Điều kiện để vận dụng thành công chủ nghĩa tư bản nhà nước vào nước ta

Lêi nãi ®Çu

Lª nin kh«ng nh÷ng lµ vÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña níc Nga mµ cßn lµ mét danh

nh©n lín cña thÕ giíi. Suèt cuéc ®êi «ng ®· sèng vµ ®Êu tranh cho giai cÊp v«

s¶n, cho chñ nghÜa x· héi vµ «ng ®· ®Ó l¹i cho thÕ hÖ sau nhiÒu di s¶n quý b¸u.

Mét trong sè ®ã lµ lý luËn vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn

chñ nghÜa x· héi. Lý luËn ®ã ch¼ng nh÷ng cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong qu¸

tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« cò mµ cßn cã ý nghÜa rÊt to lín ®èi

víi nh÷ng níc hiÖn nay ®ang qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi trong ®ã cã níc ta.

Lý luËn ®ã ®îc Lª- nin tr×nh bµy trong hÖ thèng chÝnh s¸ch “Kinh tÕ míi” -

NEP. Theo Lª nin ®èi víi nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng nh níc Nga - khi

mµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi cha cã- th× viÖc chuyÓn sang chñ

nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tr¶i qua mét lo¹t nh÷ng bíc qu¸ ®é, cÇn ph¶i: “ b¾c

nh÷ng chiÕc cÇu nhá v÷ng ch¾c ®i xuyªn qua chñ nghÜa t b¶n nhµ níc tiÕn lªn

chñ nghÜa x· héi ”; “ ph¶i lîi dông chñ nghÜa t b¶n (nhÊt lµ b»ng c¸ch híng nã

vµo con ®êng chñ nghÜa t b¶n nhµ níc) lµm m¾t xÝch trung gian gi÷a nÒn tiÓu

s¶n xuÊt vµ chñ nghÜa x· héi, lµm ph¬ng tiÖn, con ®êng, ph¬ng ph¸p, ph¬ng thøc

®Ó t¨ng cêng lùc lîng s¶n xuÊt lªn ”.

Lý luËn trªn ®îc ra ®êi vµo nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña thËp kû 20 nhng cho

®Õn nay (dï ®· tr¶i qua gÇn 80 n¨m, lý luËn ®ã vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ) nhÊt lµ

®èi víi thùc tiÔn níc ta. HiÖn nay, níc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ

nghÜa x· héi. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn rÊt thÊp kÐm, nÒn kinh tÕ l¹c hËu, tr×

trÖ. Bëi vËy, vÊn ®Ò cèt yÕu ®Æt ra ®èi víi níc ta lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®a nÒn kinh tÕ

®Êt níc ph¸t triÓn, x©y dùng thµnh c«ng x· héi chñ nghÜa? Nghiªn cøu lý luËn

vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc cña Lª- nin sÏ gióp chóng ta x¸c ®Þnh ®îc râ ph¬ng

tiÖn, con ®êng thùc hiÖn môc ®Ých trªn. §ã lµ chóng ta kh«ng thÓ x©y dùng trùc

tiÕp chñ nghÜa x· héi ë níc ta ®îc mµ ph¶i “ ®i xuyªn qua chñ nghÜa t b¶n nhµ n￾íc ”, sö dông chñ nghÜa t b¶n nhµ níc lµm m¾t xÝch trung gian dÉn tíi chñ nghÜa

x· héi.

HiÖn nay, theo ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc, nÒn kinh tÕ níc ta lµ

nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù

qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu

thµnh phÇn Êy, kinh tÕ t b¶n nhµ níc còng ®ang ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ gãp phÇn

®¸ng kÒ trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc, v÷ng bíc ®i lªn chñ nghÜa x· héi.

1

ChÝnh v× vËy, viÖc hiÓu râ lý luËn cña Lª nin vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc lµ

hÕt søc cÇn thiÕt vµ qua ®ã cã thÓ vËn dông ®óng ®¾n, s¸ng t¹o vµ cã hiÖu qu¶ cao

lý luËn trªn vµo thùc tiÔn níc ta. V× vËy, em viÕt ®Ò tµi nµy nh»m t×m hiÓu xem:

ThÕ nµo lµ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc, c¸c h×nh thøc cña nã nh thÕ nµo, qu¸ tr×nh

vËn dông ë níc Nga ®· thu ®îc nh÷ng thµnh qu¶ g×, vµ cã ¸p dông vµo t×nh h×nh

níc ta ®îc kh«ng ? NÕu cã, th× ¸p dông nh thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶ ?

