Đánh giá nguồn lợi sinh vật biển và hiện trạng môi trường vùng biển quàn đảo Trường Sa

Bé Thuû S¶n

ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n

Ch−¬ng tr×nh BiÓn §«ng - H¶i §¶o

B¸o c¸o tæng kÕt

Dù ¸n

"§¸nh gi¸ nguån lîi sinh vËt biÓn vµ

hiÖn tr¹ng m«i truêng vïng biÓn

quÇn ®¶o Tr−êng Sa"

Chñ nhiÖm dù ¸n : TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh

7369

20/5/2009

H¶i phßng – 2004

i

L êi c¶m ¬n

an chñ nhiÖm dù ¸n xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¬

quan qu¶n lý dù ¸n (V¨n Phßng ChÝnh Phñ;

Vô I Bé KÕ ho¹ch ®Çu t−; Vô I Bé Tµi

chÝnh; Vô qu¶n lý Khoa häc – Bé Khoa häc C«ng nghÖ; Vô

BiÓn, Ban biªn giíi – Bé Ngo¹i giao; Vô KÕ ho¹ch Tµi

chÝnh, Vô Khoa häc C«ng nghÖ – Bé Thuû s¶n; ViÖn

Nghiªn cøu H¶i s¶n) , Bé T− lÖnh H¶i qu©n, Bé T−

lÖnh Biªn phßng, Ph©n ViÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng,

ViÖn Ho¸ - Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn & C«ng nghÖ

Quèc gia, Truêng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn -§¹i häc

Quèc Gia, Trung t©m An toµn & M«i tr−êng DÇu khÝ –

Petrovietnam ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó dù ¸n hoµn thµnh nhiÖm vô.

Ban chñ nhiÖm dù ¸n còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp

nhiÖt t×nh cña toµn thÓ c¸c thµnh viªn tham gia dù ¸n.

