Định hướng quy hoạch phát triển ngành thủy sản Campuchia đến năm 2010

1

LÔØI NOÙI ÑAÀU

Trong neàn kinh teá Campuchia coù taøi nguyeân thuûy saûn Bieån hoàø vôùi dieän

tích 3000 km vuoâng vaø treân 345 km bôø bieån, nguoàn lôïi thuûy saûn raát phoùng phuù,

ña daïng. Kinh teá thuûy saûn giöõ moät vò trí raát quan troïng trong toaøn boä neàn kinh teá

quoác daân. Nhöõng naêm qua, ngaønh thuûy saûn ñaët ñöôïc toác ñoä raát nhanh. Song trong

quaù trình phaùt trieån ñang toàn taïi khoâng ít nhöõng khoù khaên, trôû ngaïi, nhöõng vaán

ñeà môùi naõy sinh, caàn ñöôïc quan taâm giaûi quyeát nhaèm ñöa ngaønh thuûy saûn tieáp

tuïc tieán leân theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc.

Nhöõng toàn taïi, yeáu keùm ñang löu yù nhö: ngaønh thuûy saûn Campuchia vaãn

ñang trong tình traïng manh muùn, phaân taùn thieáu quy hoaïch, phöông tieän ñaùnh baét

nhoû beù, coâng ngheä laïc haäu, naêng suaát lao ñoäng vaø hieäu quaû kinh teá thaáp; maëc duø

Campuchia coù ñieàu kieän töï nhieân öu ñaõi, tieàm naêng thuûy saûn lôùn, nhöng do khai

thaùc thieáu quy hoaïch neân nguoàn taøi nguyeân ngaøy caøng trôû neàn khan hieám.

Moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng laøm haïn cheá toác ñoä taêng tröôûng

vaø hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh thuûy saûn Campuchia laø chöa xaây

döïng ñöôïc quy hoaïch phaùt trieån moät caùch coù caên cöù khoa hoïc laøm cô sôû cho vieäc

phaùt trieån caùc muïc tieâu chieán löôïc vaø caùc keá hoaïch cuï theå töøng thôøi kyø moät caùch

hôïp lyù vaø coù hieäu quaû.

Laøm theá naøo ñaåy maïnh, hôn nöõa toác ñoä phaùt trieån ngaønh thuûy saûn töông

xöùng vôùi tieàm naêng, theá maïnh saün coù, nhanh choùng ñöa ngaønh thuûy saûn thöïc söï

trôû thaønh moät ngaønh kinh teá ñoäng löïc cuûa Campuchia laø moät vaán ñeà raát böùc xuùc

cuûa nöôùc naøy vaø caàn ñöôïc giaûi quyeát sôùm.Vôùi nhöõng lyù do treân, ñeà taì “ Ñoùng

goùp vaøo quy hoaïch Phaùt Trieån ngaønh thuûy saûn Campuchia ñeán naêm 2010 “ ñöôïc

löïa choïn vôùi mong muoán ñoùng goùp moät soá yù kieán cuøng giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà

neâu treân .

2

• Ñoái töôïng nguyeân cöùu:

Phaân tích moät soá vaán ñeà veà cô sô lyù luaän, phöông phaùp luaän ñònh höôùng

quy hoaïch phaùt trieån ngaønh thuûy saûn trong quaù trình phaùt trieån, xaùc ñònh caùc muïc

tieâu phaùt trieån ngaønh thuûy saûn ñeán naêm 2010. Ñeà suaát moät soá giaûi phaùp nhaèm

phaùt trieån lónh vöïc nuoâi troàng, khai thaùc, cheá bieán, khoâng ngöøng naâng cao naêng

suaát, saûn löôïng vaø chaát löôïng saûn phaåm, ñaëc bieät saûn phaåm cheá bieán ñeå ngaønh

thuûy saûn töøng böôùc phaùt trieån vöõng chaéc vaø coù theå caïnh tranh treân thò tröôøng

trong vaø ngoaøi nöôùc.

• Phaïm vi nghieân cöùu:

Ngaønh thuûy saûn cuûa Campuchia bao goàm nhieàu lónh vöïc: khai thaùc, nuoâi

troàng, cheá bieán, dòch vuï baûo veä nguoàn lôïi thuûy saûn… Luaän vaên nghieân cöùu giôùi

haïn taäp trung 3 vaán ñeà chuû yeáu nhaát: khai thaùc, nuoâi troàng vaø toå chöùc cheá bieán, 3

khaâu nay coù yù nghóa quyeát ñònh cho söï taêng tröôûng cuûa ngaønh thuûy saûn. Ñöông

nhieân, nghieân cöùu 3 vaán ñeà treân khoâng taùch rôøi caùc vaán ñeà khaùc. Do vaäy, caàn ñaët

caùc vaán ñeà nghieân cöùu trong söï xem xeùt, phaân tích lieân hoaøn, taùc ñoäng qua laïi

giöõa caùc khaâu lieân quan trong toaøn boä quaù trình nghieân cöùu.

• Muïc ñích nghieân cöùu:

Treân cô sôû ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ngaønh thuûy saûn, tröôùc heát laø nhöõng

toàn taïi, yeáu keùm, xaùc ñònh ñuùng vò trí cuûa ngaønh ñoái vôùi quaù trình phaùt trieån kinh

teá ñaát nöôùc Campuchia. Ñeà suaát caùc nhieâm vuï, muïc tieâu vaø

caùc giaûi phaùp phuø hôïp nhaèm khaéc phuïc nhöõng haïn cheá, toàn taïi ñeå goùp phaàn tích

cöïc phaùt huy vai troø muõi nhoïn cuûa ngaønh trong neàn kinh teá.

• Phöông phaùp nghieân cöùu:

Phöông phaùp luaän cuûa ñeà taøi laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy

vaät lòch söû, vaän duïng toång hôïp phöông phaùp cuûa caùc moân khoa hoïc kinh teá vaø

moân hoïc hoã trôï nhö quaûn trò chieán löôïc, quaûn trò kinh doanh, quaûn trò döï aùn,

3

phöông phaùp tö duy heä thoáng, ñoàng thôøi söû duïng roäng raõi caùc, phöông phaùp heä

thoáng caùc döõ lieäu, treân cô sôû döõ lieäu thoáng keâ, phaân tích toång hôïp, so saùnh vaø

ñuùc keát thöïc tieãn, tham khaûo nhöõng thaønh quaû, nhöõng tö töôûng phuø hôïp töø nhöõng

coâng trình nghieân cöùu caùc baùo caùo haøng naêm veà tình hình nguoàn lôïi thuûy saûn.

Ngoaøi ra, luaän vaên cuõng nghieân cöùu keá thöøa moät soá taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc.

Nguoàn soá lieäu trong luaän vaên ñöôïc söû duïng töø nieân giaùm thoáng keâ nhieàu

naêm trong ngaønh thuûy saûn caû nöôùc, caùc soá lieäu baùo caùo vaø ñieàu tra cuûa caùc cô

quan, toå chöùc quoác teá taïi Campuchia.

• Keát caáu luaän aùn

Goàm coù nhö sau:

- Lôøi noùi ñaàu

- Chöông I: Cô sôû lyù luaän veà quy hoaïch phaùt trieån ngaønh thuûy saûn.

- Chöông II: Phaân tích thöïc traïng quy hoaïch phaùt trieån ngaønh thuûy saûn

Campuchia.

- Chöông III: Ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån ngaønh thuûy saûn Campuchia

ñeán 2010.

- Keát luaän

4

1.1 . VAI TROØ CUÛA NGAØNH THUÛY SAÛN

Thöïc phaåm thuûy saûn laø moät loaïi thöïc phaåm coù giaù trò cao vaø ñang coù xu

theá ñöôïc ngöôøi tieâu duøng söû duïng ñeå thay theá phaàn lôùn caùc loaïi thöïc phaåm töø thòt

trong böõa aên haøng ngaøy, nhaát laø ôû nöôùc tieân tieán, ngöôøi daân coù thu nhaäp cao raát

öa chuoäng. Maët khaùc daân soá treân theá giôí noùi chung khoâng ngöøng gia taêng. Vì

vaäy nhu caàu vaø giaù trò cuûa thuûy saûn ngay caøng cao, thò tröôøng thuûy saûn ngay caøng

lôùn vaø ña daïng hôn.

Vôùi öu theá veà ñieàu kieän ñòa lyù, ñieàu kieän töï nhieân veà taøi nguyeân bieån,

Bieån hoà Tonle Sap, ngaønh thuûy saûn nöôùc Campuchia luoân giöõ vai troø raát quan

troïng trong vieäc baûo ñaûm nguoàn thöïc phaåm chính trong böõa aên haøng ngaøy cuûa

ngöôøi daân Campuchia vaø giaù trò xuaát khaåu cuûa thuûy saûn chieám tyû troïng lôùn trong

toång kim ngaïch xuaát khaåu chung cuûa caû nöôùc. Caùc maët haøng thuûy saûn ñöôïc xeùp

vaøo nhoùm saûn phaåm coù söùc caïnh tranh cao trong hoäi nhaäp quoác teá. Treân thöïc teá

ngaønh thuûy saûn Campuchia taïo ra nguoàn thu ñaùng keå cho ngaân saùch Nhaø nöôùc,

vöøa taïo ñieàu kieän ñeå caùc ngaønh, caùc lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi khaùc cuøng phaùt

trieån, ñoàng thôøi cuõng goùp phaàn thuùc ñaåy, quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi

hoaù ñaát nöôùc.

1.2. VÒ TRÍ VAØ MUÏC TIEÂU CUÛA QUY HOAÏCH THUÛY SAÛN

1.2.1. Khaùi nieäm veà quy hoaïch phaùt trieån

CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUY HOAÏCH PHAÙT

TRIEÅN NGAØNH THUÛY SAÛN

CHÖÔNG 1

5

Coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà quy hoaïch phaùt trieån. Noùi chung quy

hoaïch phaùt trieån bao goàm moät heä thoáng ñònh höôùng caên baûn veà taêng tröôûng, phaùt

trieån, caùc muïc tieâu daøi haïn caàn thöïc hieän vaø caùc giaûi phaùp chính saùch chuû yeáu ñeå

ñaët ñeán caùc muïc tieâu trong moâi tröôøng kinh teá-xaõ hoäi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh.

Trong quy hoaïch phaùt trieån, caùc muïc tieâu vaø caùc giaûi phaùp, chính saùch vai

troø raát quan troïng. Caùc muïc tieâu daøi haïn laø nhöõng thaønh quaû döï ñònh maø moät toå

chöùc phaûi tìm caùch ñaët ñöôïc trong khi thöïc hieän nhieâm vuï chính cuûa mình. Vieäc

thöïc hieän caùc muïc tieâu naøy coù tính chaát quyeát ñònh cho söï thaønh coâng cuûa moät toå

chöùc vaø chuùng vaïch ra xu höôùng cho thaáy nhöõng muïc tieâu phaûi quan taâm, nhöõng

quan ñieåm ñeå xaây döïng nhöõng keá hoaïch daøi haïn, trung haïn, laø cô sôû ñeå phaân

phoái hôïp lyù caùc nguoàn taøi nguyeân vaøo muïc tieâu phaùt trieån. Caùc chính saùch, caùc

giaûi phaùp bao goàm caùc quyù taéc, vaø thuû tuïc ñöôïc xaây döïng ñeå hoã trôï cho noå löïc

cuûa toå chöùc nhaèm ñaët ñöôïc caùc muïc tieâu ñeå ra.

