Dịch tễ học bệnh đái tháo đường ở Việt Nam, các phương pháp điều trị và biện pháp dự phòng - Đánh giá hiệu quả của một số biện pháp can thiệp dự phòng bệnh đái tháo đường tại cộng đồng

Bé Khoa häc vµ c«ng nghÖ - Bé Y tÕ

BÖnh viÖn Néi tiÕt – tr−êng ®¹i häc y th¸i b×nh

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét

sè biÖn ph¸p can thiÖp dù

phßng bÖnh ®¸i th¸o ®−êng

t¹i céng ®ång

5923-6

28/6/2006

Nhµ xuÊt b¶n y häc

Bé Khoa häc vµ c«ng nghÖ - Bé Y tÕ

BÖnh viÖn Néi tiÕt – tr−êng ®¹i häc y th¸i b×nh

B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nh¸nh cÊp Nhµ n−íc

M· sè: KC.10.15.03

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét sè

biÖn ph¸p can thiÖp dù phßng

bÖnh ®¸i th¸o ®−êng t¹i céng ®ång

Thuéc §Ò tµi NCKH cÊp Nhµ n−íc KC.10.15

DÞch tÔ häc bÖnh §¸i th¸o ®−êng ë ViÖt Nam

c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ vµ biÖn ph¸p dù phßng

Nhµ xuÊt b¶n y häc

Hµ néi – 2004

Chñ biªn:

PGS. TS. T¹ V¨n B×nh

Th− ký:

TS. Ph¹m Ngäc Kh¸i

ThS. NguyÔn Vinh Quang

1

§Æt vÊn ®Ò

§¸i th¸o ®−êng lµ mét bÖnh m¹n tÝnh do thiÕu insulin t−¬ng ®èi hay tuyÖt

®èi mµ hËu qu¶ lµ g©y t¨ng ®−êng huyÕt dÉn tíi c¸c rèi lo¹n chuyÓn ho¸ glucid,

protid, lipid vµ c¸c chÊt kho¸ng. C¸c rèi lo¹n chuyÓn ho¸ nÕu kh«ng ®−îc chÈn

®o¸n vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi sÏ dÉn ®Õn tö vong [44].

§¸i th¸o ®−êng lµ bÖnh th−êng gÆp, mang tÝnh chÊt x· héi cao ë nhiÒu

n−íc. BÖnh cã xu h−íng gia t¨ng cïng víi sù t¨ng tr−ëng vÒ kinh tÕ. Tèc ®é ph¸t

triÓn cña bÖnh ®¸i th¸o ®−êng tû lÖ thuËn víi tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, ®«

thÞ ho¸, sù thay ®æi kinh tÕ vµ lèi sèng, bÖnh ph¸t triÓn nhanh gÊp 6 lÇn bÖnh tim

m¹ch.

ë c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn bÖnh ®¸i th¸o ®−êng týp 2 chiÕm 70-

90% tæng sè bÖnh nh©n ®¸i th¸o ®−êng. Theo c«ng bè cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi

(WHO) n¨m 1994 c¶ thÕ giíi cã 110 triÖu ng−êi m¾c bÖnh, n¨m 2000 cã

kho¶ng 157,3 triÖu ng−êi m¾c. Dù b¸o ®Õn n¨m 2010 cã 221 triÖu ng−êi m¾c

bÖnh vµ ®Õn n¨m 2025 sÏ cã 300 triÖu ng−êi m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng (chiÕm

5,4% d©n sè), trong ®ã c¸c n−íc ph¸t triÓn t¨ng 42%, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn

t¨ng 170 % [5],[20].

T¹i Mü hµng n¨m cã kho¶ng 13 triÖu ng−êi bÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng, chi phÝ

tèn kÐm lªn tíi 44,1 tû USD [5]. C¸c n−íc thuéc khu vùc Ch©u ¸ cã kho¶ng 62

triÖu ng−êi m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng trong ®ã 13 n−íc cã tû lÖ m¾c trªn 8%,

thËm chÝ mét sè quÇn ®¶o thuéc khu vùc T©y Th¸i B×nh D−¬ng cã tû lÖ m¾c trªn

20 % [48].

