Đánh giá kết quả điều trị đục thể thủy tinh bằng phương pháp phaco tại bệnh viện đa khoa quận 3

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH



LÊ TƢ

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ ĐỤC THỂ THỦYTINH

BẰNG PHƢƠNG PHÁP PHACOTẠI BỆNH VIỆN

ĐA KHOA QUẬN 3 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUYÊN NGÀNH: NHÃN KHOA

MÃ SỐ: CK 62725601

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN CÔNG KIỆT

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH,NĂM 2021

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết

quả trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố ở bất kỳ công

trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả

Lê Tƣ

.

.

i

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

MỤC LỤC.........................................................................................................ii

CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ..........................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH.................................................................................x

MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...........................................................................3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN T I LIỆU........................................................4

1.1. SƠ LƢỢC GIẢI PHẪU SINH LÝ THỂ THỦY TINH........................4

1.1.1. Giải phẫu Thể thủy tinh..............................................................4

1.1.2. Sinh lý thể thủy tinh và sự biến đổi theo tuổi ............................5

1.1.3. Triệu chứng của bệnh đục thủy tinh thể.....................................8

1.2. CÁC PHƢƠNG PHÁP PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ ĐỤC THỂ THỦY

TINH ..................................................................................................10

1.2.1. Phẫu thuật lấy thể thủy tinh trong bao .....................................10

1.2.2. Phẫu thuật lấy thể thủy tinh ngoài bao.....................................10

1.3. PHẤU THUẬT THỂ THỦY TINH BẰNG PHƢƠNG PHÁP PHACO

............................................................................................................11

1.3.1. Cấu tạo chức năng máy phaco .................................................11

1.3.2. Kỹ thuật tiến hành phẫu thuật phaco........................................13

1.4. BIẾN CHỨNG VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN KẾT QUẢ

PHẪU THUẬT PHACO....................................................................23

1.4.1. Những tai biến trong phẫu thuật...............................................23

.

.

i

1.4.2. Những biến chứng sau phẫu thuật............................................25

1.5. TÌNH HÌNH PHẪU THUẬT PHACO TRÊN MẮT ĐỤC THỂ THỦY

TINH TRONG NƢỚC VÀ TRÊN THẾ GIỚI ..................................29

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........31

2.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................31

2.1.1. Dân số đích...............................................................................31

2.1.2. Dân số chọn mẫu......................................................................31

2.2. PHƢƠNG PHÁP CHỌN MẪU..........................................................31

2.2.1. Tiêu chuẩn chọn mẫu ...............................................................31

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ ...................................................................31

2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................32

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu..................................................................32

2.3.2. Cỡ mẫu .....................................................................................32

2.4. PHƢƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU ...........................................32

2.4.1. Phƣơng tiện nghiên cứu ...........................................................32

2.4.2. Kỹ thuật thực hiện....................................................................33

2.4.3. Quy trình nghiên cứu................................................................36

2.5. CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU..........................................................37

2.5.1. Biến số nền...............................................................................37

2.5.2. Biến số thị lực ..........................................................................38

2.5.3. Biến số độ loạn thị sau phẫu thuật phaco.................................40

2.5.4. Biến số động lực học phaco .....................................................40

2.5.5. Biến số biến chứng trong phẫu thuật........................................40

2.5.6. Biến số biến chứng sau phẫu thuật...........................................41

2.6. PHƢƠNG PHÁP THU THẬP VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU ..............41

2.7. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU .................................................42

.

