Đa dạng nguồn gien cây thuốc và tri thức y học dân gian của cộng đồng dân tộc Mường, xã Quảng Lạc, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

KHOA HOC C6N G HGH |

D A DAIXIG IXIGUdiM GIEIM CAY THLiOC V A TRI THUC

Y HOC DAIM GIAIXI CO A CqiXIG DDIMG DAIXI TO C MUOIMG ,

XA OUAIVIG LAC, HUYEIXI iXIHO QUAIXI, TIIMH IMIIVH BIIMH

Le Thi Tlianh Huong\ Dinh TTii Lan Huong^

Nguydn Thi Phugng\ Nguydn Nghia Thin^

T6MTAT

Nho Quan la huy^n midn niii duy nhat cua tinh Ninh Binh, c6 dia hinh dac trung cua viing niii cao da

voi va viing ban son dia. Nho Quan thu6c vung khi hau nhiet doi, gio mua, nong am, mua nhieu.

Chinh didu kifen tu nhifen thuSn Igi da tao cho nhidu loai thuc vat dac trung cho vung niii da voi phat

tridn, trong do c6 cay thude. Dong thai, Nho Quan la huyfen tap trung dong diic cong dong nguoi

Mudng sinh song, do vay tri thiic ban dia vd cSy c6 lam thuoc a day c6 net ridng va dOc dao. Qua dieu

tra nghifen cuu, da thu dugc 151 loai cSy thuoc va 51 bai thude tifeu bidu cua ngu6i Mudng duoc su

dung dd chua b$nh. Theo Sach do Vi$t Nam, a khu vyc nghien cuu c6 7 loai cSy thuoc thuoc di$n quy

hidm cdn uu tifen bao v$.

Tirkhba; C&ythuSc, din tdc, da dang, din tdcMudng, Nho Quan.

I. DAT VAN BE

Viet Nam nim trong vanh dai khi hau nhifet doi

gi6 mua nong va am a chau A, dac bi$t voi 3/4 lanh

tho la doi mii da tao n^n tinh da dang sinh hgc cao.

Gan day, theo thong kfe moi nhat ciia Vi$n Duge

\\t\x (2006) a Vi$t Nam c6 3.948 loai cay thuoc

thuoc 307 hg thuc vgt va nam. Trong do, phan Ion

cay thuoc lai duge mgc hoang dai a vung rung mii,

noi CO cac dong bao dan t6c thi^u so sinh song. Tir

bao doi nay, nguoi dan t6c Muong 6 xa Quang Lac,

huy6n Nho Quan, tinh Ninh Binh da eo nhi^u kinh

nghiem trong vi^ su dting cac loai cay c6 lam thu6c

chiia b$nh. Vifec ti^n hanh di^u tra nghien ciru va tai

\\hw hoa nhung cay thuoc c6 gia tri dugc cong dong

dan tgc Muong noi day sii dung la vi6c lam c6 y

nghia doi voi cong tac bao ton.

NOi dung nghifen cthi bao gdm:

Di^u tra, phat hi$n, ghi nhan tat ca nhting loai

cay thude duge dong bao dan t6c Muong a xa Quang

Lac, huygn Nho Quan, tinh Ninh Binh sir dung chiia

benh, dac biet \k nhung cSy thude thu6c di6n quy

hi^m a Viet Nam, hi^n c6 a khu virc nghien cuu.

D6ng thdi, thu thap thong tin v^ tinh hinh siJr dung

cay thuoc va bai tiiudc dan gian ciia nguoi Muong o

Nho Quan, Quang Lac, Ninh Binh.

I . PHUONG PHAPNGHE N CUU

Phuong phap diSu tra phong van: Phong v ^ 5

6ng lang, ba m^ va mot so nguoi dan tgc Muong

' Trudng D?! h<?c Khoa hpc T\f nhien,

D?] hpc Thii Nguyen

^ D?! hpc Qu6c gia Hi NOi

khae v^ nhting kinh nghiem sii dung cac loai cay lam

thude va cac bai thude gia truyen tiieo cac tieu chi

trong "Phi^u di^u tra cay thude dan tgc cd truyen"

ciia Bao tang Thuc vat - Dai hgc Qudc gia Ha Noi -

HNU.

Phuong phap thu thap va xu ly miu vat Thu

thap cay thude va kinh nghiem sii dung cay thude

theo phuong phap phong van cac thay thude dan tgc

Muong a dia phuong. Mau vat thu duge a thuc dia

dem xii ly tai phdng thi nghiem khoa Khoa hgc Su

sdng Truong Dai hgc Khoa hgc Dai hgc Thai

Nguydn.

Phuong ph^p phin tick vi phan loai mau: Dua

tr6n phuong phdp so sanh hinh thai truydn thdng,

k^t hgp vdi kinh nghiem ciia cac chuydn gia va cac

bg sdeh chuydn nganh nhir Cay c6 Vidt Nam (Pham

Hoang Hg, 1999-2000), leonographia Cormophytorum

Sinicorum OCS, 1972-1976), Tu di^n cay thude (Vo

van Chi, 1996), Nhung cay tiiudc va vi tiiudc Vidt

Nam ff)6 Tat Lgi, 2005), Cay tiiudc va dong vat lam

tiiudc a Vidt Nam (Vidn Duge Udu, 2006), Danh lue

cac loai ttiue vat Vidt Nam (2001 - 2005),... tien hanh

xac dinh tdn khoa hgc va lap danh lue cay thude.

Phuong phip danh gia tinh da dang nguSn tai

nguyin cay thude: Cac chi tidu danh gia tinh da dang

ngudn tai nguydn cay thude duge dua trdn phuong

phap danh gia ciia Nguyin Nghia Thin trong "Cac

phuong phap nghidn ciiu thuc var (2007).

Phuong ph^ dinh gii miic d^ nguy cap: Theo

sach do Vi^t Nam (2007), flieo Nghj dinh

N6NG NGHIIP VA PHAT TRI^N N6NG TH6N KY 2 - THANG 8/2011