ë ViÖt Nam qua sè liÖu thèng kª ë mét sè bÖnh viÖn lín cho thÊy ®¸i th¸o

®−êng lµ bÖnh th−êng gÆp vµ cã tû lÖ tö vong cao nhÊt trong c¸c bÖnh néi tiÕt. Tû

lÖ bÖnh nh©n ®¸i th¸o ®−êng ph¶i n»m ®iÒu trÞ néi tró t¨ng dÇn qua c¸c n¨m.

T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, tû lÖ m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng lµ 2,62% (1992)

[45], t¹i thµnh phè HuÕ 0,96% (1992), t¹i thµnh phè Hµ Néi 3% (1999) .

2

N¨m 2001 mét ®iÒu tra dÞch tÔ häc t¹i 4 thµnh phè lín lµ H¶i Phßng, Hµ

Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng cho thÊy tû lÖ m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng

lµ 4,9% [8].

Th¸i B×nh vµ Nam ®Þnh lµ tØnh n«ng nghiÖp thuéc ®ång b»ng ven biÓn B¾c

bé, trªn 90% d©n sè lµm nghÒ n«ng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kinh tÕ ®ang dÇn

ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n trong tØnh nãi chung vµ khu vùc thµnh phè nãi

riªng ®ang ®−îc c¶i thiÖn. Mét sè bé phËn d©n c− khu vùc thµnh phè cã kinh tÕ

ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng vËt chÊt n©ng cao nh−ng kiÕn thøc hiÓu biÕt vÒ mét sè

bÖnh còng nh− bÖnh ®¸i th¸o ®−êng cßn nhiÒu h¹n chÕ.

C¶ hai tØnh Th¸i B×nh vµ Nam §Þnh ®Òu ch−a cã nghiªn cøu nµo vÒ t×nh

h×nh bÖnh §T§ nh−ng theo sè liÖu thèng kª cña bÖnh viÖn trong tØnh cho thÊy sè

bÖnh nh©n ®¸i th¸o ®−êng ngµy cµng t¨ng vµ chñ yÕu ®· cã nh÷ng biÕn chøng.

§Æc biÖt lµ phÇn lín sè ng−êi m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng nh−ng kh«ng biÕt m×nh

®· bÞ bÖnh ®Ó cã mét chÕ ®é ¨n hîp lý, rÌn luyÖn th©n thÓ hay dïng thuèc ®iÒu

trÞ cho thÝch hîp, ®Ò phßng c¸c biÕn chøng do bÖnh g©y nªn.

§Ó ®¸nh gi¸ tû lÖ m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng ë khu vùc thµnh thÞ Th¸i B×nh,

Nam §Þnh, ®ång thêi t×m hiÓu mét sè yÕu tè ¶nh h−ëng tíi bÖnh ®¸i th¸o ®−êng

vµ thö nghiÖm mét sè biÖn ph¸p can thiÖp dù phßng bÖnh ®¸i th¸o ®−êng t¹i

céng ®ång, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy.

Môc tiªu nghiªn cøu:

1. X¸c ®Þnh tû lÖ m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng ë ng−êi ®é tuæi 30-70 vµ

mét sè yÕu tè liªn quan ë khu vùc thµnh thÞ Th¸i B×nh, Nam §Þnh.

2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét sè biÖn ph¸p can thiÖp dù phßng cÊp I

bÖnh ®¸i th¸o ®−êng t¹i céng ®ång.

3

Ch−¬ng 1

tæng quan tµi liÖu

1.1. Vµi nÐt vÒ lÞch sö nghiªn cøu bÖnh §T§

BÖnh ®¸i th¸o ®−êng (§T§) ®· ®−îc m« t¶ tõ thêi cæ Hy l¹p. Bouchardat

cã lÏ lµ ng−êi ®Çu tiªn nhËn xÐt vµ c«ng bè vÒ tÝnh ®a d¹ng cña bÖnh c¶nh l©m

sµng bÖnh §T§. N¨m 1875 «ng ®· ®−a ra danh tõ bÖnh §T§ gÇy vµ bÖnh §T§

bÐo ®Ó ph©n biÖt 2 thÓ bÖnh.