Díi gi¸c ®é nghiªn cøu lµ mét sinh viªn nªn cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ, dï ®·

cè g¾ng rÊt nhiÒu song ch¾c h¼n bµi viÕt cã nhiÒu sai sãt, em rÊt mong nhËn ®îc

sù gãp ý, chØ b¶o cña c¸c thÇy c«.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !

Sinh viªn thùc hiÖn

Ph¹m ThÞ H¶i Anh

Líp: C«ng nghiÖp 41B

Khoa: QTKDCN & XDCB

Kho¸ 41.

2

I. Lý luËn cña Lª nin vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc trong thêi

kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.

1. ChÝnh s¸ch “ Kinh tÕ míi “- NEP vµ sù cÇn thiÕt vËn dông chñ nghÜa t

b¶n nhµ níc.

1.1. ChÝnh s¸ch “ Kinh tÕ míi“.

1.1.1. Hoµn c¶nh ra ®êi cña chÝnh s¸ch Kinh tÕ míi . “ ”

1.1.1.1. ChÝnh s¸ch Kinh tÕ céng s¶n thêi chiÕn . “ ”

Sau th¾ng lîi cña cuéc C¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga vÜ ®¹i, níc x· héi chñ

nghÜa ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi. C¸ch m¹ng X« ViÕt tranh thñ gi¶i quyÕt

nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch, cñng cè chÝnh quyÒn cña giai cÊp v« s¶n, ®Æt nÒn mãng

cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.

§Çu n¨m 1918, Lª nin ®· ®Ò ra kÕ ho¹ch kh«i phôc l¹i nÒn kinh tÕ vµ kÕ

ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi gian tríc m¾t - kÕ ho¹ch x©y dùng chñ nghÜa

x· héi. Nhng ®Õn n¨m 1918, kÕ ho¹ch cña Lª nin ph¶i ho·n l¹i v× níc Nga ph¶i

®¬ng ®Çu víi mét hoµn c¶nh v« cïng khã kh¨n: ®ã lµ cã néi chiÕn vµ can thiÖp.

Cuéc néi chiÕn ë Nga lµ cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n lao ®éng chèng l¹i sù

næi dËy cña bän ®Þa chñ, t s¶n ph¶n ®éng mong t×m l¹i “ thiªn ®êng ®· mÊt ”.

Lîi dông t×nh h×nh Êy 14 níc ®Õ quèc do Anh, Ph¸p cÇm ®Çu ®· t×m mäi c¸ch

can thiÖp vò trang ®Ó bãp chÕt nhµ níc X« ViÕt cßn non trÎ. Cuéc néi chiÕn vµ

can thiÖp cña níc ngoµi ®· lµm cho níc Nga khã kh¨n cµng thªm khã kh¨n

chång chÊt.

§Ó ®èi phã víi t×nh h×nh ®ã, Lª nin ®· nªu ra khÈu hiÖu “ TÊt c¶ cho tiªu

diÖt kÎ thï ” vµ thi hµnh chÝnh s¸ch “ Kinh tÕ céng s¶n thêi chiÕn”.

ChÝnh s¸ch “ Kinh tÕ céng s¶n thêi chiÕn ” gåm c¸c néi dung chÝnh sau ®©y:

Trng thu l¬ng thùc thõa cña n«ng d©n, Nhµ níc ®éc quyÒn mua b¸n lóa m×

®Ó cung cÊp cho thµnh thÞ vµ qu©n ®éi.

Nhµ níc kiÓm so¸t viÖc s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®èi

víi ®¹i c«ng nghiÖp mµ c¶ trung vµ tiÓu c«ng nghiÖp.

Quèc h÷u ho¸ c¶ nh÷ng xÝ nghiÖp võa vµ nhá, cã tõ 5 c«ng nh©n trë lªn

(nÕu cã ®éng c¬) vµ 10 c«ng nh©n trë lªn nÕu kh«ng cã ®éng c¬.

3