Đánh giá chương trình đào tạo trình độ trung cấp nghề ở trường cao đẳng công nghiệp Việt Đức

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN MINH ĐỨC

ĐÁNH GIÁ CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO

TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP NGHỀ Ở TRƢỜNG

CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN MINH ĐỨC

ĐÁNH GIÁ CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO

TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP NGHỀ Ở TRƢỜNG

CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TSKH NGUYỄN VĂN HỘ

THÁI NGUYÊN - 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan:

Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các

thông tin đã đƣợc chon lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đƣa vào luận văn

đúng quy định.

Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và

chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Thái Nguyên, ngày 01 tháng 03 năm 2015

Tác giả luận văn

Trần Minh Đức

ii

LỜI CẢM ƠN

Đề hoàn thành luận văn tốt nghiệp, trong thời gian qua tôi đã nhận đƣợc

sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, các đồng nghiệp và các em học sinh

sinh viên. Tôi xin đƣợc chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến GS.TSKH Nguyễn

Văn Hộ - ngƣời đã đƣa ra những định hƣớng, cách thức nghiên cứu để tôi giải

quyết những vấn đề cơ bản trong luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Tâm lý - Giáo dục,

trƣờng Đại học sƣ phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện và có nhiều đóng góp

quý báu trong thời gian tôi thực hiện luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ. Mặc

dù đã rất cố gắng nhƣng do thời gian có hạn, cũng nhƣ kinh nghiệm của bản

thân về vấn đề nghiên cứu còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi

những sai sót nhất định. Rất mong quý thầy, cô và các anh chị đồng nghiệp

xem xét, đóng góp ý kiến để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.

Thái Nguyên, ngày 01 tháng 03 năm 2015

Tác giả luận văn

Trần Minh Đức

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................ii

MỤC LỤC .........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................iv

DANH MỤC BẢNG ..........................................................................................v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..........................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.............................................................3

4. Giả thuyết khoa học.....................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ......................................................................3

7. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................4

8. Đóng góp của đề tài.....................................................................................5

9. Cấu trúc luận văn.........................................................................................5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ CHƢƠNG

TRÌNH ĐÀO TẠO ............................................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................6

1.1.1. Những vấn đề nghiên cứu về kiểm định, đánh giá chƣơng trình đào

tạo ở nƣớc ngoài ..........................................................................................6

1.1.2. Những vấn đề nghiên cứu về kiểm định, đánh giá chƣơng trình đào

tạo ở Việt Nam...........................................................................................10

1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................16

1.2.1. Đánh giá...........................................................................................16

1.2.2. Chƣơng trình và phát triển chƣơng trình.........................................17

1.2.3. Chất lƣợng và Kiểm định chất lƣợng ..............................................19

1.2.4. Kiểm định chất lƣợng dạy nghề ......................................................23

1.3. Các thành tố của quá trình đánh giá chƣơng trình đào tạo nghề ............26

iv

1.3.1. Mục tiêu đánh giá ............................................................................26

1.3.2. Nội dung đánh giá ...........................................................................26

1.3.3. Phƣơng pháp đánh giá .....................................................................26

1.3.4. Tiêu chí đánh giá chƣơng trình đào tạo...........................................26

1.4. Nội dung đánh giá quản lý chƣơng trình đào tạo trung cấp nghề ..........28

1.4.1. Đánh giá công tác quản lý mục tiêu kế hoạch.................................28

1.4.2. Đánh giá công tác quản lý nội dung kế hoạch.................................28

1.4.3. Đánh giá công tác quản lý phƣơng pháp dạy học ...........................29

1.4.4. Đánh giá công tác quản lý các hoạt động........................................30

1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình đánh giá chƣơng trình đào tạo

trung cấp ........................................................................................................30

1.5.1. Các nhân tố ảnh hƣởng từ bên ngoài...............................................30

1.5.2. Các nhân tố ảnh hƣởng từ bên trong ...............................................31

1.6. Quy trình tự đánh giá chƣơng trình đào tạo ...........................................33

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ..................................................................................34

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TRUNG CẤP

NGHỀ Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC

VÀ CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO

TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP NGHỀ ...................................................35

2.1. Khái quát về trƣờng Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ..........................35

2.1.1. Quá trình thành lập và phát triển nhà trƣờng ..................................35

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ........................................................................35