N¨m 1936 Himsworth ph©n biÖt bÖnh §T§ ®Ò kh¸ng víi insulin vµ bÖnh

§T§ nh¹y c¶m víi insulin.

N¨m 1976 Gudworth ®−a ra danh tõ bÖnh §T§ týp 1 vµ bÖnh §T§ týp 2 .

N¨m 1979 - 1980, Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®· ®−a ra tiªu chuÈn chÈn ®o¸n

vµ ph©n lo¹i bÖnh §T§ lµ: bÖnh §T§ phô thuéc insulin (bÖnh §T§ týp1) vµ

bÖnh §T§ kh«ng phô thuéc insulin (bÖnh §T§ týp 2) .

N¨m 1985 b¶ng ph©n lo¹i cña tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (WHO) quy ®Þnh

“bÖnh §T§ phô thuéc insulin ®ång nghÜa víi bÖnh §T§ týp 1” vµ “bÖnh §T§

kh«ng phô thuéc insulin ®ång nghÜa víi bÖnh §T§ týp 2”.

§Õn n¨m 1997 HiÖp héi bÖnh §T§ Mü ®Ò nghÞ dïng tõ bÖnh §T§ týp 1

vµ bÖnh §T§ týp 2 ®Ó tr¸nh sù hiÓu lÇm vÒ viÖc lùa chän thuèc ®iÒu trÞ [44].

N¨m 1998, dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt míi vÒ bÖnh §T§, WHO ®· ®−a ra

tiªu chuÈn chÈn ®o¸n vµ ph©n lo¹i bÖnh §T§ míi dùa theo nguyªn nh©n

[33],[44] hiÖn ®ang ®−îc ¸p dông chung cho toµn ThÕ giíi.

1.2. T×nh h×nh m¾c bÖnh §¸i Th¸o §−êng trªn ThÕ giíi vµ ViÖt Nam

1.2.1. T×nh h×nh m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng trªn ThÕ giíi

Theo nhËn xÐt cña c¸c chuyªn gia søc khoÎ, bÖnh lý ®Æc tr−ng cña thÕ kû

21 lµ bÖnh rèi lo¹n chuyÓn ho¸, ®Æc biÖt lµ bÖnh §T§.

4

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû lÖ bÖnh §T§ gia t¨ng m¹nh mÏ trªn toµn

cÇu, WHO ®· lªn tiÕng b¸o ®éng vÒ vÊn ®Ò nghiªm träng nµy: Sè ng−êi bÞ bÖnh

§T§ n¨m 1985 lµ 30 triÖu ng−êi. Theo −íc tÝnh cña WHO: n¨m 1994 c¶ ThÕ

giíi cã kho¶ng 110 triÖu ng−êi m¾c bÖnh §T§, n¨m 1995 cã kho¶ng 135 triÖu

ng−êi m¾c. N¨m 2000 cã kho¶ng 157,3 triÖu ng−êi m¾c bÖnh §T§. Dù b¸o ®Õn

n¨m 2010 sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ sÏ lµ 221 triÖu ng−êi vµ n¨m 2025 sÏ lµ 300

triÖu ng−êi chiÕm 5,4 % d©n sè ThÕ giíi [5],[20] g©y ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn nÒn

kinh tÕ x· héi. Hµng n¨m c¶ ThÕ giíi chi phÝ 1030 tû USD cho viÖc ®iÒu trÞ bÖnh

§T§, t¹i Mü víi 13 triÖu ng−êi bÞ bÖnh §T§, chi phÝ ch÷a bÖnh kho¶ng 44,1 tû

USD mçi n¨m [5].

Tû lÖ ph¸t triÓn bÖnh §T§ ë c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn trong 20

n¨m tíi lµ 42%, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn sÏ lµ 170% [5],[20]. Tû lÖ bÖnh §T§

thay ®æi theo tõng n−íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn, thay

®æi theo tõng d©n téc, tõng vïng ®i¹ lý kh¸c nhau. Theo tµi liÖu cña “Nhãm

nghiªn cøu Servier” th× ë c¸c n−íc Ch©u ¢u tû lÖ m¾c bÖnh §T§ nh− sau [33]:

T©y Ban Nha tû lÖ bÖnh §T§ týp 2 : 1% ; Ph¸p : 2%

Anh : 1,2% ; Mü : 6,6%

§an m¹ch : 1,6%

T¹i Mü theo kÕt qu¶ ®iÒu tra c¬ b¶n søc khoÎ quèc gia n¨m 1993 cã

kho¶ng 7,8 triÖu ng−êi m¾c bÖnh §T§ trong ®ã cã 90-95% lµ bÖnh §T§ týp 2

[44].

