Đánh giá kết quả hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014-2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

–––––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG

KHUYẾN NÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ

TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2014 - 2016

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

–––––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG

KHUYẾN NÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐẠI TỪ

TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2014 - 2016

Chuyên ngành: Phát triển nông thôn

Mã số ngành: 60 62 01 16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Hồng

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn: “Đánh giá kết quả hoạt động khuyến

nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014 - 2016”

là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Đề tài hoàn toàn trung thực và chưa

được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin sử dụng trong đề tài đã

được chỉ rõ nguồn gốc, các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ.

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Nhung

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Đánh giá kết quả hoạt động khuyến

nông trên địa bàn huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014 - 2016",

tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều tập thể và cá

nhân. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới các tập thể và cá nhân đã

tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên, Phòng Đào tạo, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn cùng sự giúp

đỡ tận tình của các Thầy, Cô đã trực tiếp giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận

lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo

PGS.TS Nguyễn Hữu Hồng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực tập và hoàn thiện đề tài.

Qua đây tôi xin gửi lời cảm ơn tới văn phòng UBND huyện Đại Từ, trạm

Khuyến nông huyện Đại Từ và phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đại Từ đã

tạo điều kiện giúp đỡ tôi về nguồn tư liệu phục vụ cho việc thực hiện đề tài.

Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã

động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.

Thái Nguyên, tháng năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Nhung

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................3

3. Ý nghĩa của nghiên cứu.........................................................................................3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................5

1.1. Cơ sở lý thuyết về hoạt động khuyến nông.......................................................5

1.2. Cơ sở thực tiễn về hoạt động khuyến nông.......................................................9

1.2.1. Hệ thống tổ chức khuyến nông ở một số nước trên thế giới.........................9

1.2.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan.......................................................13

1.3. Tổng quan hệ thống khuyến nông và chính sách khuyến nông tại

Việt Nam .................................................................................................................15

1.3.1. Đánh giá chung về hoạt động khuyến nông tại Việt Nam..........................15

1.3.2. Kết quả thực hiện hoạt động khuyến nông tại địa phương. ........................19

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................22

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................22

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................22

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................22

2.2. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................22

2.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................23

2.3.1.Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hoạt động khuyến nông.....................................23

iv

2.3.2. Thu thập thông tin sơ cấp..............................................................................24

2.3.3. Thu thập thông tin thứ cấp ............................................................................25

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...............................................................26

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu...........................................................................26

3.1.1. Điều kiện tự nhiên .........................................................................................26

3.1.2. Điều kiện kinh tế - văn hóa xã hội................................................................28

3.1.3. Đánh giá tổng quát thực trạng phát triển kinh tế của huyện Đại Từ

trong giai đoạn 2011-2016 ......................................................................................32

3.2. Hiện trạng, tổ chức hoạt động khuyến nông...................................................33

3.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy khuyến nông huyện................................................33

3.2.2. Những khó khăn trong tổ chức hoạt động khuyến nông.............................34

3.2.3. Một số hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện ....................................35

3.3. Nội dung và xác định nội dung hoạt động khuyến nông ...............................36

3.3.1. Nội dung hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện ................................37

3.3.2. Phương pháp xác định nội dung khuyến nông ............................................38

3.3.3. Đối tượng hưởng lợi từ hoạt động khuyến nông .........................................41

3.4. Phương pháp khuyến nông của hệ thống khuyến nông nhà nước và

ngoài nhà nước.........................................................................................................43

3.4.1. Thời điểm tổ chức hoạt động khuyến nông .................................................43

3.4.2. Địa điểm tổ chức các hoạt động khuyến nông.............................................43

3.4.3. Tài liệu phục vụ cho các hoạt động khuyến nông .......................................45

3.4.4. Hình thức chuyển tải nội dung của hoạt động khuyến nông ......................45

3.4.5. Sự phù hợp của nội dung khuyến nông........................................................48

3.4.6. Năng lực của giảng viên khuyến nông .........................................................50

3.5. Hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động

khuyến nông............................................................................................................52

3.5.1. Hiệu quả của hoạt động khuyến nông đối với hộ gia đình .........................52

3.5.2. Hoạt động khuyến nông đối với cộng đồng.................................................69

v

3.6. Bài học kinh nghiệm nhằm cải thiện hoạt động khuyến nông trên địa

bàn huyện Đại Từ.....................................................................................................72

3.6.1. Xác định nội dung khuyến nông...................................................................72

3.6.2. Lựa chọn đối tượng tham gia hoạt động khuyến nông ...............................73

3.6.2. Phương pháp khuyến nông ...........................................................................74

3.7. Một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động khuyến nông trên địa bàn

huyện Đại Từ............................................................................................................75

3.8. Hiệu quả và yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông ..........77

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..............................................................................78

1. Kết luận ................................................................................................................78

2. Kiến nghị..............................................................................................................79

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................81

PHỤ LỤC................................................................................................................83

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 ATK An toàn khu

2 CBKN Cán bộ khuyến nông

3 GDP Thu nhập quốc nội

4 GNP Tổng thu nhập quốc dân

5 HĐND Hội đồng nhân dân

6 HTX Hợp tác xã

7 KHKT Khoa học kỹ thuật

8 NTM Nông thôn mới

9 PTBV Phát triển bền vững

10 PTNT Phát triển nông thôn

11 TBKT Tiến bộ kỹ thuật

12 UBND Ủy ban nhân dân

13 VietGAP Quy trình sản xuất nông nghiệp tốt

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Đại Từ năm 2016 ................ 27

Bảng 3.2. Tình hình dân số và lao động huyện Đại Từ giai đoạn 2014 - 2016 ...... 29

Bảng 3.3. Giá trị sản xuất huyện Đại Từ giai đoạn 2014 - 2016 .................... 30

Bảng 3.4. Số hoạt động khuyến nông bình quân phân theo nhóm hộ giai

đoạn 2014 - 2016 ............................................................................ 41

Bảng 3.5. Đánh giá sự phù hợp về địa điểm tổ chức hoạt động khuyến nông ..... 44

Bảng 3.6. Lý thuyết và thực hành trong hoạt động khuyến nông................... 46

Bảng 3.7. Đánh giá về thời gian hoạt động khuyến nông............................... 47

Bảng 3.8. Đánh giá về nội dung khuyến nông của người tham gia................ 49

Bảng 3.9. Đánh giá chất lượng giảng viên của người hưởng lợi .................... 51

Bảng 3.10. Tỷ lệ áp dụng sau khi tham gia hoạt động khuyến nông.............. 53

Bảng 3.11. Lý do người dân áp dụng các chương trình khuyến nông............ 55

Bảng 3.12. Nguyên nhân hộ không áp dụng hay chỉ áp dụng một phần ........ 56

Bảng 3.13. Tác động của hoạt động khuyến nông lên năng suất cây trồng,

vật nuôi theo các nhóm ................................................................... 58

Bảng 3.14. Tác động của hoạt động khuyến nông lên quy mô sản xuất

chia theo các nhóm.......................................................................... 60

Bảng 3.15. Tác động của hoạt động khuyến nông lên chi phí sản xuất.......... 63

Bảng 3.16. Tác động của hoạt động khuyến nông lên chất lượng, tiêu thụ

sản phẩm, giảm rủi ro, môi trường và tiếp cận vốn ........................ 65

Bảng 3.17. Sự lan toả của hoạt động khuyến nông......................................... 70

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Bản đồ huyện Đại Từ...................................................................... 26

Hình 3.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức trạm khuyến nông huyện Đại Từ.................. 33