2.2. Giới thiệu về chƣơng trình đào tạo trình độ Trung cấp nghề .................36

2.2.1. Ban hành chƣơng trình đào tạo trình độ trung cấp nghề .................36

2.2.2. Cấu trúc chƣơng trình đào tạo trình độ trung cấp nghề ..................37

2.3. Thực trạng hoạt động đào tạo trình độ trung cấp nghề ở trƣờng Cao đẳng

Công nghiệp Việt Đức...................................................................................38

2.3.1. Mục tiêu, nội dung và cách thức tiến hành .....................................38

2.3.2. Thực trạng về xây dựng mục tiêu, kế hoạch và tổ chức đào tạo nghề

ở trƣờng Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức................................................39

v

2.3.3. Thực trạng về số lƣợng, chất lƣợng đội ngũ giảng viên, giáo viên.41

2.3.4. Thực trạng về hoạt động học của học sinh hệ trung cấp nghề trƣờng

Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức...............................................................46

2.3.5. Thực trạng về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học thực hành................48

2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động đào tạo nghề trình độ Trung cấp trƣờng

Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức...................................................................50

2.4.1. Tổ chức khảo sát thực trạng ............................................................50

2.4.2. Kết quả khảo sát...............................................................................52

2.4.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý chƣơng trình đào tạo trình độ

trung cấp nghề ở trƣờng Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức.......................58

2.5. Thực trạng hoạt động đánh giá chƣơng trình đào tạo tại trƣờng Cao đẳng

Công nghiệp Việt Đức...................................................................................64

2.5.1. Đảm bảo các điều kiện cần thiết để đảm bảo chất lƣợng đào tạo ...64

2.5.2. Xây dựng một số qui trình cần thiết cho các lĩnh vực quản lí.........66

2.5.3. Chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện theo các qui trình và tiêu chí đã

ban hành ....................................................................................................67

2.5.4. Giới thiệu tiêu chuẩn kiểm định chất lƣợng chƣơng trình đào tạo và

kết quả đánh giá chƣơng trình đào tạo tại trƣờng Cao đẳng Công nghiệp

Việt Đức (phụ lục).....................................................................................67

2.6. Đánh giá chung.......................................................................................67

2.6.1. Kết quả đạt đƣợc..............................................................................67

2.6.2. Những mặt còn tồn tại .....................................................................68

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................69

Chƣơng 3. XÂY DỰNG BIỆN PHÁP ĐÁNH GIÁ CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO

TẠO TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP NGHỀ Ở TRƢỜNG CAO

ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC.............................................70

3.1. Các nguyên tắc để xây dựng biện pháp đánh giá chất lƣợng chƣơng

trình đào tạo trình độ Trung cấp nghề tại trƣờng Cao đẳng Công nghiệp

Việt Đức ..............................................................................................73

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học .................................................74

vi

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ và hệ thống...............................74

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển...............................74

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp thực tiễn và khả thi...................75

3.2. Các biện pháp đánh giá chƣơng trình đào tạo trình độ Trung cấp nghề tại

trƣờng Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức.......................................................76

3.2.1. Lập quy hoạch, kế hoạch, hoàn thiện bộ máy quản lý hoạt động

đánh giá chất lƣợng chƣơng trình đào tạo.................................................77

3.2.2. Tổ chức đào tạo và phát triển đội ngũ kiểm định viên chất

lƣợng dạy nghề.................................................................................80

3.2.3. Tổ chức đào tạo cán bộ tự kiểm định chất lƣợng dạy nghề tại trƣờng...82

3.2.4. Hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trong quản lý hoạt động

kiểm định chất lƣợng dạy nghề tại trƣờng ................................................83

3.2.5. Kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm định chƣơng trình đào tạo.......86

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.............................................................88

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp...............89

3.4.1. Đối tƣợng xin ý kiến........................................................................89

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm.......................................................................89

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ..................................................................................90

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................91

1. Kết luận......................................................................................................91

2. Khuyến nghị ..............................................................................................92

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................94

PHỤ LỤC .........................................................................................................98

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Bộ GD & ĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo

Bộ GD&ĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo

Bộ LĐ-TBXH : Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội

CBQL : Cán bộ quản lý

CĐCN : Cao đẳng công nghiệp

CĐN, TCN : Cao đẳng nghề, trung cấp nghề

CLĐT : Chất lƣợng đào tạo

CNTT : Công nghệ thông tin

CSDN, CSĐT : Cơ sở dạy nghề, cơ sở đào tạo

CSVC : Cơ sở vật chất

CTĐT : Chƣơng trình đào tạo

CTĐT : Chƣơng trình đào tạo

ĐBCL : Đảm bảo chất lƣợng

GDĐH : Giáo dục đại học

GV,GV : Giảng viên, giáo viên

HSSV : Học sinh, sinh viên

KĐCLDN : Kiểm định chất lƣợng dạy nghề

KT - XH : Kinh tế - Xã hội

Phòng GD&ĐT : Phòng Giáo dục và Đào tạo

QLNN : Quản lý nhà nƣớc

QLNN : Quản lý nhà nƣớc

SL : Số lƣợng

Sở GD&ĐT : Sở Giáo dục và Đào tạo

THCN : Trung học chuyên nghiệp

THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Trình độ đội ngũ giáo viên ......................................................................... 41

Bảng 2.2. Trình độ nghiệp vụ sƣ phạm của đội ngũ giảng viên ................................. 42

Bảng 2.3. Trình độ ngoại ngữ của GV,GV từ 2008 - 2014 ........................................ 42

Bảng 2.4. Trình độ Tin học của đội ngũ giáo viên đến năm 2014 ............................. 43

Bảng 2.5. Kết quả đề tài nghiên cứu khoa học các cấp của đội ngũ GVGV.............. 44

Bảng 2.6. Xếp loại tốt nghiệp đào tạo học sinh hệ Trung cấp nghề ........................... 47

Bảng 2.7. Đánh giá về điều kiện đảm bảo cơ sở vật chất........................................... 49

Bảng 2.8. Đối tƣợng và địa bàn khảo sát.................................................................... 51

Bảng 2.9. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý dạy học thực

hành nghề ........................................................................................ 52

Bảng 2.10. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý nội dung, chƣơng

trình, kế hoạch dạy thực hành.................................................................... 53

Bảng 2.11. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý phƣơng pháp

dạy nghề.......................................................................................... 54

Bảng 2.12. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý hoạt động dạy

nghề của giáo viên..................................................................................... 55

Bảng 2.13. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý cơ sở vật chất,

thiết bị dạy học thực hành nghề................................................................. 56

Bảng 2.14. Nhận thức về sự cần thiết và đánh giá mức độ quản lý hoạt động học

thực hành của học sinh .............................................................................. 57

Bảng 2.15. Đánh giá thực trạng quản lý các hoạt động của học sinh ........................ 61

Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả khảo nghiệm sự cần thiết của các biện pháp................. 89

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Quốc gia có nền công nghiệp phát triển đòi hỏi có giáo dục nghề nghiệp

tốt cho ngƣời lao động. Việt Nam là một nƣớc đang trong quá trình phát triển

mạnh mẽ về công nghiệp. Trƣớc những yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao về

nguồn nhân lực, vấn đề đào tạo ngƣời lao động đáp ứng nhu cầu của xã hội

đang trở thành vấn đề quan trọng và cấp bách của các cơ sở đào tạo nghề. Nghị

quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã xác định: “Sớm đưa đất nước ta ra

khỏi tình trạng kém phát triển. Cải thiện rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần

của nhân dân. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri

thức, tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo

hướng hiện đại vào năm 2020”. Chiến lƣợc Phát triển Giáo dục giai đoạn 2011

- 2020 đã cụ thể hóa mục tiêu đối với dạy nghề trong thời kỳ đẩy mạnh CNH,

HĐH là: “Đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đa dạng, đa tầng của công

nghệ và trình độ phát triển của các ngành nghề”. Luật Giáo dục sửa đổi năm

2010, Điều 33, mục 3 “Giáo dục nghề nghiệp” cũng nêu rõ mục tiêu của giáo

dục nghề nghiệp là “đào tạo ngƣời lao động có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp

ở các trình độ khác nhau, có đạo đức, lƣơng tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật,

tác phong công nghiệp, có sức khỏe nhằm tạo điều kiện cho ngƣời lao động có

khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm tiếp tục học tập nâng cao trình độ

chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng nhu cầu phát triển KT - XH, củng cố quốc

phòng, an ninh”.

Chất lƣợng đào tạo nghề đặc biệt thu hút sự quan tâm của các nhà quản

lý, các doanh nghiệp, cũng nhƣ ngƣời học và toàn xã hội. Chất lƣợng dạy nghề

muốn đƣợc bảo đảm và ngày càng đƣợc nâng cao cần phải hình thành và phát

triển hệ thống kiểm định chất lƣợng dạy nghề - một công cụ hữu hiệu bảo đảm

chất lƣợng đã đƣợc sử dụng tại nhiều nƣớc trên thế giới.