Theo sè liÖu c«ng bè t¹i Héi nghÞ bÖnh §T§ ThÕ giíi th¸ng 12/1997 t¹i

Singapore cho thÊy: Ên §é lµ quèc gia cã tû lÖ bÖnh §T§ ë ng−êi tr−ëng thµnh

cao nhÊt víi 38 triÖu ng−êi m¾c bÖnh §T§ / 1,2 tû d©n, tiÕp theo lµ Trung Quèc,

Mü. NhËt B¶n lµ n−íc ®øng thø n¨m trong b¶ng xÕp h¹ng [35]. Theo −íc ®o¸n

hiÖn nay khu vùc T©y Th¸i B×nh D−¬ng Ýt nhÊt cã kho¶ng 30 triÖu ng−êi m¾c

bÖnh §T§, dù b¸o con sè nµy sÏ t¨ng gÊp ®«i vµo n¨m 2025. §Æc biÖt quan

träng lµ sù gia t¨ng m¹nh sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ ë nhãm tuæi lao ®éng [48].

5

Ch©u ¸ cã kho¶ng 62 triÖu ng−êi m¾c bÖnh §T§ (1998) vµ dù ®o¸n sÏ

t¨ng lªn tíi 130 triÖu ng−êi vµo n¨m 2010. C¸c n−íc Ch©u ¸ sÏ ®øng ®Çu vÒ tèc

®é ph¸t triÓn bÖnh §T§ trªn ThÕ giíi. Nguyªn nh©n cña sù gia t¨ng bÖnh nhanh

chãng lµ do møc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh, sù di d©n tõ khu vùc n«ng th«n ra thµnh

thÞ nhiÒu, sù thay ®æi nhanh chãng vÒ lèi sèng c«ng nghiÖp, gi¶m ho¹t ®éng

ch©n tay, t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh, t×nh h×nh dinh d−ìng ®−îc c¶i thiÖn tèt [8].

Theo b¸o c¸o cña WHO n¨m 1999 cã kho¶ng 50% tr−êng hîp bÖnh §T§

ch−a ®−îc chÈn ®o¸n, tr×nh ®é d©n trÝ vµ x· héi cµng cao th× tû lÖ bÖnh ®−îc ph¸t

hiÖn còng cao h¬n. ë mét vµi céng ®ång d©n c− thµnh thÞ cã ®êi sèng cao nh−

Durban ë Nam phi, Singapore, Malta tû lÖ bÖnh §T§ ch−a ®−îc chÈn ®o¸n lµ

50%, cßn ë mét sè vïng Ch©u Phi vµ Ch©u ¸ gÇn 80% sè ng−êi bÖnh ch−a ®−îc

ph¸t hiÖn. Harin vµ céng sù ®· −íc tÝnh r»ng bÖnh §T§ týp 2 cã thÓ vÉn kh«ng

cã triÖu chøng l©m sµng trong 4 - 7 n¨m [34].

1.2.2. T×nh h×nh m¾c bÖnh ®¸i th¸o ®−êng t¹i ViÖt Nam

ë ViÖt Nam, bÖnh §T§ còng ®ang cã chiÒu h−íng gia t¨ng theo thêi gian

vµ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh− tèc ®é ®« thÞ ho¸.

N¨m 1993 Mai ThÕ Tr¹ch vµ céng sù ®iÒu tra trªn 5416 ng−êi tõ 15 tuæi

trë lªn ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh, kÕt qu¶ tû lÖ m¾c bÖnh §T§ ë thµnh phè Hå

ChÝ Minh lµ 2,52% [45].

