Dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan trong quá trình xây dựng khu vực mậu dịch tự do ASEAN

D‘’ BO¤ CAŸC HAÿNG RAÿO PHI THUE£ QUAN

TRONG QUAŸ TRÃNH XA¬Y D÷œNG KHU V÷œC

MAƒU D“CH T÷œ DO ASEAN

TR÷‘NG QUANG HOAÿN*

C

am ke·t dÙı bo˚ ca˘c ra¯o ca˚n thˆÙng

maÔi la¯ ye·u to· quan troÔng Òe ÒaÔt

ÒˆÙÔc muÔc tie‚u ho‰i nha‰p kinh te· cu˚a khu

vˆÔc ASEAN. Ngay tˆ¯ cuo·i nhˆıng naÍm

1970, ho‰i nha‰p kinh te· cu˚a ASEAN baÈt

Òa‡u ÒˆÙÔc chu˘ y˘ vÙ˘i vie‰c Hie‰p ÒÚnh thˆÙng

maÔi ˆu Òaıi (PTA) ÒˆÙÔc ca˘c nˆÙ˘c ASEAN

tho‚ng qua. Tie·p Òo˘, va¯o naÍm 1992, ASEAN

Òe‡ xua·t xa‚y dˆÔng khu vˆÔc ma‰u dÚch tˆÔ do

ASEAN (AFTA) va¯ va¯o naÍm 2003 la¯ cam

ke·t xa‚y dˆÔng Co‰ng Òo‡ng kinh te· ASEAN

(AEC). —e hie‰n thˆÔc ho˘a AFTA va¯ AEC,

baıi bo˚ ca˘c ha¯ng ra¯o thue· quan va¯ phi thue·

quan la¯ mo‰t trong nhˆıng nhie‰m vuÔ ˆu tie‚n

va¯ quan troÔng nha·t ma¯ ASEAN ca‡n thˆÔc

hie‰n. ThˆÔc te· cho tha·y, ASEAN Òaı ÒaÔt

ÒˆÙÔc nhie‡u tha¯nh co‚ng trong vie‰c dÙı bo˚

ha¯ng ra¯o thue· quan vÙ˘i ty˚ le‰ thue· quan

trung bÏnh hie‰n dˆÙ˘i 5%. Tuy nhie‚n, Òo·i

vÙ˘i vie‰c baıi bo˚ ca˘c ha¯ng ra¯o phi thue· quan

(NTBs), nhˆıng ke·t qua˚ ÒaÔt ÒˆÙÔc va„n co¯n

kha˘ khie‚m to·n. Ba¯i vie·t dˆÙ˘i Òa‚y Òi sa‚u

pha‚n tÌch NTBs chu˚ ye·u hie‰n nay cu˚a

ASEAN, ca˘c cam ke·t va¯ no„ lˆÔc baıi bo˚

NTBs cu˚a ASEAN va¯ Òa˘nh gia˘ mo‰t so· va·n

Òe‡ ÒaÎt ra Òo·i vÙ˘i vie‰c dÙı bo˚ NTBs trong

qua˘ trÏnh xa‚y dˆÔng AFTA.

1. Ca˘c ha¯ng ra¯o phi thue· quan chu˚

ye·u trong ASEAN

Cu¯ng vÙ˘i ca˘c ha¯ng ra¯o thue· quan, NTBs

la¯ co‚ng cuÔ chu˚ ye·u ÒˆÙÔc ca˘c nˆÙ˘c a˘p duÔng

nhaËm ba˚o ho‰ ne‡n sa˚n xua·t va¯ tie‚u du¯ng no‰i

ÒÚa, bao go‡m ca˘c bie‰n pha˘p bie‚n giÙ˘i hÙn la¯

ca˘c bie‰n pha˘p thue· quan. Pha‡n lÙ˘n ca˘c quo·c

gia, to chˆ˘c quo·c te· Òe‡u sˆ˚ duÔng kha˘i nie‰m

ca˘c bie‰n pha˘p phi thue· quan (NTMs) nhˆ

la¯ mo‰t ca˘ch thˆ˘c hie‰u qua˚ Òa˘nh gia˘ NTBs

to‡n taÔi trong mo„i nˆÙ˘c. NhÏn chung, kha˘i

nie‰m NTMs do Ho‰i nghÚ cu˚a Lie‚n hÙÔp quo·c

ve‡ thˆÙng maÔi va¯ pha˘t trieÂn (UNCTAD)

Òˆa ra ÒˆÙÔc thˆ¯a nha‰n va¯ sˆ˚ duÔng ro‰ng raıi

nha·t (ASEAN cuıng sˆ˚ duÔng kha˘i nie‰m va¯

ca˘ch pha‚n loaÔi na¯y, theo Òo˘ NTMs ÒˆÙÔc

pha‚n chia tha¯nh: PhˆÙng pha˘p pha‚n ÒoaÔn

thue·(1); Ca˘c phˆÙng pha˘p kieÂm soa˘t gia˘

ca˚(2); Ca˘c bie‰n pha˘p kieÂm soa˘t ta¯i chÌnh(2);

Ca˘c bie‰n pha˘p kieÂm soa˘t ÒÚnh lˆÙÔng(4); Ca˘c

* TrˆÙng Quang Hoa¯n, Vie‰n Nghie‚n cˆ˘u —o‚ng Nam AŸ