Đặc điểm sinh học của ong euplectrus xanthocephalus girault (hym.: eulophidae) ngoại ký sinh trên cơ thể sâu non sâu khoang (spodoptera litura fabricius)

24

32(2): 24-30 T¹p chÝ Sinh häc 6-2010

§ÆC §IÓM SINH HäC CñA ONG Euplectrus xanthocephalus Girault

(Hym.: Eulophidae) NGO¹I Ký SINH TR£N C¥ THÓ S¢U NON

S¢U KHOANG (Spodoptera litura Fabricius)

NguyÔn ThÞ Thu, TrÇn Ngäc L©n

Tr−êng ®¹i häc Vinh

Vò Quang C«n

ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn Sinh vËt

Euplectrus (Hym.: Eulophidae) lµ ong ngo¹i

ký sinh, cã vai trß quan träng trong phßng trõ

s©u h¹i c©y trång. Trªn thÕ giíi cã h¬n 100 loµi

thuéc gièng Euplectrus, cho ®Õn nay ng−êi ta

míi chØ quan t©m nghiªn cøu sinh häc, sinh th¸i

cña mét sè loµi, nh− tÝnh ®éc ®èi víi vËt chñ cña

E. comstockii [4]; ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é ®Õn

sù ph¸t triÓn cña E. ronnai [11]; sinh häc sinh

s¶n vµ tuæi thä cña E. ronnai [12]; sù ph¸t triÓn

vµ h×nh th¸i cña E. separatae [8]; vßng ®êi vµ

®Æc ®iÓm ngo¹i ký sinh cña E. plathypenae [7];

sinh häc, nh©n nu«i ong E. maternus ký sinh s©u

Eudocima fullonia [6].

§èi víi ngo¹i ký sinh trªn c«n trïng, ë

ViÖt Nam ®O nghiªn cøu kh¸ s©u loµi ong ngo¹i

ký sinh Goniozus hanoiensis Gordh ký sinh s©u

non s©u cuèn l¸ lóa lo¹i nhá (C. medinalis),

b−íc ®Çu cßn ®Ò cËp ®Õn loµi ong ngo¹i ký sinh

Elasmus claripennis ký sinh trªn s©u cuèn l¸

nhá h¹i lóa, cuèn l¸ nhá ®Çu ngùc ®en, loµi

Rhysipolis parnarae ký sinh trªn s©u cuèn l¸ lín

h¹i lóa [2].

Ong ngo¹i ký sinh hä Eulophidae míi chØ

t×m thÊy cã 3 loµi ong trong gièng Euplectrus

ký sinh s©u h¹i, trong ®ã Euplectrus sp. ký sinh

s©u xanh h¹i lóa (Naranga aesescens Moore),

Euplectrus ceylonensis (Howard) ký sinh s©u

non hä Lymantridae vµ hä Noctuidae ë

Hoµ B×nh [3] vµ Euplectrus sp. ký sinh s©u non

s©u khoang h¹i l¹c (Spodoptea litura Fabr.) ë

NghÖ An [1].

Bµi b¸o nµy nªu lªn c¸c dÉn liÖu vÒ sinh häc

cña E. xanthocephalus gãp phÇn lµm c¬ së cho

nh©n nu«i ong ký sinh ®Ó phßng trõ s©u khoang.

I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU

1. VËt liÖu

Ong ký sinh: Euplectrus xanthocephalus

(Hymenoptera: Eulophidae).

Loµi ong ký sinh nµy ®−îc ®Þnh tªn theo tµi

liÖu cña Chao - Dong Zhu vµ Da - Wei Huang

(2003).

S©u khoang h¹i l¹c: Spodoptera litura

Fabricius (Lepidoptera: Noctuidae).

Thøc ¨n cña s©u khoang lµ l¸ l¹c cña gièng

l¹c L14 vµ l¹c sen lai NghÖ An, thøc ¨n bæ sung

cña ong ký sinh lµ mËt ong 50%, n−íc ®−êng

50%. S©u khoang “s¹ch” (kh«ng bÞ bÖnh, kh«ng

bÞ nhiÔm thuèc trõ s©u) ®−îc nu«i trong hép

nhùa tõ pha tr−ëng thµnh vµ trøng b»ng thøc ¨n

lµ l¸ l¹c “s¹ch” vµ ®−îc thay hµng ngµy.

èng nhùa (8 × 12 cm), èng nghiÖm, kÝnh

hiÓn vi soi næi.

2. Thêi gian

Vô l¹c xu©n vµ vô hÌ thu 2008.

3. Ph−¬ng ph¸p

ThÝ nghiÖm 1: X¸c ®Þnh vßng ®êi cña ong

E. xanthocephalus.

Ong sau khi vò ho¸ cho cÆp ®«i 24 giê víi

thøc ¨n bæ sung lµ mËt ong 50% vµ n−íc ®−êng

50%. Sau ®ã cho tiÕp xóc víi s©u khoang, vËt

chñ bÞ ký sinh cho vµo èng nghiÖm ®Ó trong tñ

®Þnh «n Binder ë nhiÖt ®é 25oC vµ ®é Èm 68%

RH, hµng ngµy lÊy s©u bÞ ký sinh ra quan s¸t ghi

l¹i thêi gian tõng giai ®o¹n ph¸t dôc cña ong.