Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2005 - 2010 và đề xuất giải pháp sử dụng đất hiệu quả cho thị xã Sông Công giai đoạn 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NINH VĂN QUÝ

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT

GIAI ĐOẠN 2005-2010 VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐẤT

HIỆU QUẢ CHO THỊ XÃ SÔNG CÔNG GIAI ĐOẠN 2011-2020

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NINH VĂN QUÝ

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT

GIAI ĐOẠN 2005-2010 VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐẤT

HIỆU QUẢ CHO THỊ XÃ SÔNG CÔNG GIAI ĐOẠN 2011-2020

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Chuyên ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 60 62 16

Hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Trần Viết Khanh

2. TS. Hoàng Văn Hùng

Thái Nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là trung thực và chƣa đƣợc sử dụng vào công trình khoa học nào.

Tác giả

Ninh Văn Quý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đƣợc bản luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ tận

tình của thày giáo PGS. TS Trần Viết Khanh, Thày giáo TS Nguyễn Văn

Hùng. Sự giúp đỡ của sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Thái Nguyên, sự

quan tâm tạo điều kiện của Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng, Phòng Nông

nghiệp và Phát triển nông thôn, Phòng quản lý và xây dựng đô thị, Phòng

Thống kê thị xã Sông Công, Khoa sau đại học trƣờng Đại học Nông Lâm Đại

học Thái Nguyên và các thầy cô giáo cùng bạn bè đồng nghiệp.

Tự đáy lòng mình, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình và quý

báu đó./.

Thái Nguyên, Ngày 30 tháng 09 năm 2010

Ninh Văn Quý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................vi

DANH MỤC BẢNG.............................................................................................vii

DANH MỤC BẢN ĐỒ - HÌNH ẢNH................................................................ viii

MỞ ĐẦU.................................................................................................................1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ...........................................3

1.1. Cơ sở khoa học cho việc sử dụng hợp lý đất đai ......................................3

1.1.1. Đất đai và các chức năng của đất đai............................................ 3

1.1.2. Những lợi ích khác nhau về sử dụng đất ........................................ 5

1.1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng đất ................................... 6

1.1.4. Các xu thế phát triển sử dụng đất ................................................ 11

1.1.5. Sử dụng đất và các mục đích kinh tế, xã hội, môi trường ............. 15

1.2. Khái quát chung về quy hoạch sử dụng đất...........................................18

1.2.1. Những căn cứ pháp lý của quy hoạch sử dụng đất....................... 18

1.2.2. Các loại hình quy hoạch sử dụng đất........................................... 20

1.2.3. Nhiệm vụ và nội dung của quy hoạch sử dụng đất ....................... 24

1.3. Tình hình nghiên cứu quy hoạch sử dụng đất trong nước và nước

ngoài..................................................................................................................25

1.3.1. Tình hình nghiên cứu quy hoạch sử dụng đất trong nước ............ 25

1.3.2. Thực tiễn công tác quy hoạch sử dụng đất của một số nước trên thế

giới........................................................................................................ 30

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG, ĐỊA ĐIỂM, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU......................................................................................................34

2.1. Đối tượng nghiên cứu...............................................................................34

2.2. Địa điểm nghiên cứu.................................................................................34

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

2.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................34

2.3.1. Điều kiện tự nhiên........................................................................ 34

2.3.2. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

liên quan đến sử dụng đất...................................................................... 34

2.3.3. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội........................................... 35

2.3.4. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai........................................... 35

2.3.5. Biến động sử dụng đất giai đoạn 2005 - 2010.............................. 36

2.3.6. Đánh giá việc thực hiện các chỉ tiêu phương án quy hoạch sử dụng

đất thị xã giai đoạn 2005 - 2010, phân tích những vấn đề tồn tại trong sử

dụng đất so với phương án quy hoạch ................................................... 36

2.3.7. Các giải pháp thực hiện cho giai đoạn 2011-2020....................... 36

2.4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................37

2.4.1. Phương pháp điều tra, thu thập thông tin .................................... 37

2.4.2. Phương pháp thống kê, so sánh ................................................... 37

2.4.3. Phương pháp phân tích tổng hợp................................................. 37

2.4.4. Phương pháp minh hoạ bằng bản đồ ........................................... 37

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................38

3.1. Điều kiện tự nhiên.....................................................................................38

3.1.1. Vị trí địa lý................................................................................... 38

3.1.2. Địa hình - thổ nhưỡng.................................................................. 38

3.1.3. Khí hậu, thời tiết.......................................................................... 39

3.1.4. Nguồn nước, thuỷ văn.................................................................. 40

3.1.5. Thảm thực vật.............................................................................. 41

3.1.6. Khoáng sản.................................................................................. 41

3.2. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên liên

quan đến sử dụng đất......................................................................................41

3.2.1. Thuận lợi ..................................................................................... 41

3.2.2. Khó khăn ..................................................................................... 42

3.3. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội.....................................................43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

