Đánh giá một số chỉ tiêu kim loại nặng tại một số vùng trồng rau tập trung trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THỌ KHANG

ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ CHỈ TIÊU KIM LOẠI NẶNG

TẠI MỘT SỐ VÙNG TRỒNG RAU TẬP TRUNG

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Thái Nguyên - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ THỌ KHANG

ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ CHỈ TIÊU KIM LOẠI NẶNG

TẠI MỘT SỐ VÙNG TRỒNG RAU TẬP TRUNG

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Khoa học môi trƣờng

Mã số : 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. Nguyễn Tuấn Anh

Thái Nguyên - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu

thực sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức

và sự nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học

của PGS.TS. Nguyễn Tuấn Anh.

Các số liệu, mô hình và những kết quả trong luận văn là trung thực,

các đề xuất đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa từng được

công bố dưới bất cứ hình thức nào trước khi trình, bảo vệ và công nhận

bởi Hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ.

Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên.

Thái nguyên, ngày tháng 9 năm 2015

Học viên

Vũ Thọ Khang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Rau xanh là loại thực phẩm cần thiết cho đời sống con người, nó cung

cấp chất dinh dưỡng, kháng chất trong bữa ăn của mỗi gia đình. Tuy nhiên

trong quá trình sản xuất rau hiện nay, người nông dân thường chú trọng đến

năng suất và sản lượng rau nên sử dụng nhiều chất hóa học. Đây chính là một

trong các nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn đất nông nghiệp, nguồn nước

ngầm và tác động xấu đến sức khỏe của con người.

Nhằm tiến tới một nền sản xuất nông nghiệp sạch, thân thiện với môi

trường, đặc biệt là làm thay đổi nhận thức về tập quán canh tác rau xanh của

người dân được đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh, chúng

tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá một số chỉ tiêu kim loại nặng tại

một số vùng trồng rau tập trung trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên”

Em xin gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu nhà trường, phòng quản lý sau

đại học – trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, cùng toàn thể các thầy cô

giáo đã truyền đạt cho em những kiến thức trong thời gian học tập và rèn

luyện trong nhà trường.

Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn đến thầy giáo PGS.TS Nguyễn Tuấn

Anh, nguyên trưởng khoa Quốc Tế - Đại học Thái Nguyên đã hướng dẫn và

chỉ bảo em trong suốt quá trình thực hiện và đến nay hoàn thành đề tài khóa

luận.

Em xin chân thành cảm ơn.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2015

Học viên

Vũ Thọ Khang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...........................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài .................................................................................... 2

3. Yêu cầu của đề tài...................................................................................... 2

4. Ý nghĩa của đề tài...................................................................................... 2

4.1. Ý nghĩa trong nghiên cứu khoa học.................................................... 2

4.2. Ý nghĩa trong thực tiễn....................................................................... 3

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................ 4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài....................................................................... 4

1.1.1. Cơ sở lý luận của đề tài ................................................................... 4

1.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ................................................................ 5

1.1.3. Cơ sở pháp lý của đề tài................................................................... 7

1.2. Khái quát về rau an toàn......................................................................... 8

1.2.1. Khái quát về rau an toàn .................................................................. 8

1.2.2. Chất lượng rau an toàn..................................................................... 8

1.2.3. Ảnh hưởng của rau không an toàn đến sức khỏe của con người và

động vật...................................................................................................... 8

1.2.4. Tiêu chuẩn môi trường để sản xuất rau an toàn ............................ 10

1.2.5. Quy trình chung sản xuất rau an toàn............................................ 11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

1.2.6. Giá trị dinh dưỡng của rau............................................................. 12

1.2.7. Giá trị kinh tế của rau .................................................................... 14

1.2.8. Tình hình sản xuất rau và rau an toàn trên thế giới ....................... 15

1.2.9. Tình hình sản xuất rau và rau an toàn tại Việt Nam...................... 19

1.3. Kim loại nặng và các vấn đề liên quan................................................ 21

1.3.1. Chì và các vấn đề liên quan ........................................................... 22

1.3.2. Cadmi và các vấn đề liên quan ...................................................... 24

1.3.3. Asen và các vấn đề liên quan......................................................... 26

1.3.4. Thủy ngân và các vấn đề liên quan ............................................... 29

Chƣơng 2: NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 31

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 31

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................... 31

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 31

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu........................................................ 31

2.2.1. Thời gian nghiên cứu..................................................................... 31

2.2.2. Địa điểm nghiên cứu...................................................................... 31

2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 31

2.4. Phương pháp nghiên cứu và các chỉ tiêu phân tích.............................. 32

2.4.1. Phương pháp thu thập thông tin cơ bản về sản xuất rau an toàn... 32

2.4.2. Phương pháp thu thập thông tin về thành phần kim loại nặng trong rau.. 32

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 34

3.1. Tình hình cơ bản và sản xuất rau của vùng nghiên cứu....................... 34

3.1.1. Điều kiện tự nhiên của tỉnh Thái Nguyên...................................... 34

3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên.................................. 38

3.1.3. Tình hình sản xuất rau trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.................. 40

3.2. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong mô

hình sản xuất rau an toàn tại phường Túc Duyên và xã Điềm Thụy........... 44

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.2.1. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong

mô hình sản xuất rau an toàn tại xã Điềm Thụy, huyện Phú Bình.......... 44

3.2.2. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong

mô hình sản xuất rau an toàn tại phường Túc Duyên, thành phố Thái

Nguyên..................................................................................................... 45

3.3. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong mô

hình sản xuất rau theo phương thức sản xuất đại trà tại phường Túc Duyên

và xã Điềm Thụy ......................................................................................... 47

3.3.1. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong

mô hình sản xuất rau theo phương thức sản xuất đại trà tại xã Điềm

Thụy, huyện Phú Bình. ............................................................................ 47

3.3.2. Kết quả nghiên cứu, xác định hàm lượng Pb; Cd; As và Hg trong

mô hình sản xuất rau theo phương thức sản xuất đại trà tại phường Túc

Duyên, thành phố Thái Nguyên............................................................... 48

3.4. So sánh hàm lượng kim loại nặng trong rau của mô hình sản xuất rau

an toàn với mô hình sản xuất rau đại trà ..................................................... 50

3.5. So sánh giữa các chỉ tiêu phân tích của mô hình sản xuất rau an toàn

với mô hình sản xuất rau đại trà .................................................................. 53

3.6. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn và giải pháp về sản xuất rau an

toàn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên............................................................. 56

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 60

1. Kết luận.................................................................................................... 60

2. Kiến nghị ................................................................................................. 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 61