Đánh giá mối quan hệ di truyền quần thể cây mun (Diospyros Mun A. Chev. ex Lecomte) ở Việt Nam trên cơ sở phân tích trình tự Nucleotide vùng gen ITS-rDNA

Tgp chi Cdng nghi Sinh hoc 12(2): 269-279, 2014

DANH GIA MOI QUA N HE DI TRUYE N QUA N TH E CA Y MUN (DIOSPYROS MUN A.

Chev. ex Lecomte ) Of VIET NA M TREN C O S 6 PHA N TICH TRINH TU" NUCLEOTIDE

VUNG GE N ITS - rDNA

Vu Dinh Duy', Ngo Van Nhl^(rag^ Hoang Thi Thu Trang^ Phan Minh Quang^ Biii Thi Tuy£t Xuan^

Bh Thi Phirtmg Thio*

'Bdo Idng Thiin nhiin VietNam. Viin Hdn ldm Khoa hoc vd Cdng nghi Viit Nam

^Sd Khoa hgc vd Cdng nghi Ninh Binh

Vien Khoa hgc Ldm nghiep Viet Nam, Bd Ndng nghiep vd Phdt trien ndng thdn

''Truang Dgi hgc Ldm nghiep Viet Nam, Bd Nong nghiep vd Phdt triin ndng thdn

Vien Sinh thdi vd Tdi nguyen Sinh vgt, Viin Hdn ldm Khoa hgc vd Cong nghe Viet Nam

^Vi4n Cdng nghe mdi trudng, Viin Hdn ldm Khoa hgc vd Cong nghi Viet Nam

Ngay nhan bii: 15.5,2014

Ngiy nhin dang' 18.6.2014

TOM TAT

Mun (Diospyros mun A, Chev, ex Lecomte) la mgt Ioai trong chi Thj (Diospyros) hien dang bj de doa

nghiem trpng d mire cue ky nguy cip (lUCN Rest List 2013). Trong n^ien ciiu nay chiing toi xem xet moi

quan he di tmygn ciia 21 mau Mun thu dugc o 7 quan the thuoc 6 tinh' Ninh Thu|n, Khanh Hoa, Quang Binh,

Tuyen Quang, Hoa Binh va Nmh Binh tren co so phan tich Uinh tu nucleotide viing gen ITS-rDNA (ITSI, 5,8S,

ITS2) Trinh tu nucleotide ciia vung gen ITS-rDNA vai kich thudc 543 nucleotide da duoc xac dinh va dugc sir

dung de phan tich vi tri phan loai ciia chiing. Co 460 vi tri nucleotide bao thii va 73 vj tri bien ddi vdi 55 vi tri

mang thong tin tien hoa Ket qua da chi ra rang, su sai khac ve so luong nucleotide ciia viing ITS-rDNA giua

cac mau nghien cim va khoang each di truyen thap nhat 0% giita cap quan the Cam Thmh Tay/Cam Thinh

Dong va ldn nhat giua cac ca thS thuoc quan thS VQG Cue Phuong so vdi cac the cr quan the VQG Niii Chiia,

Cam Thmh Tay va Cam Thinh Dong (11,6%) Ket qua phan tich mdi quan he hg hang tren co so trinh nr

nucleotide vung gen ITS-rDNA bang phucmg phap NJ (Neighbor Joining) da chi ra moi quan he giita cac quan

the Mun chia lam 2 nhom chinh: nhom I gom cac ca the cua 3 quan the Cam Thinh Dong, Cam Thinh Tay va

VQG Niii Chiia Nhom 2 gom cac ca the ciia 4 quan the con lai trong do quan the a VQG Phong Nha - Ke

Bang dugc tach rieng so vdi 3 quan the VQG Ciic phuong, KBTTN Na Hang va Ngoc Son Moi quan he di

truyen ciia cie loai/thu trong chi Thi (Diospyros) cflng chi ra cac loai trong chi Thi (Diospyros) co cCing nguon

goc tien hoa

Tif khod. Diospyros mun, Mun, ITS-rDNA (ITS!, 5,8S, ITS2), quan h? di truyen, Ir'inh lu nucleotide

MCJDA U ex Lecomte) hien dugc xep d tinh trang cue ky

nguy cip (Alcd) vi cd phan bd hep, sd ca thg

Mun (Diospyros mun A.Chev. ex Lecomte), trudng thanh cdn lai qua it v i chit lugng ciy xiu, it

thugc hg Thj (Ebenaceae), li loii ciy di e h&u d cd tii sinh tu nhien, bi khai thac v i chgt din vi mdi

Vi^t Nam, mdi diy cd mdt sd nghien ciiu da tim ra trudng sdng bi xim pham va thu hep, Cung vi ly do

loai niy d Lio, loii niy phan bd tu nhien d cie tren, tai Vidt Nam loai niy da dugc dan trong sich

viing ciia nudc ta, Loai cay gd trung binh, ldi gd dd Viet Nam (2007) d mite do nguy capE N Alc,d,

mun khi khd cd mau den bdng, ciing va ben nen Bl + 2a va dugc phap luat bao ve (nam trong nhdm

khd gia cdng, thudng dung lim dd gd quy, thii cdng IA cua Nghi dinh 32/2006/ ND - CP). Hien nay,

m! nghe cao cip. Qui v i li diing dd nhudm den Iga chua cd cdng trinh nao nghien citu mgt each cd h?

qu;^. Chiing cd gii tri thuong mai, kinh tg, sinh thai thdng ve tien hda phin tit hay cau tnic di truydn

va vin hoi nen d i vi dang bj khai thie rit manh, sd quin the ciia loii Mun d Viet Nam mi da sd chi tap

Iugng c i the trong c^uin the it, kich thudc quan the trung nghien ciiu ve phin loai hoac phin bd, dinh

rit nhd v i phin bo tin man. Theo cie tieu chi gii tai nguyen v i bio tdn loii (Nguydn Hoing

lUCN (2013) loai Mun (Diospyros mun A. Chev. NghTa, 1997; 1999).

269