3.3.1. Tăng trưởng kinh tế ..................................................................... 43

3.3.2. Thực trạng phát triển các ngành kinh tế ...................................... 46

3.3.3. Đánh giá chung về thực trạng phát triển kinh tế, xã hội gây áp lực

lên đất đai.............................................................................................. 57

3.4. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai .....................................................59

3.4.1. Tình hình quản lý đất đai............................................................. 59

3.4.2. Hiện trạng sử dụng đất năm 2010................................................ 64

3.4.3. Đánh giá chung về hiện trạng sử dụng và tình hình quản lý đất đai

thị xã Sông Công ................................................................................... 72

3.5. Biến động sử dụng đất giai đoạn 2005 - 2010 .........................................74

3.5.1. Tình hình biến động đất đai giai đoạn 2005 - 2010...................... 74

3.5.2. Nhận xét chung về tình hình quản lý, sử dụng và biến động đất đai

trên địa bàn thị xã trong giai đoạn 2005 - 2010 ................................... 87

3.6. Đánh giá việc thực hiện các chỉ tiêu phương án quy hoạch sử dụng đất

thị xã giai đoạn 2005 - 2010, phân tích những vấn đề tồn tại trong sử dụng

đất so với phương án quy hoạch.....................................................................89

3.6.1. Đánh giá việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn từ năm

2005 đến năm 2010 ............................................................................... 89

3.6.2. Phân tích những vấn đề tồn tại trong sử dụng đất giai đoạn 2005 -

2010 so với phương án quy hoạch ....................................................... 100

3.7. Các giải pháp thực hiện cho giai đoạn 2011-2020................................102

3.7.1. Giải pháp cơ chế, chính sách..................................................... 102

3.7.2. Giải pháp về kỹ thuật................................................................. 102

3.7.3. Giải pháp về xã hội.................................................................... 102

3.7.4. Giải pháp về môi trường............................................................ 103

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................104

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................108

PHỤ LỤC............................................................................................................111

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

UBND Uỷ ban nhân dân

TN & MT Tài nguyên và môi trƣờng

KT-XH Kinh tế xã hội

SDĐ Sử dụng đất

QHSDĐ Quy hoạch sử dụng đất

GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

CSD Chƣa sử dụng

DT Diện tích

QH Quy hoạch

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. Thống kê số lƣợng gia súc - gia cầm năm 2009 Thị xã Sông Công -

tỉnh Thái Nguyên.................................................................................................47

Bảng 2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2010 Thị xã Sông Công - tỉnh Thái

Nguyên..................................................................................................................66

Bảng 3. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp năm 2010 Thị xã Sông Công -

tỉnh Thái Nguyên.................................................................................................68

Bảng 4. Hiện trạng sử dụng đất phi nông nghiệp năm 2010 Thị xã Sông Công

- tỉnh Thái Nguyên...............................................................................................71

Bảng 5: So sánh các chỉ tiêu sử dụng đất năm 2005 - 2010 ..............................75

Bảng 6: Phân tích nguyên nhân biến động diện tích đất nông nghiệp từ năm

2005 đến năm 2010 ..............................................................................................77

Bảng 7: Phân tích nguyên nhân biến động diện tích đất ở từ năm 2005 đến

năm 2010 ..............................................................................................................81

Bảng 8: Phân tích nguyên nhân biến động diện tích đất chuyên dùng từ năm

2005 đến năm 2010 ..............................................................................................82

Bảng 9: Phân tích nguyên nhân biến động diện tích đất sông suối và mặt nƣớc

chuyên dùng từ năm 2005 đến năm 2010 ..........................................................85

Bảng 10: Phân tích nguyên nhân biến động diện tích đất chƣa sử dụng từ

năm 2005 đến năm 2010......................................................................................86

Bảng 11: So sánh biến động diện tích đất nông nghiệp giai đoạn 2005 - 201090

Bảng 12 : So sánh biến động diện tích đất phi nông nghiệp giai đoạn

2005-2010 ............................................................................................................93

Bảng 13: So sánh biến động diện tích đất chƣa sử dụng giai đoạn

2005 - 2010..........................................................................................................94

Bảng 14: Kết quả thực hiện các chỉ tiêu SDĐ trong QHSDĐ thị xã Sông Công

- tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2005-2010 ............................................................99

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BẢN ĐỒ VÀ HÌNH ẢNH

Bản đồ hành chính thị xã Sông Công.....................................................................45

Hình 1: Công ty cổ phần đầu tƣ và thƣơng mại TNG..........................................111

Hình 2: Nhà máy may Shinwon Hàn Quốc .........................................................111

Hình 3: Trung tâm tƣơng mại thị xã Sông Công..................................................111

Hình 4: Trung tâm y tế thị xã Sông Công............................................................111

Hình 5: Công ty TNHH XNK TM Quang Thành Đạt.........................................111

