Đánh giá diễn biến chất lượng nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015 - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HÀ PHƯƠNG LINH

ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG

NƯỚC MẶT SÔNG CẦU ĐOẠN CHẢY QUA XÃ

VĂN LĂNG, HUYỆN ĐỒNG HỶ ĐẾN XÃ SƠN CẨM

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

GIAI ĐOẠN 2015 - 2017

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Thái Nguyên - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HÀ PHƯƠNG LINH

ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG

NƯỚC MẶT SÔNG CẦU ĐOẠN CHẢY QUA XÃ

VĂN LĂNG, HUYỆN ĐỒNG HỶ ĐẾN XÃ SƠN CẨM

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

GIAI ĐOẠN 2015 - 2017

Ngành: Khoa học môi trường

Mã số: 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phan Thị Thu Hằng

Thái Nguyên - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã

được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày ….. tháng ….. năm 2017

Người viết cam đoan

Hà Phương Linh

………………

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập tại Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên

tôi đã được các thầy cô giáo truyền đạt những kiến thức cơ bản nhất để có

thể đem những kiến thức đã được học ở trường góp một phần công sức của

mình vào xây dựng đất nước.

Xuất phát từ nguyện vọng của bản thân, được sự nhất trí của Trường

Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên, khoa Môi trường và dưới sự

hướng dẫn của TS. Phan Thị Thu Hằng đã cho phép, tạo điều kiện, hướng dẫn

tôi thực hiện và hoàn thành bản luận văn này.

Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn chân thành đến cô giáo TS. Phan Thị

Thu Hằng đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, truyền thụ những kinh nghiệm quý báu,

giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và viết luận văn này.

Tôi xin cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Sau Đại học, Trường Đại học

Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, động viên

khuyến khích và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập cũng như hoàn thành bản luận

văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, người thân, bạn bè,

đồng nghiệp đã quan tâm động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và

thực hiện đề tài.

Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô và các

bạn học viên để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày …. tháng … năm 2017

Tác giả luận văn

Hà Phương Linh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

2.1. Mục tiêu cụ thể........................................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................ 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài.............................................................................. 4

1.1.1. Một số khái niệm và thuật ngữ liên quan................................................ 4

1.1.2. Một số chỉ tiêu cơ bản về đánh giá chất lượng môi trường nước [7] ..... 5

1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài ............................................................................. 7

1.3. Vấn đề ô nhiễm môi trường nước mặt trên Thế giới và tại Việt Nam....... 8

1.3.1. Vấn đề ô nhiễm môi trường nước mặt trên Thế giới .............................. 8

1.3.2. Vấn đề ô nhiễm môi trường nước mặt tại Việt Nam ............................ 12

1.4. Nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước [1].................................... 20

1.5. Vấn đề môi trường nước lưu vực sông Cầu trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên...... 21

1.6. Phương pháp đánh giá chất lượng nước mặt ........................................... 22

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU............................................................................................... 24

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 24

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 24

iv

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 24

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 24

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 24

2.3.1. Phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp số liệu thứ cấp .............. 24

2.3.2. Phương pháp lấy mẫu và phân tích trong phòng thí nghiệm ................ 25

2.3.3. Phương pháp điều tra, phỏng vấn ......................................................... 29

2.3.4. Phương pháp tổng hợp so sánh, đối chiếu với QCVN.......................... 29

2.3.5. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 29

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................ 30

3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa bàn nghiên cứu ..... 30

3.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương............. 30

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 32

3.1.3. Khái quát lưu vực sông Cầu [13].......................................................... 38

3.2. Các áp lực tác động tới chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã

Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương................... 38

3.2.1. Nguồn thải công nghiệp ........................................................................ 38

3.2.2. Nguồn thải sinh hoạt ............................................................................. 41

3.2.3. Nguồn thải y tế ...................................................................................... 42

3.2.4. Nguồn thải nông nghiệp........................................................................ 43

3.3. Đánh giá chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng,

huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ...... 44

3.3.1. Hiện trạng môi trường nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn

Lăng, huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương năm 2015 ......... 45

3.3.2. Hiện trạng môi trường nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn

Lăng, huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương năm 2016 ......... 49

3.3.3. Hiện trạng môi trường nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn

Lăng, huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương năm 2017 ......... 53

v

3.3.4. Ý kiến của người dân về chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua

xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ đễn xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương .............. 65

3.4. Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm

và cải thiện môi trường nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng,

huyện Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên............ 69

3.4.1. Giải pháp về chính sách ........................................................................ 69

3.4.2. Giải pháp quản lý nguồn nước thải và chất thải rắn ............................. 70

3.4.3. Giải pháp tuyên truyền giáo dục và xã hội hóa công tác BVMT ......... 71

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 75

1. Kết luận ....................................................................................................... 75

2. Đề nghị ........................................................................................................ 77

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 78

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Tên ký hiệu

BOD Nhu cầu oxy sinh hóa

BVMT Bảo vệ môi trường

COD Nhu cầu oxy hóa học

DO Lượng oxy hòa tan

HST Hệ sinh thái

KT-XH Kinh tế - Xã hội

NT Nước thải

NM Nước mặt

ONNN Ô nhiễm nguồn nước

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu trong nước ............................. 28

Bảng 3.1. Lưu lượng nước thải của một số cơ sở công nghiệp trên địa bàn

huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương ............................................. 39

Bảng 3.2. Chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện

Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương năm 2015 ............... 45

Bảng 3.3. Chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện

Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương năm 2016 ............... 49

Bảng 3.4. Chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện

Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương đợt 1 năm 2017...... 53

Bảng 3.5. Chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện

Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương đợt 2 năm 2017...... 54

Bảng 3.6. Chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua xã Văn Lăng, huyện

Đồng Hỷ đến xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương đợt 3 năm 2017...... 55

Bảng 3.7. Bảng thống kê kết quả khảo sát từ phiếu điều tra........................... 65