B

ii

Danh s¸ch thµnh viªn tham gia ®Ò tµi

TT Hä vµ tªn C¬ quan Chøc danh trong

®Ò tµi

Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi

1 TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Chñ nhiÖm ®Ò tµi

2 KS. NguyÔn V¨n Kh¸ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Th− ký

C¸c Thµnh viªn tham gia ®Ò tµi

3 PGS. TS. Ph¹m Th−îc ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

4 TS. NguyÔn D−¬ng Th¹o ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

5 ThS. §Æng V¨n Thi ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

6 ThS. NguyÔn ViÕt NghÜa ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

7 CN. §µo V¨n Tù ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

8 CN. §ç Xu©n Nguyªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

9 CN. §µo Träng Hång ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

10 CN. Ph¹m Ngäc Tuyªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

11 CN. §oµn V¨n D− ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

12 CN. TrÇn Chu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

13 CN. TrÇn §Þnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

14 CN. Lª Hång CÇu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

15 CN. NguyÔn V¨n ViÖt ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

16 CN. Vò Minh Hµo ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

17 CN. L−¬ng V¨n ViÔn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

18 CN. TrÇn L−u Khanh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

19 CN. §inh Thanh §¹t ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

20 CN. Lª Trung Kiªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

21 CN. Ph¹m V¨n Minh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

22 CN. Vò ViÖt Hµ ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

23 CN. NguyÔn Hoµng Minh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

24 CN. Ph¹m Quèc Huy ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

25 KS. NguyÔn Phi Toµn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

26 KS. NguyÔn §×nh Nh©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

27 KS. NguyÔn B¸ Th«ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

28 KS. Mai V¨n §iÖn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

29 KS. B¸ch V¨n H¹nh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

30 KS. NguyÔn Duy Thµnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

31 KS. NguyÔn V¨n Qu¶ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

32 KS. Tr−¬ng V¨n Tu©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

iii

33 KS. NguyÔn C«ng Thµnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

34 KS. Lª Do·n Dòng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

35 KS. §Æng H÷u Kiªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

36 KS. Lª V¨n B«n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

37 KS. §oµn V¨n Phô ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

38 KS. Bïi V¨n Tïng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

39 KS. L¹i Huy To¶n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

40 KS. TrÇn Ngäc Kh¸nh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

41 KS. §ç V¨n Nh©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

42 KS. §µo Duy Thu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

43 KTV. Lª ThÞ Thanh Mú ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

44 KTV. TrÞnh §øc Hïng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

45 KTV. D−¬ng V¨n Duy ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn

46 TS. §ç C«ng Thung Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

47 TS. NguyÔn Huy YÕt Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

48 TS. §µm §øc TiÕn Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

49 ThS. NguyÔn V¨n Qu©n Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

50 ThS. §Æng V¨n Ng¶i Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

51 CN. Chu ThÕ C−êng Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

52 CN. Lª Quang Dòng Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

53 CN. NguyÔn Vò TuÊn Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

54 CN. TrÇn M¹nh Hµ Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

55 CN. §ç M¹nh Hµo Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

56 KTV. Lª ThÞ Thuý Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn

57 TS. NguyÔn ThÕ T−ëng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

58 TS. Bïi Xu©n Th«ng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

59 CN. TrÞnh §øc ViÖt Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

60 CN. NguyÔn Quang Ngäc Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

61 CN. Ph¹m §øc Th¾ng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

62 CN. NguyÔn §øc M¹nh Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

63 CN. §Æng Minh Tu©n Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn

64 CN. Lª Quèc Huy Tr−êng §¹i häc KHTN Thµnh viªn

iv

Môc lôc

PhÇn1. Më ®Çu 1

PhÇn 2. Tµi liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 4

2. 1. Nghiªn cøu M«i tr−êng 5

2. 1. 1. Ho¸ häc biÓn 5

2. 1. 2. VËt lý biÓn 5

2. 2. Nghiªn cøu sinh vËt quanh ®¶o 6

2. 3. Sinh vËt phï du 6

2. 4. Nghiªn cøu nguån lîi c¸ 6

2. 4. 1. C¸ næi 6

2. 4. 2. C¸ ®¸y 9

2. 5. §iÒu tra trªn tµu ng− d©n vµ c¸c bÕn c¸ 10

PhÇn 3. kÕt qu¶ nghiªn cøu 11

3. 1. KhÝ t−îng Thuû v¨n 11

3. 1. 1. ChÕ ®é giã 11

3. 1. 2. ChÕ ®é khÝ ¸p 11

3. 1. 3. ChÕ ®é Èm 11

3. 1. 4. ChÕ ®é m−a 11

3. 1. 5. ChÕ ®é nhiÖt 12

3. 2. NhiÖt ®é n−íc biÓn 12

3. 3. §é muèi n−íc biÓn 13

3. 4. Dßng ch¶y biÓn 14

3. 4. 1. Dßng ch¶y tæng hîp 14

3. 4. 2. Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn 17

3. 5. Oxy, pH, muèi dinh d−ìng, kim lo¹i nÆng vµ dÇu 20

3. 5. 1. Oxy 20

3. 5. 2. pH 20

3. 5. 3. muèi dinh d−ìng 20

3. 5. 4. kim lo¹i nÆng 20

v

3. 5. 5. Hµm l−îng dÇu 22

3.6. Sinh vËt phï du 22

3. 6. 1. Thµnh phÇn loµi 22

3. 6. 2. TÝnh ®a d¹ng sinh vËt phï du 22

3. 6. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 23

3. 6. 4. Ph©n bè sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 26

3. 7. Sinh vËt quanh ®¶o (§éng vËt ®¸y, Rong biÓn, San h«, C¸ r¹n san h«) 26

3. 7. 1. Thµnh phÇn loµi 26

3. 7. 2. Ph©n bè 27

3. 7. 3. Sinh vËt l−îng 30

3. 7. 4. Møc ®é ®a d¹ng sinh häc 31

3. 8. C¸ næi 32

3. 8. 1. NghÒ l−íi rª 32

3. 8. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 32

3. 8. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 34

3. 8. 2. NghÒ c©u vµng 38

3. 8. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 38

3. 8. 2. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 39

3. 9. C¸ ®¸y 42

3. 9. 1. NghÒ l−íi kÐo ®¸y 42

3. 9. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 42

3. 9. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 43

3. 9. 2. NghÒ c©u tay 45

3. 9. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 45

3. 9. 2. 2. S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t 46

3. 10. HiÖn tr¹ng khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 46

3. 10. 1. KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn tµu cña ng− d©n 47

3. 10. 1. 1. NghÒ c©u tay 47

3. 10. 1. 2. NghÒ c©u vµng c¸ Ngõ 49

3. 10. 2. KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i c¸c bÕn c¸ 51

3. 10. 2. 1. C¬ cÊu ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 51

vi

3. 10. 2. 2. Møc trang bÞ vèn cho ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 53