N¨m 2001 còng mét nghiªn cøu dÞch tÔ häc bÖnh §T§ trªn 2932 ng−êi t¹i

thµnh phè Hå ChÝ Minh kÕt qu¶ tû lÖ bÖnh §T§ lµ 3,7%, RLDNG lµ 2,4%,

RL§H lóc ®ãi lµ 6,1% [27].

N¨m 1996, TrÇn H÷u Dµng vµ céng sù sau khi ®iÒu tra nghiªn cøu, th¨m

kh¸m vµ xÐt nghiÖm m¸u trªn 4980 ®èi t−îng tuæi tõ 15 trë lªn ®· x¸c ®Þnh tû lÖ

m¾c bÖnh §T§ chung ë HuÕ lµ 0,96%, trong ®ã ë néi thµnh lµ 1,05% vµ ngo¹i

thµnh lµ 0,6% [11].

Phan SÜ Quèc, Lª Huy LiÖu vµ céng sù ®· ®iÒu tra ngÉu nhiªn 4912 ng−êi

tõ 15 tuæi trë lªn sèng ë hai khu vùc néi thµnh vµ ngo¹i thµnh Hµ Néi (1991),

6

x¸c ®Þnh bÖnh theo c¸c tiªu chuÈn chÈn ®o¸n bÖnh §T§ cña tæ chøc Y tÕ ThÕ

giíi n¨m 1985 cho thÊy tû lÖ bÖnh §T§ chung ë Hµ Néi lµ 1,1%, trong ®ã néi

thµnh: 1,44% vµ ë ngo¹i thµnh lµ 0,63%; tû lÖ gi¶m dung n¹p glucose lµ 1,6%

[35].

N¨m 2000, sau khi tiÕn hµnh ®iÒu tra ngÉu nhiªn 2.017 ng−êi tõ 16 tuæi

trë lªn sèng ë Hµ Néi, dùa theo tiªu chuÈn chÈn ®o¸n bÖnh §T§ cña Tæ chøc Y

tÕ ThÕ giíi n¨m 1998, T« V¨n H¶i vµ céng sù ®· x¸c ®Þnh tû lÖ m¾c bÖnh §T§

chung ë Hµ Néi lµ 3,62% [16].

Theo nghiªn cøu cña NguyÔn ThÞ ThÞnh vµ céng sù vÒ ®Æc ®iÓm dÞch tÔ

bÖnh §T§ tØnh Hµ T©y n¨m 2001, tû lÖ m¾c bÖnh §T§ lµ 1,49%, tû lÖ RLDNG

lµ 2,15%. Tû lÖ ng−êi m¾c bÖnh §T§ míi ®−îc ph¸t hiÖn, chÈn ®o¸n trong ®ît

®iÒu tra lµ 80,5% [39].

Mét ®iÒu tra dÞch tÔ häc bÖnh §T§ vµ c¸c yÕu tè nguy c¬ t¹i 4 thµnh phè

lín cña ViÖt Nam (H¶i Phßng, Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng) do

BÖnh viÖn néi tiÕt tiÕn hµnh n¨m 2001 víi 2400 ng−êi løa tuæi tõ 30 - 64 ®−îc

kh¸m vµ lµm nghiÖm ph¸p dung n¹p glucose. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy tû lÖ m¾c

lµ 4,9%, rèi lo¹n dung n¹p glucose lµ 5,9%, tû lÖ ng−êi cã rèi lo¹n ®−êng huyÕt

lóc ®ãi 2,8% vµ tû lÖ ®èi t−îng cã c¸c yÕu tè nguy c¬ bÖnh §T§ lµ 38,5%. Còng

qua sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy sè bÖnh nh©n bÖnh §T§ ch−a ®−îc chÈn ®o¸n lµ

44% [8].

