Đặc sắc của Vợ Nhặt

Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học đảm bảo môn Ngữ văn.

Đề bài: Những nét đặc sắc về nghệ thuật “Vợ nhặt”

Hướng dẫn làm bài:

I. Tạo dựng được một tình huống độc đáo: vừa rất kỳ lạ vừa éo le

- Trong nghệ thuật viết truyện ngắn, tìm ra được một tình huống truyện độc đáo, mới lạ là

cực kì quan trọng. Nó có thể làm nổi bật tất cả từ tâm trạng nhân vật, tư tưởng, tính cách của các

nhân vật đến chủ đề của tác phẩm.

- Vậy thế nào là tình huống truyện? Thế nào là độc đáo?

Tình huống truyện là “một khúc, một lát cắt của đời sống, một khoảnh khắc ngắn ngủi, song

lại giúp cho người đọc hình dung được diện mạo toàn thể của đời sống”. (Nguyễn Minh Châu)

- Ở “Vợ nhặt”, cái khoảnh khắc vào truyện khá độc đáo. Nó diễn ra giữa không gian đói và

con người đói… Trong bối cảnh như vậy, một người như Tràng, một gã trai nghèo khổ, thô kệch

lại là dân ngụ cư, lâu nay ế vợ, ấy thế mà bỗng nhiên “ nhặt ” được vợ nhờ có bốn bát bánh đúc,

như người ta nhặt cái rơm, cái rác bên đường. Cô dâu quần áo tả tơi, cái nón cũ nát, đang cúi đầu

theo Tràng về làm dâu và một đám cưới lạ lùng, đầy xót thương đã diễn ra.

Thật là một tình huống lạ (làm cho mọi người ngạc nhiên), rất éo le và bi thảm, rất nghịch

cảnh mà có thật, không biết đáng mừng hay đáng lo, đáng vui hay đáng buồn, đáng cười hay

đáng khóc. Tình huống ấy cũng đã tạo nên diễn biến, vận động tâm lý thật phức tạp, đa dạng và

hấp dẫn: đi từ ngạc nhiên đến sự thật, từ xa lạ đến gần gũi, từ lo sợ đến hoà hợp, từ buồn tủi đến

tươi vui, từ bóng tối đến ánh sáng.

II. Vẽ người, diễn tả tâm lý nhân vật qua cử chỉ, ngôn ngữ.

III. Nghệ thuật trần thuật linh hoạt và sử dụng ngôn ngữ giàu tính tạo hình. Ông

sử dụng ngôn ngữ người nông dân rất thành thạo.

IV. Truyện có nhiều yếu tố đối lập : Hoàn cảnh u ám bên ngoài và những tâm

hồn đôn hậu của các nhân vật, giữa ngoại hình và nội tâm.

V. Truyện có kết cấu đặc sắc.

“Trong ý nghĩ của Tràng, vụt hiện ra những người nghèo đói ầm ầm kéo nhau đi trên đê Sộp.

Đằng trước có lá cờ đỏ to lắm…bay phấp phới”. Nếu thiếu chi tiết này, truyện sẽ rơi vào lối kết

cấu “khép”, “bước đường cùng” của hiện thực phê phán. Chính chi tiết này đã tạo ra một kết cấu

Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt Trang 1