Địa đạo bạch mã, huyện phú lộc, tỉnh thừa thiên huế trong kháng chiến chống mỹ (1973 – 1975).

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

*****

Đề tài:

ĐỊA ĐẠO BẠCH MÃ, HUYỆN PHÚ LỘC,

TỈNH THỪA THIÊN HUẾ TRONG KHÁNG

CHIẾN CHỐNG MỸ (1973 – 1975)

SVTH: Trần Thị Minh Hằng

Lớp 10SLS, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng

GVHD: PGS.TS Lưu Trang

Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng

- Đà Nẵng, 5/2014 -

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4. Nguồn tài liệu................................................................................................ 4

5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4

6. Đóng góp của đề tài....................................................................................... 5

7. Cấu trúc của đề tài......................................................................................... 5

NỘI DUNG....................................................................................................... 6

Chương 1. TỔNG QUAN VỀ HUYỆN PHÚ LỘC, TỈNH THỪA THIÊN

HUẾ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA

NHÂN DÂN HUYỆN PHÚ LỘC................................................................... 6

1.1. Tổng quan về huyện Phú Lộc .................................................................... 6

1.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................... 6

1.1.2. Con người và truyền thống lịch sử.......................................................... 8

1.2. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân huyện Phú Lộc.... 13

1.2.1. Giai đoạn 1954 đến 1973 ...................................................................... 13

1.2.2. Giai đoạn từ 1973 đến 1975.................................................................. 23

Chương 2. ĐỊA ĐẠO BẠCH MÃ TRONG CUỘC KHÁNG CHIẾN

CHỐNG MỸ (1973 – 1975) .......................................................................... 28

2.1. Một số khái niệm liên quan đến địa đạo .................................................. 28

2.2. Khái quát về địa đạo Bạch Mã ................................................................. 28

2.2.1. Tên gọi Bạch Mã................................................................................... 28

2.2.2. Những tiền đề để xây dựng địa đạo Bạch Mã....................................... 30

2.2.3. Quá trình xây dựng địa đạo Bạch Mã ................................................... 34

2.2.4. Chức năng của địa đạo Bạch Mã .......................................................... 37

2.3. Hoạt động của địa đạo Bạch Mã .............................................................. 38

2.3.1. Trạm quan sát tiền tiêu.......................................................................... 38

2.3.2. Tổ chức chiến đấu ................................................................................. 40

2.4. Vai trò và ý nghĩa của địa đạo Bạch Mã với Phú Lộc và Thừa Thiên Huế

trong kháng chiến chống Mỹ........................................................................... 41

2.5. Một số kiến nghị đề xuất.......................................................................... 43

KẾT LUẬN.................................................................................................... 46

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 48

PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Thừa Thiên Huế với hơn 700 năm hình thành và phát triển, trải qua

nhiều thăng trầm của lịch sử. Là vùng đất kinh kỳ thời phong kiến nhà

Nguyễn, sau trở thành một trong những đô thị lớn ở thời kỳ chống Pháp và

chống Mỹ. Hiện nay, Thừa Thiên Huế đã và đang trong quá trình phát triển

mạnh về kinh tế - chính trị - xã hội.

Trong thời gian chống Mỹ cứu nước, Thừa Thiên Huế là nơi có vị trí

chiến lược quan trọng, là nơi tập trung quân đội của Mỹ - Ngụy để chống lại

phong trào cách mạng diễn ra sôi nổi trong quần chúng nhân dân, học sinh -

sinh viên. Ngoài ra, chúng còn âm mưu chặn đứng con đường chi viện sức

người - sức của, của nhân dân miền Bắc đối với miền Nam, ngăn cản công

cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Mặc dù vậy, quân và dân

Thừa Thiên Huế dưới sự lãnh đạo của Đảng đã làm nên những chiến công

hiển hách, đập tan âm mưu biến nước ta thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ.

Ngày nay, những di tích cách mạng trong thời kỳ chống Mỹ vẫn còn lưu

lại trên mảnh đất nhiều đạn bom, khói lửa này. Đây luôn là những chứng tích

hào hùng nhất, minh chứng cho những năm tháng đấu tranh gian khổ, nhiều

mất mát và hy sinh chống lại thế lực quân sự lớn mạnh bậc nhất thế giới.

Trong những di tích nổi tiếng ở Thừa Thiên Huế như: Chín Hầm, Lao

Thừa Phủ, đình Bàn Môn, chiến khu Dương Hòa, địa đạo Xuân Thủy... thì địa

đạo Bạch Mã nằm tại Vườn Quốc gia Bạch Mã, huyện Phú Lộc là di tích lịch

sử được phát hiện vào năm 1991. Địa đạo nằm trên núi Bạch Mã cao trên

1400m, nơi đây từng được khai phá và trở thành khu nghỉ mát thời Pháp

thuộc, với nhiều biệt thự cổ, sân bay và nhiều khuôn viên giải trí khác. Bạch

Mã được ví von như Đà Lạt thứ hai ở miền Trung, là nơi nghỉ dưỡng lý tưởng

của những sĩ quan quân đội Pháp rồi Mỹ.

Không chỉ biết đến là nơi nghỉ mát, Bạch Mã còn là nơi có vị trí chiến

lược quan trọng; nơi quan sát được toàn bộ khu vực xung quanh như Nam

Đông, Khe Tre, dải đồng bằng hẹp Phú Lộc trong đó có hệ thống đường bộ và

đường sắt đi qua; là chốt giữ quan trọng cho con đường huyết mạch vào Nam

và giáp ranh với thành phố trọng điểm Đà Nẵng. Do đó, đây luôn là nơi đóng

vai trò quan trọng, là vị trí cần phải chiếm giữ của cả hai phía, ta và địch.

Địa đạo Bạch Mã hôm nay còn đó như một sự hiện thân của ý chí kiên

cường bất khuất, sự sáng tạo và khí phách anh hùng cách mạng của dân tộc ta.

Tuy nhiên, trước sự thay đổi khắc nghiệt của môi trường sinh thái địa đạo

Bạch Mã đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, những biện pháp tôn

tạo và phát triển du lịch lịch sử - văn hóa vẫn đang bị bỏ ngõ.

Nghiên cứu địa đạo Bạch Mã có ý nghĩa to lớn trong việc dựng lại bức

tranh lịch sử những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và

dân huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. Góp phần bổ sung kiến thức cho

bản thân và làm rõ hơn một phần lịch sử địa phương huyện Phú Lộc, tỉnh

Thừa Thiên Huế.

Với những lý do trên, nên tôi chon đề tài “Địa đạo Bạch Mã, huyện

Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế trong kháng chiến chống Mỹ (1973 –

1975)” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Địa đạo Bạch Mã mới được phát hiện năm 1999 và được công nhận là di

tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia năm 2009 nên vẫn còn khá ít tài liệu nói rõ

về quá trình hình thành, vai trò, ý nghĩa của địa đạo trong kháng chiến chống

Mỹ cũng như định hướng, giải pháp phát triển du lịch tại đây.

Để có thể nghiên cứu một cách toàn diện và sâu sắc về địa đạo Bạch Mã,

tôi đã tham khảo một số tài liệu, bài nghiên cứu quan trọng sau:

Thứ nhất là bản“Lý lịch địa đạo Bạch Mã” của Sở Văn hóa Thể thao và

Du lịch tỉnh Thừa Thiên Huế trình bày khái quát về sự ra đời của địa đạo,