.

v

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................43

3.1. MÔ TẢ ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU ..........................43

3.1.1.Đặc điểm dịch tễ của 80 mắt (72bệnh nhân) trƣớc phẫu thuật

phaco ........................................................................................43

3.1.2. Đặc điểm lâm sàng ...................................................................45

3.1.3. Phân tích một số đặc điểm lâm sàng........................................46

3.1.4. Bệnh lý toàn thân kèm theo......................................................48

3.1.5. Mối liên hệ giữa các đặc điểm ở nhóm nghiên cứu .................48

3.2. KẾT QUẢ CỦA PHẪU THUẬT .......................................................50

3.2.1. Các thông số Kỹ thuật phaco sử dụng......................................50

3.2.2. Phân tích sự liên quan giữa thông số phaco với độ cứng nhân 51

3.2.3. Kết quả thị lực ..........................................................................52

3.2.4. Nhãn áp ....................................................................................58

3.3. BIẾN CHỨNG TRONG VÀ SAU PHẪU THUẬT...........................59

3.3.1. Biến chứng trong phẫu thuật....................................................59

3.3.2. Biến chứng sau phẫu thuật .......................................................60

3.3.3. Theo dõi loạn thị sau phẫu thuật phaco....................................61

CHƢƠNG 4 BÀN LUẬN..............................................................................62

4.1. ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU ....................................................62

4.1.1. Tuổi ..........................................................................................62

4.1.2. Giới tính ...................................................................................63

4.1.3. Nghề nghiệp .............................................................................64

4.1.4. Mắt phẫu thuật..........................................................................64

4.1.5. Độ cứng của nhân.....................................................................65

4.1.6. Hình thái đục TTT....................................................................66

4.1.7. Thị lực trƣớc phẫu thuật...........................................................67

.

.

4.1.8. Nhãn áp trƣớc phẫu thuật.........................................................67

4.1.9. Bệnh lý toàn thân kèm theo......................................................67

4.2. LIÊN QUAN GIỮA ĐỘ CỨNG CỦA NHÂN VỚI TUỔI VÀ THỊ

LỰC....................................................................................................68

4.3. KẾT QUẢ PHẪU THUẬT.................................................................69

4.3.1. Thị lực ......................................................................................69

4.3.2. Kết quả về tính năng phaco trong phẫu thuật ..........................70

4.4. BIẾN CHỨNG CỦA PHẪU THUẬT................................................74

4.4.1. Các biến chứng trong và sau phẫu thuật ..................................74

4.4.2. Các biến chứng cần theo dõi thêm...........................................82

KẾT LUẬN....................................................................................................84

KIẾN NGHỊ...................................................................................................86

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

i

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BBT Bóng bàn tay

CCC (Continuous curvilinear capsulorhexis) Xé bao tròn liên tục

D Diop

ĐNT Đếm ngón tay

I/A (Irrigation/Aspiration) Rửa hút

IOL (IntraOcular Lens) Kính nội nhãn

LogMAR Logarithm of the Minimum of Resolution Logarit của g c

phân giải tối thiểu

NA Nhãn áp

Phaco Phacoemulsification Tán nhuyễn thể thủy tinh

ST (+) Sáng tối dƣơng

TTT Thể thủy tinh

.

.

i

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Phân loại độ cứng nhân theo Buratto - Lucio................................... 8

Bảng 2.1. Các thông số phaco trong các thì phẫu thuật.................................. 37

Bảng 3.1. Đặc điểm dịch tễ ............................................................................. 43

Bảng 3.2. Đặc điểm lâm sàng ......................................................................... 45

Bảng 3.3. Bệnh lý toàn thân kèm theo ............................................................ 48

Bảng 3.4. Liên quan giữa độ cứng nhân với giới tính .................................... 49

Bảng 3.5. Liên quan giữa năng lƣợng phaco với độ cứng nhân ..................... 51

Bảng 3.6. Thị lực logMAR sau phẫu thuật phaco theo thời gian ................... 52

ảng 3.7. Thị lực tại các thời điểm sau phẫu thuật......................................... 53

Bảng 3.8. Thay đổi nhãn áp theo thời gian ..................................................... 58

Bảng 3.9. Biến chứng sau phẫu thuật.............................................................. 60

Bảng 4.1. So sánh độ tuổi trung bình giữa các tác giả.................................... 63

Bảng 4.2. So sánh độ cứng của nhân TTT...................................................... 65

Bảng 4.3. Diễn tiến thị lực sau phẫu thuật...................................................... 69

Bảng 4.4. So sánh thời gian phaco.................................................................. 70

Bảng 4.5. Loạn thị giác mạc sau PT Phaco giữa các nghiên cứu ................... 72

Bảng 4.6. So sánh biến chứng trong phẫu thuật với một số tác giả khác ....... 74

.