1.2.2. Vò trí cuûa quy hoaïch thuûy saûn

Quyù hoaïch thuûy saûn laø moät boä phaän cuûa quy hoaïch toång theå phaùt trieån

kính teá-xaõ hoäi, ñöôïc xem xeùt trong moät khoaûng thôøi gian töø 5 ñeán 10 naêm hoaïc

xa hôn. Quy hoaïch thuûy saûn döïa treân cô sôû caùc chuû tröông chính saùch, chieán löôïc

cuûa nhaø nöôùc, cuûa ngaønh vaø ñöôïc xaùc ñònh treân söï vaän duïng caùc tieán boä khoa

hoïc kyõ thuaät cho quaù trình quy hoaïch ñoù. Quy hoaïch thuûy saûn trong phaïm vi

nöôùc Campuchia laø moät khaâu trong coâng taùc keá hoaïch, noù phaûn aùnh nhöõng noäi

dung cô baûn, nhöõng chæ tieâu toång hôïp chuû yeáu veà phaùt trieån ngaønh. Thoâng qua

quy hoaïch thuûy saûn, ñöa ra nhöõng ñònh höôùng mang tính chuû ñaïo cho vieäc trieån

khai caùc döï aùn, caùc coâng trình thuoäc ngaønh trong phaïm vi caû nöôùc, laøm cô sôû cho

vieäc xaây döïng caùc keá hoaïch daøi haïn, trung haïn, ngaén haïn.

Do vaäy, quy hoaïch thuûy saûn laø moät boä phaän trong quy hoaïch toång theå caùc

ngaønh chöùc naêng, trong ñoù thuûy saûn laø ngaønh kinh teá ñoäng löïc coù nhieâm vuï hoã

6

trôï, taïo ñieàu kieän cho nhieàu ngaønh, lónh vöïc khaùc cuøng phaùt trieåtrnhi. Trong ñoù

quy hoaïch thuûy saûn phaûi luoân phoái hôïp chaët cheõ, ñeán hoaït ñoäng vaø söï phaùt trieån

cuûa caùc ngaønh khaùc.

Xaây döïng quy hoaïch thuûy saûn tröôùc heát phaûi thieát laäp moïi quan heä caân ñoái

giöõa caùc lónh vöïc trong noäi boä ngaønh nhö khai thaùc, nuoâi troàng, cheá bieán, dòch vuï

haäu caàn, thò tröôøng xuaát nhaäp khaåu, caùc vaán ñeà lao ñoäng ñoàng thôøi ñaûm baûo söï

caân ñoái noäi boä vuøng, lieân vuøng.

Xaây döïng quy hoaïch thuûy saûn treân ñòa baøn toaøn quoác Campuchia laø coâng

vieäc nghieân cöùu keát hôïp lyù luaän vôùi thöïc tieãn vaø giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà thöïc

tieãn cuï theå. Vì vaäy, ngoaøi vieäc phaûi döïa treân caùc caên cöù khoa hoïc, coøn phaûi baùm

saùt thöïc tieãn ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp thoûa ñaùng cho caùc tình huoáng maø thöïc teá ñeà

ra.

Maët khaùc, quy hoaïch thuûy saûn phaûi tìm ra lôøi giaûi cho chöông trình ñaàu tö

phaùt trieån ngaønh, môû ra khaû naêng phaùt trieån toát nhaát cho töøng lónh vöïc trong noâi

boä ngaønh ñeå höôùng tôùi hieäu quaû kinh teá cao nhaát cuûa toaøn ngaønh thuûy saûn

Campuchia.

Ngoaøi ra, do noäi dung cuûa quy hoaïch lieân quan tôùi caùc vaán ñeà kinh teá, kyõ

thuaät vaø toå chöùc saûn xuaát, neân quy hoaïch thuûy saûn phaûi coù caùc giaûi phaùp, ngoaøi

caùc giaûi phaùp veà kingh teá, kyõ thuaät, coøn ñoøi hoûi moät söï xem