Đề tài: Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển

Đề tài: Tình hình triển khai nghiệp vụ

bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận

chuyển bằng đường biển tại Bảo Minh

Hà Nội

Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm

hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng

đờng biển tại Bảo Minh Hà Nội

CHƠNG I

LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM HÀNG HOÁ

XUẤT NHẬP KHẨU VẬN CHUYỂN BẰNG ĐỜNG BIỂN

1. Vai trò của vận tải biển và sự cần thiết của bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu

vận chuyển bằng đờng biển.

1.1. Vai trò của vận chuyển bằng đờng biển.

Việc thông thơng buôn bán hàng hoá đóng vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia.

Để vận chuyển hàng hoá xuất nhập khẩu ngời ta sử dụng nhiều phơng thức khác nhau nh:

đờng bộ, đờng sắt, đờng biển, đờng hàng không… Nhng đến nay, vận tải đờng biển vẫn

giữ một vị trí quan trọng trong các phơng thức vận tải hàng hoá. Có đợc vai trò quan trọng

nh vậy là do vận tải biển có những u điểm vợt trội nh:

- Chi phí cho việc xây dựng, cải tạo, bảo dỡng các tuyến đờng biển thấp vì hầu hết là

những tuyến giao thông tự nhiên (trừ các cảng biển).

- Năng lực chuyên chở của phơng tiện vận tải biển thờng rất lớn: một tuyến có thể tổ

chức chạy nhiều chuyến tàu trong cùng một thời gian cho cả hai chiều, đồng thời phơng

tiện vận tải biển có thể chở đợc hầu hết các loại hàng hoá với khối lợng lớn. Vận tải bằng

đờng biển còn tỏ ra đặc biệt có u thế trong việc vận chuyển nhiều loại hàng hoá khác nhau,

đặc biệt là khả năng sử dụng để vận chuyển các Container chuyên dụng.

- Cớc phí vận chuyển thấp hơn so với các phơng tiện vận tải khác,ví dụ: cớc phí trung

bình vận chuyển cùng một loại hàng hoá bằng đờng hàng không là 7$/kg, trong khi vận

chuyển bằng đờng biển là 0,7$/kg.

- Vận chuyển bằng đờng biển góp phần phát triển mối quan hệ kinh tế với các nớc,

thực hiện đờng lối kinh tế đối ngoại của Nhà nớc, góp phần tăng thu ngoại tệ…

1.2. Sự cần thiết của bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đờng

biển.

- Vận tải biển chịu tác động của điều kiện thiên nhiên nh: ma, bão, lũ lụt, sóng thần,

vì quãng đờng di chuyển dài lại qua nhiều vùng khí hậu rất khác nhau. Các yếu tố thiên

nhiên diễn ra không tuân theo một quy luật nhất định nào. Vì vậy, mặc dù khoa học kỹ

thuật ngày càng phát triển và có thể dự báo thời tiết nhng rủi ro vẫn có thể xảy ra. Đặc biệt

trong điều kiện thời tiết khí hậu hiện nay có nhiều biến đổi bất thờng, các hiện tợng thiên

nhiên xảy ra ngày càng nhiều, nhất là các cơn bão nên tổn thất hàng hải cũng dễ xảy ra

hơn.

- Trong quá trình vận chuyển đôi khi rủi ro đâm ra và trục trặc kỹ thuật do sai sót

trong việc thiết kế chế tạo, bảo dỡng tàu cũng xảy ra. Các tàu biển hoạt động tơng đối độc

lập giữa vùng không gian rộng lớn, nếu xảy ra sự cố thì có thể việc cứu hộ, cứu nạn rất

khó khăn. Mặt khác thị trờng hàng hải thờng rất lớn và nhất là hiện nay số lợng tàu đa vào

khai thác nhiều, trọng tải tàu ngày càng lớn và giá trị hàng hoá ngày càng cao,cho nên nếu

rủi ro xẩy ra tổn thất là khôn lờng.

- Đờng vận tải dài nên các tàu phải dừng chân ở nhiều cảng khác nhau thuộc các quốc

gia khác nhau, do đó bị ảnh hởng bởi các chính sách pháp luật của quốc gia đó. Nhất là

quốc gia có chiến tranh, đình công quan hệ ngoại giao không tốt đối với quốc gia sở hữu

tàu hoặc hàng hoá chuyên chở trên tàu.

- Ngời chuyên chở cũng có thể gây ra tổn thất cho hàng hoá do sai sót. Tuyệt đại bộ

phận các công ớc về các loại hàng hoá vận chuyển bằng đờng biển và luật hàng hải các

quốc gia trên thế giới, kể cả hàng hải Việt Nam, đều cho phép ngời chuyên chở giới hạn

trách nhiệm bồi thờng. Vì vậy, các nhà xuất nhập khẩu không bù đắp đợc thiệt hại thực tế

xảy ra.

Để kịp thời khắc phục những rủi ro, tổn thất, một mặt ngời ta ngày càng hiện đại hoá,

nâng cao chất lợng các đội tàu, mặt khác phải tiêu đến một biện pháp hữu hiệu để giải

quyết các thiệt hại bằng bù đắp kinh tế, đó là thông qua bảo hiểm - hình thức phân tán rủi

ro theo nguyên lý cộng đồng.

Bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu đã ra đời từ rất sớm, đợc thừa nhận, đợc ủng hộ

và phát triển không ngừng. Đến nay, bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng

đờng biển đã có bề dày lâu năm và mặc nhiên trở thành tập quán thơng mại quốc tế trong

hoạt động ngoại thơng.

2. Các loại rủi ro và tổn thất trong bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận

chuyển bằng đờng biển

2.1. Các loại rủi ro

Rủi ro hàng hải là những rủi ro do thiên tai, tai nạn bất ngờ trên biển gây ra làm h

hỏng hàng hoá và phơng tiện chuyên chở.