Hình 6: Bảo hiểm xã hội thị xã Sông Công .........................................................111

Hình 7: Đất sạch chƣa đƣợc các chủ đầu tƣ tiến hành thi công............................112

Hình 8: Chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất trồng lúa sang đất khu công

nghiệp ..................................................................................................................112

Hình 9: Hệ thống sử lý nƣớc thải còn chƣa phù hợp với quy mô nhà máy tại khu

công nghiệp Sông công........................................................................................112

Hình 10: Đất sạch chƣa đƣợc nhà đầu tƣ xây dựng đúng tiến độ.........................112

Hình 11: Đất sạch đã xây dựng nhƣng chậm hơn so với tiến độ thực hiện QH...112

Hình 12: Đất sạch chƣa đƣợc xây dựng...............................................................112

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là bộ phận hợp thành

của môi trƣờng sống, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt, là địa bàn phân bố khu dân

cƣ và tổ chức các hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. [26]

Hiến pháp nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành năm

1992, Tại chƣơng 2, điều 17 quy định:”Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà

nƣớc thống nhất quản lý”. Tại điều 18 quy định:”Nhà nƣớc thống nhất quản lý

đất đai theo quy hoạch và pháp luật, đảm bảo việc sử dụng đất đúng mục đích

và có hiệu quả”. [17]

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một trong những nội dung quan trọng

của quản lý Nhà nƣớc về đất đai. Trong thời gian qua, công tác lập quy hoạch, kế

hoạch sử dụng đất các cấp luôn nhận đƣợc sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Chính

phủ, đƣợc triển khai rộng khắp trên phạm vi cả nƣớc và đã đạt đƣợc một số kết

quả nhất định. Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và kế hoạch sử dụng đất đến

năm 2005 của cả nƣớc đã đƣợc Quốc hội thông qua ngày 15/6/2004 tại kỳ họp thứ

5, khoá IX. Quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh đã triển khai ở 64/64 tỉnh, thành phố

trực thuộc trung ƣơng. Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đã hoàn thành tại 411

huyện, quận, thị xã, thành phố - chiếm 62% tổng số đơn vị cấp huyện. Quy hoạch

sử dụng đất cấp xã đã triển khai và hoàn thành tại 5.878 xã, phƣờng, thị trấn -

chiếm 55% tổng số đơn vị cấp xã. [10]

Thị xã Sông Công đã xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời

kỳ 1997-2020 đƣợc UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt tại Quyết định số

2978/QĐ-UB ngày 13/11/1997[5]. Đó là căn cứ quan trọng để thị xã triển

khai thực hiện các chƣơng trình phát triển KT-XH của thị xã. Tuy nhiên, quá

trình triển khai và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vẫn bộc lộ một

số tồn tại nhất định. Đặc biệt sau khi quy hoạch sử dụng đất đƣợc phê duyệt

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

và đƣa vào thực hiện, tình hình theo dõi, giám sát việc thực hiện quy hoạch

còn nhiều bất cập hoặc không điều chỉnh kịp những biến động về sử dụng đất

trong quá trình thực hiện quy hoạch tại địa phƣơng.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết

quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2005-2010 và đề xuất giải

pháp sử dụng đất hiệu quả cho thị xã Sông Công giai đoạn 2011-2020” là một

vấn đề quan trọng và cần thiết nhằm kiểm tra tình hình sử dụng đất thực tế

trên địa bàn thị xã, kiến nghị những nội dung sử dụng đất bất hợp lý, không

phù hợp với phƣơng án quy hoạch sử dụng đất đã đƣợc phê duyệt, hoặc góp ý

kiến điều chỉnh nội dung của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất không theo

kịp những biến động trong phát triển KT-XH của thị xã.

Mục đích, yêu cầu của đề tài

Mục đích

Phân tích những biến động trong sử dụng đất đai thị xã Sông Công (giai

đoạn 2005-2010), đánh giá tình hình sử dụng đất thực tế theo quy hoạch sử dụng

đất thị xã Sông Công đến năm 2010, đề xuất điều chỉnh những bất hợp lý trong sử

dụng đất, phục vụ chƣơng trình phát triển KT-XH trên địa bàn thị xã.

Yêu cầu

+ Đánh giá chính xác thực trạng sử dụng các loại đất trên địa bàn thị xã

Sông Công về số lƣợng, chất lƣợng, phân bố loại hình sử dụng, hiệu quả sử

dụng đất, xu thế biến động các loại đất, mức độ đáp ứng nhu cầu đất đai cho

quá trình phát triển KT-XH của thị xã.

+ Đề xuất điều chỉnh những bất hợp lý trong sử dụng đất đối với từng

loại hình sử dụng đất cụ thể: Đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp và đất

chƣa sử dụng theo phƣơng án quy hoạch sử dụng đất đã đƣợc phê duyệt.