Đề tài một số vấn đề về phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã

CHƯƠNG 1: QUI ĐỊNH VỀ PHÁ SẢN THEO PHÁP LUẬT

HIỆN HÀNH

I. KHÁI QUÁT VỀ PHÁ SẢN

1) Khái niệm phá sản

Trong điều kiện của kinh tế thị trường, lợi nhuận là động lực, là mục đích và là

phương tiện tồn tại của các chủ thể kinh doanh. Mục đích tối đa hóa lợi nhuận của các

chủ thể kinh doanh đã tạo sức ép buộc họ phải sử dụng có hiệu quả các nguồn nhân

lực của chính mình như: vốn, nguồn lực lao động, công nghệ… Cũng chính vì mục

đích này đã khuyến khích, thúc đẩy họ nghiên cứu và áp dụng công nghệ mới để có

thể giảm được chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Mặt khác, để đáp ứng ngày

càng tốt hơn thị hiếu và nhu cầu của người tiêu dung, các chủ thể kinh doanh phải

nắm bắt được thị hiếu và nhu cầu đó thông qua sự đổi mới thường xuyên và liên tục từ

sản phẩm, dịch vụ cung ứng đến phương thức quản lý và giao tiếp với khách hàng.

Khi một doanh nghiệp không còn đáp ứng được những đòi hỏi khắt khe, nghiệt ngã

của thương trường, doanh nghiệp đó sẽ bị đào thải. Cơ chế đào thải những doanh

nghiệp làm ăn thua lỗ kéo dài, mất khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn, đồng

thời phòng ngừa, khắc phục những hậu quả và những rủi ro của những doanh nghiệp

này gây ra được gọi là cơ chế phá sản.

Và để phù hợp với xu hướng phát triển tất yếu của pháp luật phá sản hiện đại,

Luật phá sản Việt Nam đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Khóa XI, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 15/6/2004 và bắt đầu có hiệu lực ngày

15/10/2004, đã đưa ra tiêu chí xác định doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản tại

Điều 3 như sau: “ Doanh nghiệp, hợp tác xã không có khả năng thanh toán được các

khoản nợ đến hạn khi chủ nợ có yêu cầu thì coi là lâm vào tình trạng phá sản .“

2) Các tác động của phá sản

Xét tổng thể, các tác động của phá sản là tiêu cực dưới các mặt sau:

Về mặt kinh tế: Một doanh nghiệp bị phá sản trong điều kiện ngày nay có thể dẫn

đến những tác động tiêu cực. Khi quy mô của doanh nghiệp phá sản càng lớn, tham

gia vào quá trình phân công lao động của ngành nghề đó càng sâu và rộng, số lượng

bạn hàng ngày càng đông thì sự phá sản của nó thể dẫn đến sự phá sản hàng loạt của

các doanh nghiệp bạn hàng theo “hiệu ứng domino”- phá sản dây chuyền.

Về mặt xã hội: Phá sản doanh nghiệp để lại những hậu quả tiêu cực nhất định về

mặt xã hội bởi nó làm tăng số lượng người thất nghiệp, làm cho sức ép về việc làm

ngày càng lớn và có thể làm nảy sinh các tệ nạn xã hội, thậm chí các tội phạm.

Về mặt chính trị: Phá sản dây chuyền sẽ dẫn tới sự suy thoái và khủng hoảng nền

kinh tế quốc gia, thậm chí khủng hoảng kinh tế khu vực và đây là nguyên nhân trực

tiếp dẫn đến những khủng hoảng sâu sắc về chính trị.

Như vậy, xét ở ba mặt trên, phá sản với tính chất là một hiện tượng xã hội tiêu cực

cần được hạn chế và ngăn chặn đến mức tối đa. Để hạn chế các tác động tiêu cực, phá

sản cần phải được coi là sự lựa chọn cuối cùng và duy nhất của chính phủ đối với

doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản. Yêu cầu này cần phải được thể hiện một

cách nhất quán trong pháp luật phá sản qua các nội dung như: tiêu chí xác định một

doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản, vấn đề hồi phục doanh nghiệp lâm vào tình

trạng phá sản, vấn đề hồi phục doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản, thứ tự ưu tiên

thanh toán các khoản nợ khi tuyên bố phá sản…

3) Đặc điểm của phá sản

 Phá sản là thủ tục thanh toán nợ đặc biệt.

 Thanh toán theo danh sách chủ nợ đến hạn và chưa đến hạn.

 Thanh toán nợ trên cơ sở giá trị tài sản còn lại của doanh nghiệp.

 Chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp.

 Chế tài được áp dụng đối với người quản lý, điều hành doanh nghiệp ( cấm

thành lập, quản lý doanh nghiệp từ 1 – 3 năm)

4) Phân biệt phá sản và giải thể

* Giống nhau:

- Doanh nghiệp ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh

- Bị thu hồi con dấu và giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

- Phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản

* Khác nhau:

 Phá sản doanh nghiệp

- Khi doanh nghiệp không có khả năng thanh toán được các khoản nợ đến hạn khi

chủ nợ có yêu cầu thì coi là lâm vào tình trạng phá sản. Phá sản theo quyết định của

Tòa án (Nói cách khác giải thể doanh nghiệp thực hiện theo trình tự thủ tục của luật

doanh nghiệp, phá sản thực hiện theo trình tự thủ tục của luật phá sản).

- Phá sản sẽ chuyển quyền điều hành cho một ủy ban tạm thời quản lý để giải quyết

tình trạng công nợ trên cơ sở phân chia toàn bộ tài sản của doanh nghiệp sau khi

thanh lý một cách hợp lý cho tất cả các chủ nợ liên quan trong giới hạn của số tài

sản đó.

- Chủ doanh nghiệp sau khi phá sản hầu như không có quyền gì liên quan đến tài sản

của doanh nghiệp.

- Giám đốc doanh nghiệp phá sản phải ngừng giữ chức giám đốc ở một doanh nghiệp

khác ít nhất là hai năm.

 Giải thể doanh nghiệp