Đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường hồ cấp nước sinh hoạt

Đế xuất các giải pháp

bảo vệ môi trưừng hồ cấp nước sinh hoạt

o LÊ VIỆT THẮNG

Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường, Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh

PHAN HÙNG VIỆT

Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên Môi trường và Biển

Các hồ cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có vai trò

quan trọng trong cung cấp nước cho các hoạt động dân sinh, các ngành sản

xuất công nghiệp, cũng nhưlượng nước tưới tiêu canh tác nông nghiệp trên địa

bàn toàn tỉnh. Do đó, việc đánh giá chất lượng nước tại các lưu vực hồ chứa,

cũng nhưđiều tra đánh giá các nguồn thải có khả năng gây ảnh hưởng đến chất

lượng nguồn nước, từđó đề xuất các giảipháp khả thi đểbảo vệ môi trường lưu

vực các hồ chứa nước là công việc cần thiết, cấp bách.

Tổng quan các hồ cấp nước sinh hoạt tỉnh

Bà Rịa - Vũng Tàu

Trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT)

có 12 hồ cấp nước sinh hoạt (HCNSH), trong đó lưu

vực hồ (LVH) Sông Ray có diện tích lớn nhất với 238

km2, ngoài ra Sông Ray cùng với Đá Đen là 2 hồ có

vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước sinh

hoạt, phát triển KT-XH của toàn tỉnh.

Canh tác nông nghiệp trồng các loại cây công

nghiệp làu năm và hằng năm là hoạt động sản xuất chính

yếu trên các LVH, do địa hình ít dốc, thổ nhưỡng thích

hợp. Vào mùa khô, lưu lượng dòng chảy của các sõng

suối thượng nguồn khá thấp có nơi khô cạn; ngoài ra,

do các LVH nằm ở vùng có trữ lượng nước dưới đất

từ trung bình đến thấp, dẫn đến nảy sinh vấn đề tái

sử dụng các nguồn nước thải từ hoạt động sản xuất

nhằm phục vụ quá trinh tưới tiêu trên địa bàn các LVH.

Các nguồn thải ô nhiễm trên lưu vực hồ

Kết quả điều tra, thống kê, lập danh mục các

nguồn thải phát sinh nước thải với lưu lượng > 10

m3/ngày.đêm trên các LVH thuộc địa bàn tỉnh vào

năm 2018 cho thấy:

Có tất cả 143 cơ sở phát sinh nước thải trên 7

LVH gồm: Đá Đen, Sông Ray, Châu Pha, Kim Long,

Đá Bàng, Sông Hỏa và Sông Kinh; 5 LVH còn lại

không có nguồn thải phát sinh: Suối Nhum, Núi Nhan,

Suối Các, An Hải và Quang Trung. Ngoài ra, chưa kể

đến 14 cống đô thị thuộc thị trấn (TT) Ngãi Giao, TT

Phước Bửu và xã Kim Long. LVH Đá Đen có sô' lượng

nguồn thải cao nhất với 48 vị trí điểm xả. Tuy nhiên,

lưu lượng xả thải lớn nhất thuộc về LVH Sông Kinh

với tổng lượng nước thải khoảng 4.200 m3/ngày/đêm.

Các nguồn điểm phát sinh nước thải chủ yếu

trên các LV là chăn nuôi, trường học, và một số cơ

sở y tế, sản xuất chế biến từ sản phẩm nông nghiệp

(cao su, tinh bột mỳ,...). Trong đó, chăn nuôi là loại

hình có lưu lượng nước thải phát sinh lớn nhất với

khoảng 5.000 m3/ngày.đêm; tiếp theo là các cơ sở

sản xuất với 3.200 m3/ngày.đêm.

Ngoài ra, còn có các nguồn thải tiềm tàng khác

ảnh hưởng đến LVH cấp nước: (1) Hoạt động canh

tác nông nghiệp phát sinh dư lượng phân bón, thuốc

bảo vệ thực vật (BVTV) có thể đưa vào nguồn nước

thông qua nước mưa chảy tràn. Với diện tích đất canh

tác nông nghiệp lớn thì đây là nguồn chính ảnh hưởng

đến CLN của các LVH. Theo ước tính, hàng năm dư

lượng phân bón và hóa chất BVTV đưa vào lớn nhất

trên LVH Sông Ray, với hàm lượng Nitơ tổng khoảng

20 tấn/năm; phospho tổng là 558 tấn/năm; dư lượng

thuốc BVTV rửa trôi khoảng 1,4 tấn/năm. Đồng thời,

chưa kể đến lượng bao bì thuốc BVTV vứt bỏ bừa bãi

tại các điểm canh tác nông nghiệp, các suối nhỏ

thượng nguồn - bởi theo kết quả nghiên cứu của Viện

BVTV thì trung bình lượng thuốc bám lại trên vỏ bao

bì chiếm tới 1,85% tỷ trọng củavỏ bao [4]; (2) Ảnh hưởng

từ hoạt động xả rác bừa bãi của các hộ dân thuộc LV

các HON; (3) Nguồn thải tiềm tàng chưa được đánh

giá từ hoạt động sản xuất, nông nghiệp, sinh hoạt

thuộc LVH Sông Ray bên phía tỉnh Đồng Nai; (4) Các

ảnh hưởng tiêu và tích cực từ hoạt động nạo vét tại

các lòng hồ đến chất lượng nguồn nước cấp.

Các hình thức xả thải từ các nguồn thải trên các

LV bao gồm: Tự thấm đất; xả thải ra sông suối; tái

sử dụng trong quá trình sản xuất. Trong đó: Tự thấm

vào đất là hình thức xả thải nhiều nhất (chiếm 88%);

Tài nguyên và Môi tĩựàiiH ỵ-Ị

Kỳ 2-Tháng 2/2021 1 1