Đánh giá diễn biến chất lượng môi trường nước mặt tại các sông trên địa bàn thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HOÀNG THỊ NGỌC ANH

ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG

NƯỚC MẶT TẠI CÁC SÔNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2015-2019

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

THÁI NGUYÊN - 2020

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HOÀNG THỊ NGỌC ANH

ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG

NƯỚC MẶT TẠI CÁC SÔNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2015-2019

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường

Mã số: 8850101

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Phan Thị Thanh Hằng

Chữ ký của GVHD

PGS. TS. Phan Thị Thanh Hằng

THÁI NGUYÊN - 2020

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Hoàng Thị Ngọc Anh, xin cam đoan luận văn này công trình nghiên cứu do

cá nhân tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Phan Thị Thanh Hằng

không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Số liệu và kết quả của luận

văn chưa từng được công bố ở bất kì một công trình khoa học nào khác.

Các thông tin thứ cấp sử dụng trong luận văn là có nguồn gốc rõ ràng, được trích

dẫn đầy đủ, trung thực và đúng qui cách.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của luận văn.

Tác giả

Hoàng Thị Ngọc Anh

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được

sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè,

đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết

ơn sâu sắc đến PGS. TS. Phan Thị Thanh Hằng đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công

sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Quản lý đào tạo, Khoa Tài nguyên &

Môi trường – Trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tôi

trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh

Quảng Ninh, Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Uông Bí đã giúp đỡ và tạo điều

kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện

thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn./.

Thái Nguyên, ngày ... tháng ... năm 2020

Học viên

Hoàng Thị Ngọc Anh

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ................................................................................................................... .iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..............................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ................................................................. vii

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu......................................................................2

5. Những đóng góp mới của đề tài ..................................................................................2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.......................................3

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài.........................................................................................3

1.1.1. Cơ sở lý luận:..................................................................................................3

1.1.2. Cơ sở pháp lý:.................................................................................................4

1.2. Tổng quan nghiên cứu chất lượng nước trên thế giới và Việt Nam.........................4

1.2.1. Hiện trạng chất lượng nước trên thế giới.......................................................4

1.2.2. Hiện trạng chất lượng nước tại Việt Nam ......................................................6

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt......................................................9

1.3.1. Khai thác và sử dụng quá mức tài nguyên nước ..........................................12

1.3.2. Suy thoái chất lượng nước do hoạt động công nghiệp và khu vực đô thị.....13

1.3.3. Suy thoái chất lượng nước do hoạt động nông nghiệp và khu vực nông thôn........14

1.3.4. Ô nhiễm từ các nguồn khác ..........................................................................15

1.4. Tổng quan về thành phố Uông Bí...........................................................................15

1.4.1. Điều kiện tự nhiên.........................................................................................15

1.4.2 Các nguồn tài nguyên ....................................................................................20

1.4.3. Điều kiện kinh tế - xã hội:.............................................................................23

v

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.............................................................................................................29

2.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................29

2.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................29

2.3. Nội dung nghiên cứu: .............................................................................................29

2.4. Phương pháp nghiên cứu:.......................................................................................29

2.4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ......................................................................29

2.4.2. Phương pháp khảo sát thực địa ....................................................................30

2.4.3. Phương pháp so sánh: ..................................................................................30

2.4.4. Tính toán chỉ số WQI....................................................................................30

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................35

3.1. Đánh giá diễn biến chất lượng nước mặt trên địa bàn thành phố Uông Bí. ...........35

3.1.1. Nhóm I: Giá trị pH........................................................................................37

3.1.2. Nhóm III (nhóm thông số kim loại nặng)......................................................38

3.1.3. Nhóm IV ( nhóm các thông số hữu cơ) .........................................................41

3.1.4. Nhóm V (nhóm thông số vi sinh): Tổng Coliform.........................................47

3.2. Ứng dụng chỉ số chất lượng nước (WQI) trong đánh giá diễn biến chất lượng nước

mặt trên địa bàn thành phố Uông Bí giai đoạn 2015-2019. ..........................................48

3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt trên địa bàn thành phố Uông Bí......53

3.3.1. Hoạt động nông - lâm nghiệp. ......................................................................53

3.3.2. Hoạt động công nghiệp – xây dựng. .............................................................55

3.3.3. Nguồn thải sinh hoạt.....................................................................................56

3.4. Thực trạng công tác quản lý, bảo vệ môi trường nước mặt trên địa bàn thành phố

Uông Bí..........................................................................................................................56

3.4.1. Công tác quản lý môi trường ........................................................................57

3.4.2. Công tác bảo vệ môi trường .........................................................................59

3.5. Đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng nước mặt trên địa bàn thành phố Uông Bí....61

3.5.1. Giải pháp chung............................................................................................61

3.5.2. Giải pháp cụ thể tại thành phố Uông Bí.......................................................63

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................69

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................71

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

BTNMT Bộ Tài nguyên môi trường

BVMT Bảo vệ môi trường

BVTV Bảo vệ thực vật

KLN Kim loại nặng

LVS Lưu vực sông

NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

QCCP Quy chuẩn cho phép

QCVN Quy chuẩn Việt Nam

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

TNN Tài nguyên nước

TN&MT Tài nguyên và Môi trường

WQI Chỉ số chất lượng nước

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Trữ lượng nước mặt của các địa phương tại Quảng Ninh .............................9

Bảng 1.2. Một số yếu tố khí hậu của thành phố Uông Bí từ năm 1999-2018..............18

Bảng 1.3. Tài nguyên khoáng sản của thành phố Uông Bí ..........................................22

Bảng 1.4: Diện tích, dân số thành phố Uông Bí phân theo đơn vị hành chính theo số

liệu của Niên giám thống kê năm 2019 ........................................................................23

Bảng 1.5: Thống kê lao động thành phố giai đoạn năm 2015 - 2018 ..........................24

Bảng 2.1. Quy định các giá trị qi, BPi cho các thông số nhóm IV và V.......................31

Bảng 2.2. Quy định các giá trị qi, BPi cho các thông số kim loại nặng (nhóm III)......32

Bảng 2.3. Quy định các giá trị BPi và qi đối với DO% bão hòa .......................................33

Bảng 2.4. Quy định các giá trị BPi và qi đối với thông số pH......................................33

Bảng 2.5. Các mức đánh giá chất lượng nước..............................................................34

Bảng 3.1 : Vị trí và kí hiệu mẫu nước mặt tại Thành phố Uông Bí .............................35

Bảng 3.2. Kết quả giá trị WQI của các sông qua giai đoạn 2015-2019 ....................49

Bảng 3.3 Hiện trạng phát thải và xử lý nước thải tại một số cơ sở xả thải trên địa bàn

thành phố Uông Bí........................................................................................................55

Bảng 3.4. Vị trí, công suất dự kiến của các Trạm xử lý nước thải sinh hoạt của Thành phố.....66