thực hiện chức năng quản lý về tiền tệ và hoạt động ngân hàng thông qua

công tác thanh tra, giám sát nhằm giảm tối đa rủi ro hoạt động, Ngân hàng Nhà

nƣớc tổ chức thanh tra chuyên ngành về ngân hàng và thực hiện thanh tra giám sát

toàn diện các tổ chức tín dụng, bao gồm cả tổ chức và hoạt động của hệ thống Quĩ

tín dụng nhân dân.

Với chức năng và nhiệm vụ đƣợc giao, trong nhiều năm qua Thanh tra Ngân

hàng đã thực sự trở thành một công cụ quản lý hữu hiệu của Ngân hàng Nhà nƣớc

Việt Nam đối với các tổ chức tín dụng trong việc duy trì các quy định của pháp luật

đối với hoạt động của các NH, TCTD và các QTDND. Tuy nhiên, trong điều kiện