Đặc điểm cú pháp trong Chuyện cũ Hà Nội của Tô Hoài

Lê Thị Như Nguyệt và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 91(03): 27 - 31

27

ĐẶC ĐIỂM CÚ PHÁP TRONG CHUYỆN CŨ HÀ NỘI CỦA TÔ HOÀI

Lê Thị Như Nguyệt

1*, Phạm Kim Thoa2

1Nhà xuất bản - ĐH Thái Nguyên,

2

Trường Đại học Công nghệ thông tin & Truyền thông – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Tô Hoài là một nhà văn "góp mặt" trên văn đàn Việt Nam từ đầu những năm 40 của thế kỉ XX.

Các sáng tác của ông suốt hành trình hơn nửa thế kỉ có sự nhất quán, có bước phát triển, có tính

sáng tạo so với văn học thời kì trước, đặc biệt là về phương diện cú pháp. Là một nhà văn có cảm

quan hiện thực đời thường nên ông cảm nhận cuộc sống từ sự tồn tại tự thân của nó. Ngôn ngữ văn

Tô Hoài chính là minh chứng của cuộc hành trình hiện đại hoá lối diễn đạt của cú pháp văn xuôi

hiện đại...

Từ khóa: Cú pháp, câu, Chuyện cũ Hà Nội, truyện ngắn, Tô Hoài, ngôn ngữ…

1.*Tô Hoài là một nhà văn lớn của nền văn

học hiện đại Việt Nam. Với hơn 160 đầu sách

và hơn 1.000 bài báo trong sự nghiệp sáng tác

đã chứng tỏ ý thức lao động nghệ thuật đáng

nể của nhà văn Tô Hoài. Trên nhiều trang viết

của mình ông luôn có "một giọng điệu riêng,

một cách nói riêng" (Phong Lê) sáng tạo, độc

đáo. Điều đó là nhờ vào sự tỉ mỉ và tinh tế

trong quan sát đời sống mang đến cho sáng

tác của ông những khám phá mới mẻ, bất

ngờ, thú vị, càng qua thời gian càng tỏa sáng,

hấp dẫn người đọc, các nhà nghiên cứu nhiều

thế hệ.

Đến với truyện Tô Hoài là chúng ta đến với

"nhà văn của người thường, của chuyện

thường" (Nguyễn Đăng Mạnh), có lẽ vì thế

chăng mà Vân Thanh đã khẳng định: "Ngôn

ngữ Tô Hoài thường ngắn gọn và gần với

khẩu ngữ của nhân dân lao động", Nguyễn

Đăng Điệp cho rằng: "Viết về cái riêng của

mình, quanh mình là định hướng nghệ thuật

và cũng là kênh thẩm mĩ của Tô Hoài… Nó

khiến cho nhà văn Tô Hoài có được phong

cách, giọng điệu riêng. Đó là một giọng kể

nhẩn nha, hóm hỉnh và tinh quái". Vì thế nó

tạo ra sức cuốn hút lớn trong lòng độc giả mọi

thế hệ. Mặc dù các nhà nghiên cứu, phê bình

văn học đã có những đánh giá, phân tích về

nhiều mặt như: Nội dung, nghệ thuật, đề tài,

ngôn ngữ… trong sáng tác của Tô Hoài,

nhưng đến nay vẫn chưa có công trình nào

nghiên cứu về đặc điểm cú pháp trong các tác

*

Tel: 0973216622, Email: [email protected]

phẩm của ông, đặc biệt ở mảng truyện ngắn.

Tiến hành tìm hiểu đặc điểm cú pháp trong

tác phẩm của Tô Hoài sẽ giúp chúng ta tiếp

cận và cảm nhận rõ nét thế giới nghệ thuật

của tác giả, hiểu sâu sắc hơn sự sáng tạo về

mặt ngôn ngữ của nhà văn - một trong những

yếu tố quan trọng tạo nên phong cách nghệ

thuật của Tô Hoài.

Bước đầu tìm hiểu, ở bài viết này, chúng tôi

xin được bàn về đặc điểm cú pháp trong

Chuyện cũ Hà Nội của nhà văn Tô Hoài, ở

phạm vi 10 truyện ngắn được in trong tập

truyện ngắn đặc sắc này, gồm các truyện:

Bánh chợ, Bắt chuột, Bẫy chim, chơi chim,

Bên đạo, Con đường quen thuộc, Cúp tóc,

Ông Ấm, Phố Hàng Đào, Thịt chó, Tìm vàng.

2. Như đã biết, câu là một phạm trù cơ bản

của cú pháp, luôn được coi là một đơn vị

hoàn chỉnh, đơn vị cao nhất được nghiên cứu

trong phạm vi của ngôn ngữ học. Sự phân loại

câu trong ngôn ngữ học hiện nay khá phức

tạp, dựa trên những tiêu chuẩn khác nhau.

Theo nhà nghiên cứu Diệp Quang Ban, dựa

vào cấu tạo ngữ pháp thì câu được phân loại

như sau:

* Câu đơn:

- Câu đơn hai thành phần là câu được cấu tạo

gồm hai thành phần chính: chủ ngữ và vị ngữ.

Hai thành phần này tạo nên nòng cốt của

câu đơn.

- Câu đơn đặc biệt: Thông thường câu đơn

được cấu tạo bằng một nòng cốt gồm hai

thành phần chính (chủ - vị) và có thể có thành

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn