Đặc điểm sinh trưởng củ loài cá đối lá (mugil kelaartii gunther, 1861) tại đầm ô loan tỉnh phú yên

7

32(3): 7-11 T¹p chÝ Sinh häc 9-2010

§ÆC TÝNH SINH TR¦ëNG CñA C¸ §èI L¸

(Mugil kelaartii Gunther, 1861) T¹I §ÇM ¤ LOAN, TØNH PHó Y£N

NGUYÔN THÞ PHI LOAN

Tr−êng §¹i häc Phó Yªn

Vâ V¡N PHó

Tr−êng ®¹i häc Khoa häc - §¹i häc HuÕ

Vò TRUNG T¹NG

Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §HQG Hµ Néi

§Çm ¤ Loan thuéc tØnh Phó Yªn, c¸ch

thµnh phè Tuy Hoµ kho¶ng 24 km vÒ h−íng

B¾c, víi diÖn tÝch 1.800 ha, chiÒu dµi 9,3 km,

chiÒu réng 1,9 km, ®é s©u trung b×nh 1,2 m, n¬i

s©u nhÊt kho¶ng 2m, t¹o m«i tr−êng thÝch hîp

cho sù ph¸t triÓn cña c¸c loµi thuû s¶n, trong ®ã

cã c¸ ®èi l¸ (Mugil kelaartii Gunther, 1861). C¸

®èi l¸ cã thÞt th¬m ngon, cã gi¸ trÞ th−¬ng phÈm,

gi¸ trÞ dinh d−ìng cao vµ lµ nguyªn liÖu chÕ

biÕn c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n cña ®Þa ph−¬ng. HiÖn

nay, viÖc khai th¸c loµi c¸ nµy ch−a ®−îc qu¶n

lý chÆt chÏ nªn nguån lîi c¸ ®èi l¸ trong tù

nhiªn ®ang cã xu thÕ suy gi¶m nghiªm träng.

Tuy nhiªn, ch−a cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu

vÒ ®Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña loµi c¸ nµy. Bµi b¸o

nµy tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ®Æc tÝnh

sinh tr−ëng cña c¸ ®èi l¸.

I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU

1. Ngoµi thùc ®Þa

Tõ th¸ng 1/2007 ®Õn th¸ng 12/2009, chóng t«i

thu 1.154 mÉu c¸ b»ng c¸ch ®¸nh b¾t trùc tiÕp

cïng ng− d©n, mua mÉu c¸ ë c¸c chî quanh ®Çm,

®Æt mua mÉu c¸ cña nh÷ng ng− d©n lµm nghÒ

®¸nh c¸ b»ng ng− cô cæ truyÒn trong ®Çm. MÉu c¸

®èi l¸ ®−îc xö lý khi cßn t−¬i ®Ó c©n khèi l−îng,

®o chiÒu dµi, lÊy vÈy... LËp c¸c ®iÓm quan tr¾c,

pháng vÊn ng− d©n th«ng qua phiÕu ®iÒu tra.

2. Trong phßng thÝ nghiÖm

a. T−¬ng quan vÒ chiÒu dµi vµ khèi l−îng cña

c¸

Dùa vµo c¸c sè ®o chiÒu dµi vµ khèi l−îng ®Ó

tÝnh t−¬ng quan cña c¸ theo ph−¬ng tr×nh cña R.

J. H Beverton - S. J. Holt (1956): W = a.Lb

. Trong

®ã, W - Khèi l−îng toµn th©n c¸ (g); L - ChiÒu

dµi toµn th©n c¸ (mm); a, b - c¸c hÖ sè t−¬ng

quan ®−îc gi¶i theo ph−¬ng tr×nh thùc nghiÖm.

b. X¸c ®Þnh tuæi c¸

Tuæi cña c¸ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng vÈy. VÈy

®−îc xö lý b»ng c¸ch ng©m vµo dung dÞch

NaOH 4% trong thêi gian 30 ®Õn 60 phót. Sau

®ã röa vÈy b»ng n−íc s¹ch, dïng giÊy thÊm kh«

n−íc ®Ó lªn lam kÝnh quan s¸t. Mçi lam kÝnh cã

thÓ soi 5-7 vÈy 1 lÇn. Dïng kÝnh lóp hai m¾t

hoÆc kÝnh hiÓn vi ®é phãng ®¹i bÐ (10 × 10) ®Ó

quan s¸t vßng n¨m.

c. X¸c ®Þnh tèc ®é sinh tr−ëng

Dùa vµo chiÒu dµi th©n (L) vµ b¸n kÝnh vÈy

®−îc ®o b»ng tr¾c vi thÞ kÝnh, chóng t«i tÝnh

ng−îc sinh tr−ëng cña c¸ theo c«ng thøc cña

Rosa Lee (1920).

C«ng thøc tÝnh theo ph−¬ng tr×nh cña Rosa

Lee cã d¹ng: Lt= [(L - a)Vt

/V + a]. Trong ®ã, Lt

-

ChiÒu dµi c¸ ë tuæi t (mm) cÇn t×m; L - ChiÒu dµi

thùc t¹i cña c¸ (mm); Vt

- Kho¶ng c¸ch tõ t©m

vÈy ®Õn v¹ch vßng n¨m ë tuæi t; V - B¸n kÝnh

vÈy; a - KÝch th−íc cña c¸ khi b¾t ®Çu cã vÈy.

Sau khi tÝnh ng−îc sinh tr−ëng chiÒu dµi Lt

,

sÏ tÝnh ®−îc tèc ®é sinh tr−ëng hµng n¨m cña c¸

theo c«ng thøc: Tt = [Lt

- Lt - l]. Trong ®ã, Tt - Tèc

®é t¨ng tr−ëng cña c¸ ë tuæi t (mm); Lt

- ChiÒu

dµi c¸ ë tuæi t (mm); Lt - l - ChiÒu dµi c¸ ë tuæi t -

l (mm).

d. X¸c ®Þnh c¸c tham sè sinh tr−ëng theo

ph−¬ng tr×nh Bertalanffy (1959)