Đặc điểm thực vật học loài ráy gai (lasia spinosa (l.) thwaites), họ ráy (araceae)

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 4 * 2021 Nghiên cứu

B - Khoa học Dược 29

ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC LOÀI RÁY GAI

(LASIA SPINOSA (L.) THWAITES), HỌ RÁY (ARACEAE)

Trần Thị Thu Trang1

, Trương Thị Đẹp1

TÓM TẮT

Mở đầu: Ráy gai dùng trong y học dân gian nhiều nước để trị bệnh gan, viêm khớp… nhưng chưa có tài

liệu nghiên cứu về giải phẫu loài này Việt Nam.

Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình thái, vi học của Ráy gai nhằm cung cấp cơ s dữ liệu về thực vật học để

giúp nhận diện, kiểm nghiệm dược liệu.

Đối tượng và phương pháp: Phân tích, mô tả, chụp hình đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột toàn cây loài

Ráy gai TP. Hồ Chí Minh. Xác định tên khoa học của loài bằng cách so sánh đặc điểm đã khảo sát với tài liệu.

Kết quả: Hình thái: Thân rễ hình trụ. Phiến lá xẻ lông chim, thùy thuôn dài. Toàn cây có nhiều gai nhọn.

Bông mo có mo dài, m ra gốc. Hoa đều, lưỡng tính, mẫu 4-6. Phiến hoa hình thìa, có chỉ nhị ngắn, bao phấn 2

ô. Bầu ô, noãn, đính nóc. Giải phẫu: Rễ cấu tạo cấp 1, nội bì có đai Caspary, 13-14 bó dẫn. Thân rễ có bần, mô

mềm chứa tinh bột, nhiều bó dẫn cấp 1. Phiến lá cấu tạo dị thể; mô mềm có tinh thể calci oxalat hình kim. Bột

thân rễ có nhiều hạt tinh bột thuôn dài, tễ dạng vạch hay điểm, kích thước 20-50 µm X 10-20 µm; tinh thể calci

oxalat hình kim dài 100-120 µm.

Kết luận: Các đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột thân rễ của Ráy gai - Lasia spinosa (L.) Thwaites giúp

nhận dạng và kiểm nghiệm về mặt vi học.

Từ khóa: asia spinosa, đặc điểm hình thái, giải phẫu, bột thân rễ

ABSTRACT

BOTANICAL CHARACTERISTICS OF LASIA SPINOSA (L.) THWAITES (ARACEAE)

Tran Thi Thu Trang, Truong Thi Dep

* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 25 - No. 4 - 2021: 29 - 36

Background: Lasia spinosa (L.) Thwaites is used in traditional medicine of many countries for treatment of

hepatopathy, rheumatism… However, literatures related to anatomy of species haven’t been recorded in Vietnam.

Objectives: In this study, morphological and anatomical characteristics of Lasia spinosa (L.) Thwaites were

performed for plant identification.

Methods: Morphological anatomical characteristics and micrology characteristics of used parts powder of Lasia

spinosa (L.) Thwaites in Ho Chi Minh City are analysed, described and photoghraphed. The scientific name of this

species was determined by comparing morphological and anatomical characteristics with those of literatures.

Results: Morphology: Cylindrical rhizome. Deeply divided leaf blade, oblong lobes. Stem and leaves with

many stout prickles. Spadix has a long spathe with the open base. Flower: regular, bisexual, 4-6 merous. Oblong

tepals with triangular hooded apex; 1 locular ovary, 1 ovule, apical placentation; short filaments, bilocular

anthers. Anatomy: Root: Primary structure with 13-14 vascular bundles, endodermis with casparian strip.

Rhizome: many cork layers, a lot of starch granules in parenchyma, many primary vascular bundles.

eaves’mesophyll is differentiated into two kinds of cells; parenchyma contains the calcium oxalate raphides.

Rhizome powder: the calcium oxalate raphides 100-120 µm in size, starch granules 20-50 µm X 10-20 µm in

size, oblong shape, point or line hilum.

1Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh

Tác giả liên lạc: ThS.DS. Trần Thị Thu Trang ĐT: 0389912433 Email: [email protected]