.

ii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Phân bố theo nhóm tuổi.............................................................. 44

Biểu đồ 3.2. Phân bố theo giới tính................................................................. 44

Biểu đồ 3.3. Độ cứng nhân trƣớc lúc phẫu thuật ............................................ 46

Biểu đồ 3.4. Độ loạn thị trƣớc phẫu thuật....................................................... 47

Biểu đồ 3.5. Thị lực logMAR trung bình trƣớc phẫu thuật ............................ 47

Biểu đồ 3.6. Liên quan giữa độ cứng nhân và độ tuổi.................................... 48

Biểu đồ 3.7. Liên quan giữa thị lực trƣớc mổ và độ cứng nhân ..................... 49

Biểu đồ 3.8. Năng lƣợng phaco trung bình..................................................... 50

Biểu đồ 3.9. Thời gian phaco trung bình ........................................................ 50

Biểu đồ 3.10. Liên quan giữa độ cứng của nhân TTT và thời gian phaco ..... 51

Biểu đồ 3.11. Thị lực logMAR sau phẫu thuật theo thời gian........................ 52

Biểu đồ 3.12. Thị lực các nh m tại các thời điểm sau phẫu thuật 3 tháng ..... 54

Biểu đồ 3.13. Biểu đồ phân tán, thị lực trƣớc phẫu thuật và sau phẫu thuật 3

tháng chƣa chỉnh kính ..................................................................................... 55

Biểu đồ 3.14. Biểu đồ phân tán, so sánh thị lực trƣớc phẫu thuật và sau phẫu

thuật 3 tháng có chỉnh kính ............................................................................. 56

Biểu đồ 3.15. Thị lực logMAR trƣớc phẫu thuật và sau phẫu thuật 3 tháng có

chỉnh kính........................................................................................................ 57

Biểu đồ 3.16. Kaplan-Meier theo dõi thị lực logMAR cải thiện .................... 58

theo thời gian................................................................................................... 58

Biểu đồ 3.17. Biến chứng trong phẫu thuật .................................................... 59

Biểu đồ 3.18. Loạn thị giác mạc sau phẫu thuật phaco tại các thời điểm....... 61

.

.

x

Biểu đồ 4.1. Tỉ lệ nam - nữ ở bệnh nhân đục TTT trong các nghiên cứu....... 64

Biểu đồ 4.2. So sánh hình thái đục TTT của một số tác giả ........................... 66

Sơ đồ 2.1. Quy trình nghiên cứu ..................................................................... 36

.

.

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Cấu trúc đại thể của thủy tinh ........................................................... 4

Hình 1.2. Cấu tạo các lớp của thể thủy tinh...................................................... 5

Hình 1.3. Màu sắc nhân từ độ 1 đến độ 5 ......................................................... 8

Hình 1.4. Hình ảnh do bị đục thủy tinh thể....................................................... 9

Hình 1.5. Xé bao liên tục hình tròn................................................................. 14

Hình 1.6. Vị trí tách nƣớc, Hình ảnh vòng nhẫn vàng sau khi tách nƣớc....... 16

Hình 1.7. Kỹ thuật Stop and Chop .................................................................. 17

Hình 1.8. Kỹ thuật Chip and flip..................................................................... 18

Hình 1.9. Kỹ thuật Divid and Conquer........................................................... 18

Hình 1.10. Phƣơng pháp siêu âm đo chiều dài trục nhãn cầu......................... 19

Hình 1.11. Chọn công thức tính công suất kính nội nh n............................... 22

.

.