DI TÍCH CHĂM Phần 2: Tháp Bằng An pot

DI TÍCH CHĂM

Phần 2: Tháp Bằng An

Tháp Bằng An thuộc làng Bằng An, xã Điện An, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng

Nam, nằm trên đường 606, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 27 km về phía Nam.

Theo nội dung tấm bia tìm thấy tại Bằng An, vua Bhadravarman II cho xây

dựng một đền thờ tên là Linga Paramesvara (thượng đế tuyệt đỉnh-một tên hiệu

của thần Siva). Theo các nhà nghiên cứu thì tấm bia này được xây dựng vào

khoảng năm 875 đến 977 CN.

Bằng An là ngôi tháp duy nhất có mặt bằng hình

bát giác còn tồn tại đến nay (tháp Chánh Lộ ở Quảng

Ngãi cũng có mặt bằng hình bát giác, nhưng đã sụp

đổ từ lâu, không thể biết được hình dạng bên trên của

nó).

Chiều cao hiện nay của tháp trên 20m, đế tháp

khá cao, thân tháp là một hình trụ bát giác, mỗi cạnh

tường dài 4m. Phần tiền sảnh khá lớn, cửa ra vào ở

hướng Đông, hai bên tiền sảnh có 2 cửa ra vào phụ.

Tường tháp bằng phẳng, không có cửa giả, không có

trụ ốp tường và hoa văn trang trí. Ở phần chân tường

có các đường gờ kỷ hà loe dần ra tiếp xúc với phần

đế tháp, trên đỉnh tường cũng được xây những đường

gờ kỷ hà loe dần ra đỡ lấy vòm mái hình chóp, gồm

8 mái cong thu nhỏ dần và nhọn ở trên đỉnh. Trên

các đường gờ dọc theo mái tháp còn để lại dấu vết

của những vật trang trí kiến trúc bằng sa thạch. Chóp tháp đã bị rơi mất.

Trước đây phần tiền sảnh bị hư hại nặng, được Công chánh Pháp trùng tu vào

năm 1940, hai cửa phụ ra vào ở 2 bên tiền sảnh bị biến thành 2 cửa sổ.

Bên ngoài tháp hiện nay còn 2 pho tượng Gajasimha bằng sa thạch, chiếc vòng

lục lạc của Gajasimha Bằng An giống như vòng lục lạc của Gajasimha Chánh Lộ

và Chiên Đàn, bộ lông gáy được cách điệu, các móng chân được thể hiện rõ, chiếc

vòi ngắn và cong lên.

Dựa vào 2 pho tượng Gajasimha thuộc phong cách Chánh Lộ và mặt bằng của

tháp Bằng An có hình bát giác như tháp Chánh Lộ, J.Boisselier đã định niên đại

tháp Bằng An ngang với Chánh Lộ (thế kỷ XI).

Một số nhà nghiên cứu khác cho rằng kiểu thân tháp có hình trụ bát giác giống

như những chiếc cột lớn bằng gạch hình bát giác ở di tích Đồng Dương và Pô￾Nagar, do đó niên đại của tháp khoảng cuối thế kỷ IX-đầu thế kỷ X, còn 2 tượng

Gajasimha được dựng vào thế kỷ sau, khi tháp vẫn còn là nơi thờ thần Siva.