Điều chỉnh chính sách thương mại quốc tế của việt nam trong hội nhập tổ chức thương mại thế giới

Điều chỉnh chính sách thƣơng mại quốc tế của

Việt Nam trong hội nhập tổ chức thƣơng mại

thế giới (WTO)

Nguyễn Thị Thanh Hà

Trƣờng Đại học Kinh tế

Luận văn ThS ngành: Kinh tế thế giới & Quan hệ KTQT; Mã số: 60 31 07

Ngƣời hƣớng dẫn: PGS.TS. Tạ Kim Ngọc

Năm bảo vệ: 2008

Abstract: Trình bày khái niệm, vai trò, nội dung của điều chỉnh chính sách thƣơng mại

quốc tế, làm rõ sự cần thiết điều chỉnh chính sách thƣơng mại quốc tế của Việt Nam trong

hội nhập WTO, đƣa ra kinh nghiệm điều chỉnh của Trung Quốc và một số bài học kinh

nghiệm đối với Việt Nam. Trình bày khái quát quá trình hội nhập và một số cam kết

chính của Việt Nam khi gia nhập WTO. Phân tích, đánh giá thực trạng điều chỉnh chính

sách thƣơng mại quốc tế của Việt Nam về các mặt điều chỉnh chính sách thuế quan và

chính sách phi thuế quan, làm rõ những điểm hợp lý, những bất cập còn tồn tại cần điều

chỉnh trong quá trình Việt Nam hội nhập WTO. Đƣa ra những giải pháp nhằm tiếp tục

hoàn thiện chính sách thƣơng mại quốc tế của Việt Nam nhƣ: Giải pháp về phía nhà

nƣớc; giải pháp đối với các doanh nghiệp; giải pháp đối với các hiệp hội

Keywords: Chính sách thƣơng mại; Thƣơng mại quốc tế; Tổ chức thƣơng mại thế giới;

Việt Nam

Content

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sự kiện gia nhập Tổ chức thƣơng mại thế giới (WTO) vào cuối năm 2006 có một ý nghĩa

lịch sử đối với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Kể từ thời điểm này, Việt Nam

mới chính thức hội nhập với thế giới một cách sâu sắc, toàn diện và với một tƣ cách bình đẳng

nhƣ tất cả các nƣớc thành viên khác của WTO. So với một cơ chế tự nguyện của Diễn đàn hợp

tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dƣơng (APEC), một cơ chế lỏng lẻo của Khu vực mậu dịch tự do

Asean (AFTA), các cam kết gia nhập WTO mang tính ràng buộc pháp lý cao hơn rất nhiều, buộc

Việt Nam phải tuân thủ luật chơi chung của thể chế toàn cầu này. Đồng thời, mọi phân biệt đối

xử giữa Việt Nam với các thành viên còn lại của WTO trong việc tiếp cận thị trƣờng thế giới sẽ

bị rỡ bỏ, tạo nên một cơ hội rộng lớn đối với hàng hoá và các doanh nghiệp Việt Nam.

Trở thành thành viên chính thức của WTO, Việt Nam phải thực hiện các cam kết gia

nhập WTO mà Việt Nam đã ký kết. Điều đó đồng nghĩa với việc chúng ta phải điều chỉnh các

chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách thƣơng mại quốc tế cho phù hợp với thông lệ quốc tế,

phù hợp với chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc, vừa bảo vệ ngƣời tiêu dùng vừa bảo vệ sản xuất

nội địa và thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển.

Mặt khác, WTO vẫn đang tiếp tục vòng đàm phán thiên niên kỷ với mục tiêu đẩy mạnh

tự do hoá thƣơng mại trên phạm vi toàn thế giới. Tuy nhiên, tự do hoá thƣơng mại là một quá

trình lâu dài, gắn chặt với quá trình đàm phán để cắt giảm thuế quan và hàng rào phi thuế quan.

Các nƣớc, đặc biệt là các nƣớc công nghiệp phát triển, một mặt luôn đi đầu trong việc đòi hỏi

đàm phán để mở cửa thị trƣờng và thúc đẩy tự do hoá thƣơng mại, mặt khác lại luôn đƣa ra các

biện pháp tinh vi hơn và các rào cản phức tạp hơn để bảo hộ sản xuất trong nƣớc của họ. Điều đó

đòi hỏi các nƣớc gia nhập WTO phải có sự điều chỉnh chính sách thƣơng mại quốc tế một cách

linh hoạt, vừa phù hợp với những quy định của WTO vừa vƣợt qua đƣợc những rào cản thƣơng

mại ngày càng tinh vi và phức tạp của các nƣớc. Vì vậy, tác giả đã chọn đề tài “Điều chỉnh

chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam trong hội nhập tổ chức thương mại thế giới

(WTO)” cho Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Kinh tế đối ngoại.

2. Tình hình nghiên cứu

Một số đề tài nghiên cứu liên quan đến chính sách thƣơng mại và điều chỉnh chính sách

thƣơng mại của Việt Nam trong quá trình hội nhập nhƣ:

1/ GS. TS. Bùi Xuân Lƣu (1995), Giảm dần bảo hộ tiến tới tự do hoá thương mại trong

quá trình hội nhập, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ.

2/ PGS.TS. Hoàng Đức Thân (2001), Chính sách thương mại trong điều kiện hội nhập,

NXB CTQG.

3/ GS. TS. Bùi Xuân Lƣu (2003), Những điều chỉnh trong chính sách thương mại Việt

Nam sau khi gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN): Hiện trạng và phương

hướng tiếp tục điều chỉnh, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ.

4/ TS. Nguyễn Thị Nhiễu (2006), Một số vấn đề về chính sách thương mại của Việt Nam

sau 20 năm đổi mới, Viện Nghiên cứu thƣơng mại.

5/ TS. Phạm Thị Thanh Bình (2006), Cải cách thương mại của Việt Nam trước khi gia

nhập WTO, Viện Kinh tế thế giới.

Tuy nhiên, những đề tài này chƣa đi sâu đánh giá một cách hệ thống, đầy đủ những điều

chỉnh chính sách thƣơng mại quốc tế của Việt Nam trong qúa trình hội nhập WTO, đặc biệt là

sau khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu