Đặc điểm viêm phổi ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi có suy dinh dưỡng tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

ĐỖ THỊ QUỲNH

ĐẶC ĐIỂM VIÊM PHỔI Ở TRẺ TỪ 2 THÁNG

ĐẾN 5 TUỔI CÓ SUY DINH DƯỠNG TẠI BỆNH VIỆN

TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

THÁI NGUYÊN – NĂM 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

ĐỖ THỊ QUỲNH

ĐẶC ĐIỂM VIÊM PHỔI Ở TRẺ TỪ 2 THÁNG

ĐẾN 5 TUỔI CÓ SUY DINH DƯỠNG TẠI BỆNH VIỆN

TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Nhi khoa

Mã số: 87.20.106

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:GS.TS NGUYỄN VĂN SƠN

THÁI NGUYÊN – NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Đỗ Thị Quỳnh, Học viên Cao học khoá 23 Trường Đại học Y Dược

Thái Nguyên, chuyên ngành Nhi khoa, xin cam đoan:

1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn

của GS.TS Nguyễn Văn Sơn.

2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã

được công bố tại Việt Nam.

3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác,

trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi

nghiên cứu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2021

Người viết cam đoan

Đỗ Thị Quỳnh

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng

dẫn, giúp đỡ và động viên của tất cả thầy cô, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.

Trước tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Nguyễn Văn Sơn

- là người thầy đã dành nhiều thời gian tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và dìu dắt

tôi trên con đường nghiên cứu khoa học.

Tôi xin trân trọng cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các thầy cô

Bộ môn Nhi – Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc và Tập thể cán bộ nhân viên

Trung tâm Nhi khoa – Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong suốt quá trình triển khai đề tài, học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm y tế huyện Văn

Chấnnơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong suốt

quá trình học tập và hoàn thiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Hội đồng khoa học đã dành

thời gian đọc và đưa ra những ý kiến quý báu để bản luận văn được hoàn chỉnh

hơn.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, gia

đình và người thân đã giúp đỡ, động viên tôi cả về tinh thần và vật chất trong

suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2021

Học viên

Đỗ Thị Quỳnh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BC : Bạch cầu

CRP : Protein phản ứng C (C reactive protein)

NE : Bạch cầu đa nhân trung tính (Neutrophil)

VP : Viêm phổi

VPN : Viêm phổi nặng

SD : Độ lệch chuẩn (Standard Deviation)

SDD : Suy dinh dưỡng

SHH : Suy hô hấp

TTDD : Tình trạng dinh dưỡng

WHO : Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization)

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 3

1.1.Bệnh viêm phổi ở trẻ em............................................................................. 3

1.1.1. Định nghĩa và phân loại viêm phổi trẻ em dưới 5 tuổi ........................... 3

1.1.2. Dịch tễ học viêm phổi trẻ em.................................................................. 4

1.1.3. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của trẻ viêm phổi có suy dinh dưỡng6

1.2.Tình trạng dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi................................................. 14

1.2.1. Một số khái niệm về dinh dưỡng .......................................................... 14

1.2.2. Phân loại tình trạng dinh dưỡng ở trẻ em.............................................. 15

1.2.3. Tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ em dưới 5 tuổi trên thế giới và Việt Nam 17

1.2.4. Hậu quả của suy dinh dưỡng ở trẻ em .................................................. 22

CHƯƠNG 2:ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......... 26

2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 26

2.1.1 Đối tượng nghiên cứu............................................................................. 26

2.1.2 Tiêu chuẩn lựa chọn ............................................................................... 26

2.1.3 Tiêu chuẩn loại trừ ................................................................................. 27

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................ 27

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu............................................................................... 27

2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu ...................................................... 27

2.4. Các chỉ số nghiên cứu .............................................................................. 28

2.4.1. Các chỉ số về đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu..................... 28

2.4.2. Các chỉ số nghiên cứu phục vụ mục tiêu 1 ........................................... 28

2.4.3. Các chỉ số nghiên cứu phục vụ mục tiêu 2 ........................................... 28

2.5. Các biến số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá ....................................... 29

2.5.1 Các biến số về đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu.................... 29

2.5.2 Các biến số và định nghĩa biến số phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu ... 30

2.6. Phương pháp thu thập số liệu................................................................... 35

2.6.1 Công cụ thu thập số liệu......................................................................... 35

2.6.2 Phương pháp thu thập dữ liệu ................................................................ 35

2.7. Phương pháp xử lý số liệu........................................................................ 36

2.7.1. Nhập số liệu........................................................................................... 36

2.7.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 36

2.7.3. Sai số và khống chế sai số..................................................................... 37

2.8. Đạo đức trong nhiên cứu.......................................................................... 37

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 38

3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ............................................. 38

3.2.Tình trạng dinh dưỡng của trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi bị viêm phổi ........... 39

3.3. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng viêm phổi ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi có

suy dinh dưỡng................................................................................................ 42

3.3.1 Đặc điểm lâm sàng................................................................................. 42

3.3.2. Đặc điểm cận lâm sàng ......................................................................... 49

Chương 4: BÀN LUẬN................................................................................. 54

4.1. Đặc điểm chung........................................................................................ 54

4.2. Tình trạng dinh dưỡng của trẻ viêm phổi................................................. 56

3.3. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của trẻ viêm phổi có suy dinh dưỡng 59

3.3.1. Đặc điểm lâm sàng................................................................................ 59

KẾT LUẬN.................................................................................................... 70

KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................

BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU ...............................................................................

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Ước tính gánh nặng bệnh viêm phổi trẻ em dưới 5 tuổi theo khu vực

của WHO (2011)............................................................................................... 5

Bảng 1.2: Đánh giá tình trạng dinh dưỡng dựa theo tiêu chuẩn của WHO .. 16

Bảng 3.1: Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi và giới .................................... 38

Bảng 3.2: Phân bố bệnh nhân theo dân tộc và địa dư ..................................... 38

Bảng 3.3: Tình trạng dinh dưỡng chung của trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi bị VP. 39

Bảng 3.4:Tình trạng dinh dưỡng của trẻ VP theo nhóm tuổi......................... 40

Bảng 3.5: Tình trạng dinh dưỡng của trẻ VP theo giới................................... 40

Bảng 3.6: Tình trạng dinh dưỡng của trẻ VP theo địa dư............................... 41

Bảng 3.7:Tình trạng dinh dưỡng của trẻ VP theo dân tộc .............................. 41

Bảng 3.8:Tình trạng dinh dưỡng của trẻ VP theo mức độ VP........................ 42

Bảng 3.9: Phân bố trẻ VP có SDD theo nhóm tuổi và mức độ nặng của viêm phổi42

Bảng 3.10: Triệu chứng toàn thân của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD44

Bảng 3.11: Thân nhiệt ở trẻ VP có SDD và không SDD................................ 45

Bảng 3.12: Triệu chứng cơ năng của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD. 46

Bảng 3.13: Triệu chứng thực thể của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD. 47

Bảng 3.14: Hội chứng nhiễm trùng của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD

......................................................................................................................... 48

Bảng 3.15: Phân bố mức độ suy hô hấp của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD48

Bảng 3.16: Phân bố SpO2 của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD ........... 49

Bảng 3.17: Đặc điểm công thức bạch cầu của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD 49

Bảng 3.18: Tình trạng thiếu máu của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD. 49

Bảng 3.19: Kết quả CRP của trẻ viêm phổi có SDD và không SDD ............. 50

Bảng 3.20: Hình ảnh X quang tim phổi thẳng của trẻ viêm phổi có SDD và

không SDD...................................................................................................... 51

Bảng 3.21: Kết quả phân lập vi khuẩn trong dịch tỵ hầu của trẻ viêm phổi có

SDD và không SDD........................................................................................ 51

Bảng 3.22: Loại vi khuẩn phân lập được trong dịch tỵ hầu của trẻ viêm phổi có

SDD và không SDD........................................................................................ 52

Bảng 3.23: Mức độ nặng của VP theo tình trạng dinh dưỡng ........................ 53