3. 10. 2. 3. N¨ng suÊt khai th¸c 53

3. 10. 2. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ 54

3. 11. Nguån lîi vµ tr÷ l−îng 56

3. 11. 1. X¸c ®Þnh tr÷ l−îng tèi ®a vµ møc ®é khai th¸c ®¶m b¶o sö dông l©u

bÒn nguån lîi c¸ næi vïng biÓnquÇn ®¶o Tr−êng Sa trªn c¬ së nghiªn cøu

khèi l−îng ®éng vËt phï du 56

3. 11. 2. Sinh vËt quanh ®¶o 58

3. 11. 3. C¸ næi 60

3. 11. 4. C¸ ®¸y 62

3. 12. §Ò xuÊt vÒ biÖn ph¸p, c«ng cô vµ sè l−îng tµu thuyÒn khai th¸c ë vïng biÓn

quÇn ®¶o Tr−êng Sa 62

PhÇn 4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 65

4. 1. KÕt luËn 65

4. 1. 1. KhÝ t−îng thuû v¨n 65

4. 1. 2. Sinh vËt phï du vµ sinh vËt biÓn quanh ®¶o 65

4. 1. 3. C¸ 66

4.1. 4. Kh¶ n¨ng nguån lîi 67

4. 2. KiÕn nghÞ 67

Phô lôc

Tµi liÖu tham kh¶o 69

vii

C¸c ch÷ viÕt t¾t trong b¸o c¸o

Ct C¸ thÓ

§VPD §éng vËt phï du

§V§ §éng vËt ®¸y

Q§TS QuÇn ®¶o Tr−êng Sa

Sl S¶n l−îng

SVPD Sinh vËt phï du

TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam

Tb TÕ bµo

TVPD Thùc vËt phï du

100C L−ãi 2a = 100mm ch×m

100N L−ãi 2a = 100mm næi

100S L−ãi 2a = 100mm s©u

viii

Danh môc c¸c h×nh vÏ vµ ®å thÞ

H×nh 1. 1. S¬ ®å tr¹m nghiªn cøu khu vùc QuÇn ®¶o Tr−êng Sa 2001 – 2003

H×nh 1. 2. S¬ ®å c¸c ®¶o nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o trong vïng biÓn quÇn

®¶o Tr−êng Sa 2002 - 2003

H×nh 3. 1. Dßng ch¶y tÇng mÆt (sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m)

H×nh 3. 2. S¬ ®å ®é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 9-10/2002

H×nh 3. 3. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3-4/2002

H×nh 3. 4. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3 - 4/2003

H×nh 3. 5. Ph©n bè hµm l−îng ®ång (µg/l) vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa,

n¨m 2001 – 2003

H×nh 3. 6. BiÕn ®éng sè l−îng SVPD vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

th¸ng 10/2001 – 4/2003

H×nh 3. 7. Xu thÕ biÕn ®éng khèi l−îng §VPD (mg/m3

) vµ s¶n l−îng khai th¸c ®−îc

b»ng l−íi Rª vµ C©u vµng (kg)

H×nh 3. 8. Tû lÖ phÇn tr¨m (%) gi÷a c¸c nhãm sinh vËt ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 9. BiÕn ®éng cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo c¸c cì m¾t l−íi

kh¸c nhau vµ c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau

H×nh 3. 10. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo kh«ng gian vµ thêi gian

H×nh 3. 11. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t vµ s¶n l−îng qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

H×nh 3. 12. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

H×nh 3. 13. Ph©n bè tæng sè l−îng c¸ thÓ c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to trong

vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−ßng Sa 2001-2002

H×nh 3. 14. Ph¹m vi vµ c¸c khu biÓn ®∙ nghiªn cøu vµ khai th¸c ë khu vùc

quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 15. N¨ng suÊt b×nh qu©n (kg/h) t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 16. N¨ng suÊt khai th¸c t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 17. S¬ ®å ph©n bè b∙i c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 18. Ng− tr−êng khai th¸c cña nghÒ c©u tay c¸ ®¸y

H×nh 3. 19. Tû lÖ % c¸ thÓ vµ träng l−îng c¸c ®èi t−îng khai th¸c chÝnh