Trong hoạt động hàng hải có nhiều loại rủi ro khác nhau làm thiệt hại đến hàng hoá

và phơng tiện vận chuyển. Ngời ta có thể phân loại rủi ro dựa trên các căn cứ khác nhau:

* Căn cứ vào nguyên nhân gây ra tổn thất, rủi ro đợc chia làm 3 loại:

- Rủi ro do thiên tai gây ra nh biển động, bão lốc, sóng thần, thời tiết quá xấu.

- Rủi ro do tai nạn bất ngờ ngoài biển nh: bao gồm rủi ro do mắc cạn, chìm đắm, mất

tích, đâm va với tàu khác…

- Rủi ro do con ngời gây ra: các rủi ro nh ăn trộm, ăn cắp, chiến tranh, đình công, bắt

giữ, tịch thu…

* Căn cứ vào nghiệp vụ bảo hiểm, rủi ro đợc chia làm 3 loại:

Loại 1: Những rủi ro thông thờng đợc bảo hiểm, bao gồm:

- Rủi ro mắc cạn: Tàu bị chạm đáy vào chớng ngại vật nào đó mà không thể tiếp tục

hành trình đợc nữa.

- Rủi ro chìm đắm: Do nguyên nhân nào đó mà tàu bị chìm xuống biển hoặc bị đắm

do sóng thần, bão tố, không thể tiếp tục hành trình đợc nữa, hàng hoá trên tàu bị h hại.

- Rủi ro đâm va: tàu bị đâm, va phải chớng ngại vật trên biển (đá ngầm, công trình

xây dựng, tàu thuyền khác) dẫn đến h hỏng, hành trình bị gián đoạn.

- Rủi ro cháy nổ.

- Rủi ro do thiên tai: là những hiện tợng do thiên nhiên gây ra nh biển động, bão, lốc,

sét, thời tiết quá xấu… mà con ngời không chống lại đợc.

Cách phân loại này giúp cho các chủ hàng cũng nh các công ty bảo hiểm dễ dàng

nhận biết các loại rủi ro để đi đến ký kết hợp đồng bảo hiểm.

Loại 2: Những rủi ro không đợc bảo hiểm: Loại này thờng là rủi ro xảy ra do hành vi

cố ý của thuyền trởng, thuỷ thủ và những ngời có liên quan những hao hụt tự nhiên.

Loại 3: Những rủi ro đặc biệt: chiến tranh, đình công, bạo loạn, cớp biển thờng không

đợc bảo hiểm, nhng nếu chủ hàng có yêu cầu, sẽ đợc nhận bảo hiểm kèm theo rủi ro thông

thờng đợc bảo hiểm với điều kiện trả thêm phụ phí đặc biệt chứ không nhận bảo hiểm

riêng cho các rủi ro đặc biệt.

Các rủi ro đợc bảo hiểm phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra tổn thất. Việc phân biệt

nguyên nhân trực tiếp hay nguyên nhân gián tiếp có vai trò rất quan trọng để xác định đợc

rủi ro gây ra tổn thất có phải là rủi ro đợc bảo hiểm hay không. Những tổn thất nào có

nguyên nhân trực tiếp là những rủi ro đợc bảo hiểm gây ra thì mới đợc bảo hiểm bồi thờng.

2.2. Các loại tổn thất:

Tổn thất trong bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đờng biển là

những thiệt hại h hỏng của hàng hoá đợc bảo hiểm do rủi ro gây ra.

* Căn cứ vào quy mô và mức độ của tổn thất: ngời ta chia ra tổn thất bộ phận và tổn

thất toàn bộ.

o Tổn thất bộ phận: Là sự mất mát hoặc giảm giá trị và giá trị sử dụng của hàng

hoá nhng cha ở mức độ mất hoặc giảm hoàn toàn. Tổn thất bộ phận đợc chia ra 4 trờng

hợp sau:

- Giảm về số lợng: Hàng hoá bị thiếu bao thiếu kiện.

- Giảm về trọng lợng: Hàng hoá còn nguyên bao nhng bị mốc rách.

- Giảm về giá trị: Số lợng, trọng lợng của hàng hoá có thể còn nguyên nhng giá trị thì

không còn đợc nh lúc đầu, ví dụ nh trờng hợp lơng thực thực phẩm bị ngấm nớc dẫn đến

mốc, ẩm…

Có hai loại tổn thất toàn bộ là tổn thất toàn bộ thực tế và tổn thất toàn bộ ớc tính.

- Tổn thất toàn bộ thực tế: là toàn bộ đối tợng bảo hiểm theo một hợp đồng bảo hiểm

bị h hỏng, mất mát, thiệt hại hoặc bị biến chất, biến dạng không còn nh lúc mới đợc bảo

hiểm hay bị mất đi, bị tớc đoạt không lấy lại đợc nữa. Chỉ có tổn thất toàn bộ thực tế trong

4 trờng hợp sau đây:

+ Hàng hoá bị huỷ hoại hoàn toàn.

+ Hàng hoá bị tớc đoạt không lấy lại đợc.

+ Hàng hoá không còn là vật thể bảo hiểm.

+ Hàng hoá ở trên tàu đợc tuyên bố là mất tích.

- Tổn thất toàn bộ ớc tính: là trờng hợp đối tợng bảo hiểm bị thiệt hại, mất mát cha tới

mức độ toàn bộ thực tế, nhng không thể tránh khỏi tổn thất toàn bộ thực tế, hoặc nếu bỏ

thêm chi phí cứu chữa thì chi phí cứu chữa có thể bằng hoặc lớn hơn giá trị bảo hiểm. Khi