1.2.3. Mét sè ®Æc ®iÓm dÞch tÔ häc cña bÖnh ®¸i th¸o ®−êng.

1.2.3.1. Ph©n bè bÖnh ®¸i th¸o ®−êng theo thêi gian

BÖnh §T§ lµ mét bÖnh phæ biÕn vµ cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh ë tÊt c¶ c¸c

quèc gia trªn ThÕ giíi. §Çu thÕ kû 20, tÇn xuÊt cña bÖnh trªn ThÕ giíi cßn ë møc

thÊp, hiÖn nay bÖnh ®· trë thµnh mét bÖnh phæ biÕn chiÕm kho¶ng 2,1% d©n sè

ThÕ giíi [20]. Theo dù b¸o cña WHO, n¨m 2010 sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ trªn

ThÕ giíi lµ trªn 3% d©n sè, n¨m 2025 sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ trªn ThÕ giíi sÏ

lµ 5,4% d©n sè [5],[20]. Sù t¨ng m¹nh vÒ sè l−îng ng−êi m¾c bÖnh §T§ lµ kÕt

7

qu¶ cña sù thay ®æi liªn tôc vÒ lèi sèng, chÕ ®é ¨n thõa n¨ng l−îng, thãi quen

lµm viÖc nhµn t¶n l−êi vËn ®éng, tèc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh vµ tuæi thä trung b×nh

trong quÇn thÓ t¨ng lªn [8],[48].

T¹i ViÖt Nam, theo c«ng bè kÕt qu¶ cña c¸c cuéc ®iÒu tra tû lÖ ng−êi m¾c

bÖnh §T§ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh trong 9 n¨m t¨ng gÊp 1,5 lÇn (tõ 2,52% lªn

3,7%). Cßn ë Hµ Néi n¨m 1990 lµ 1,1% vµ ®Õn n¨m 2000 ®· lµ 3,62%, t¨ng 3,3

lÇn trong 10 n¨m [16],[35].

1.2.3.2. Ph©n bè bÖnh ®¸i th¸o ®−êng theo thÓ lo¹i

BÖnh §T§ týp 1 chiÕm kho¶ng 5-10% tæng sè c¸c lo¹i bÖnh §T§. bÖnh

§T§ týp 1 phæ biÕn ë ng−êi B¾c ¢u, nh−ng kh«ng phæ biÕn ë ng−êi Ch©u ¸, thæ

d©n Mü vµ c¸c d©n téc da ®en, tÇn suÊt cña bÖnh thay ®æi tuú theo tõng quèc gia

vµ chñng téc [44]. ë ViÖt Nam, cho tíi nay ch−a cã kÕt qu¶ ®iÒu tra dÞch tÔ häc

nµo cho biÕt vÒ tÇn xuÊt m¾c bÖnh §T§ týp 1.

BÖnh §T§ týp 2 ®−îc ghi nhËn lµ thÓ lo¹i bÖnh §T§ chÞu nhiÒu t¸c ®éng

cña yÕu tè m«i tr−êng x· héi, chiÕm 85 - 95 % tæng sè c¸c lo¹i bÖnh §T§ [8]. ë

c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ týp 2 chiÕm trªn 90%

tæng sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ c¸c lo¹i. Sù gia t¨ng sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ týp

2 cã liªn quan tíi vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi, Ýt vËn ®éng, ¨n qu¸ nhiÒu n¨ng l−îng kÕt

hîp víi yÕu tè di truyÒn. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng æn ®Þnh ë møc

cao sÏ lµm gia t¨ng tû lÖ ng−êi m¾c bÖnh §T§ týp 2 [8].

BÖnh §T§ thai nghÐn lµ tr−êng hîp rèi lo¹n chuyÓn ho¸ glucose ®−îc

chÈn ®o¸n lÇn ®Çu khi mang thai. MÆc dï trong ®a sè c¸c tr−êng hîp kh¶ n¨ng

dung n¹p glucose cã c¶i thiÖn sau thêi gian mang thai nh−ng vÉn cã sù t¨ng ®¸ng

kÓ nguy c¬ ph¸t triÓn thµnh bÖnh §T§ týp 2 vÒ sau nµy [3].

HiÖn nay trªn ThÕ giíi sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ thai nghÐn chiÕm 2 - 3%

sè phô n÷ mang thai. ë Mü, sè ng−êi m¾c bÖnh §T§ thai nghÐn n¨m 1999 chiÕm

8% tæng sè c¸c bµ mÑ mang thai [6]. ë ViÖt Nam, cho tíi nay ch−a cã mét

nghiªn cøu nµo vÒ tû lÖ ng−êi m¾c bÖnh §T§ thai nghÐn.