Đa dạng thành phần loài, thành phần dạng sống và giá trị sử dụng của thực vật ở xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

Nguyễn Thị Yến và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 107(07): 115 - 120

115

ĐA DẠNG THÀNH PHẦN LOÀI, THÀNH PHẦN DẠNG SỐNG

VÀ GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CỦA THỰC VẬT Ở XÃ ĐIỀM MẶC,

HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN

Nguyễn Thị Yến

*

, Nguyễn Thị Diễm Hằng

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Nguồn tài nguyên thực vật rất đa dạng và phong phú, chúng có giá trị về nhiều mặt như: kinh tế,

xã hội và cuộc sống con người. Chính vì vậy việc bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên thực vật

nói chung và cây có ích nói riêng hiện nay đang được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm, trong

đó có Việt Nam.

Tiến hành điều tra và đánh giá đa dạng thành phần loài, thành phần dạng sống và giá trị sử dụng

của thực vật ở xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên; bước đầu chúng tôi thu được

184 loài, 152 chi, 75 họ thuộc 5 ngành thực vật bậc cao có mạch là: Ngành Thông đất

(Lycopodiophyta), ngành Cỏ tháp bút (Equisetophyta) ngành Dương xỉ (Polypodiophyta), ngành

Thông (Pinophyta) và ngành Mộc lan (Magnoliophyta); được chia thành 6 nhóm tài nguyên khác

nhau, đó là: Nhóm cây thuốc, nhóm cây ăn được, nhóm cây lấy gỗ, nhóm cây làm cảnh, nhóm cây

cho tinh dầu, nhóm cây cho màu nhuộm. Các loài thực vật thu được có các dạng sống khác nhau:

Dạng thân thảo với 63 loài, dạng thân bụi với 52 loài, dạng thân gỗ với 37 loài, dạng thân leo với

32 loài. Trong đó, đã phát hiện được 9 loài thực vật quý hiếm thuộc diện cần bảo tồn.

Từ khóa: Bảo tồn, dạng sống, đa dạng, Điềm Mặc, giá trị sử dụng, thành phần loài, thực vật quý.

MỞ ĐẦU

*

Điềm Mặc là một xã miền núi nằm phía Tây

của huyện Định Hóa với tổng diện tích địa

giới hành chính là 17,27 km2

, trong đó có

1.748 ha đất tự nhiên. Xã Điềm Mặc nằm

trong vùng núi đất thấp, có độ cao trung bình

trên 50m, độ thoải lớn, hướng địa hình thấp

dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Xen giữa

các dãy đồi, núi đất thấp là rừng già và những

cánh đồng tương đối rộng, phì nhiêu. Chịu tác

động của khí hậu nhiệt đới, với hai mùa khô

và mưa rõ rệt, độ ẩm cao, trung bình từ 80%

trở lên; nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng

22,80C; vì vậy mà xã Điềm Mặc có hệ thực

vật vô cùng phong phú và đa dạng.

Sinh sống trên địa bàn xã hiện nay có 1.172

hộ với 4 dân tộc anh em: Tày, Dao, Sán Chí,

Kinh. Trong đó, người Tày là dân tộc đông

nhất và có mặt sớm nhất, trở thành cư dân bản

địa. Nguồn sống chính của cộng đồng dân cư

ở đây là sản xuất nông lâm nghiệp như nghề

trồng lúa nước, nuôi trồng và chế biến chè.

Đặc biệt chú trọng phát triển cây công nghiệp

và khai thác nguồn tài nguyên rừng.

*

Tel: 0913 868 546; Email: [email protected]

Để góp phần đánh giá về giá trị sử dụng

nguồn tài nguyên cây có ích ở xã Điềm Mặc

làm cơ sở cho công tác quản lý và bảo tồn,

chúng tôi đã tiến hành điều tra và phân loại

các nhóm thực vật ở nơi đây.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

- Đối tượng nghiên cứu là các loài thực vật có

ích được bà con dân tộc sinh sống ở xã Điềm

Mặc, huyện Định Hóa sử dụng.

- Phương pháp nghiên cứu:

+ Phỏng vấn người dân nơi đây về những

kinh nghiệm và cách sử dụng các loài thực vật

có ích tại địa phương.

+ Thu mẫu và xử lý mẫu theo phương pháp

của Nguyễn Nghĩa Thìn [5].

+ Phân loại và xác định tên khoa học theo tài

liệu: Cây cỏ Việt Nam của Phạm Hoàng Hộ

(1999-2000) [3], Từ điển cây thuốc Việt Nam

của Võ Văn Chi (1996) [1], Danh lục các loài

thực vật Việt Nam (2001-2005) [8].

+ Phân loại nguồn tài nguyên cây có ích theo

tài liệu: 1900 loài cây có ích ở Việt Nam của

Trần Đình Lý (1993) [4].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn