Đa dạng di truyền và xác định mối tương quan giữa chỉ thị SSR với tình trạng hàm lượng tinh bột của các giống khoai lang ở Việt Nam

KHOA HQC CONG NOHt

DA DAIXIG Dl TRUYfeM VA XAC D|IMH M d i

TLTOIXIG QUAIXI GIUA CHi THI SSR VO l TINH TRAl\IG

HAM LLTQ1XIG TIIMH BQT CUA CAC GIOIVG KHOAI LAIMG

O VIET MAM

Khuit Hliu Trung1, Kidu Thj Dung1,

Nguyen Thj Thuy HoAi2, Duong Xu&n Tu*, Ngd Doan Dim2

t 6 m t At

Su dung 60 chi thj SSR d£ danh gia da dang di truydn vi xic djnh mdi tuong quan giua chi thj SSR va tinh

trang tinh bQt cua 35 d6ng giong khoai lang c6 him lugng tinh bdt tu thip d£n cao cua Vi£t Nam. K6t qua

phSn tich 21 chi thj SSR cho k£t qua da hinh, thu dugc 134 loai alen Wiic nhau, bao gdm 17 alen don hinh

(12,69%) vd 117 alen da hinh (87,31%). H$ so PIC dao dQng 0,36 - 0,85 (gii tri trung binh li 0,73) cho thiy sv

da d^ng di truydn cao cua cic locus SSR nghiln cuu. Dua vao k£t qua phan tich ANOVA da xic djnh dupe 5

chi thj SSR c6 m6i tuong quan c6 y nghla v6i tinh tr^ng tinh b<»t Bi&i dpng ki£u hinh (R2) cua cac chi thj

niy dao dQng tu 12,71% (chi thj IbY41) d<*n 83,64% (chi thj ITSSR15). Trong s6 5 chi thj niy c6 ba chi thj c6

moi tuong quan khi chat v6i tinh trang tinh bgt la ITSSR15 (83,64%), ITSSR8 (77,2%) vi IbY47 (71,0%).

Nhung chi thj SSR li£n k£t chat voi tinh trang ham lugng tinh b<>t 6 khoai lang s€ dupe su dung d£ nghiln

cuu sang lpc cic d6ng/gi6ng vi con lai phuc vu cdng tic chon t?o giong khoai lang c6 him lugng tinh bgt

cao.

Tu kh6a: Chi thj SSR, da d$ng di truySn, khoai lang, ANOVA

1. BAT VAN fit

Khoai lang [Ipomoea batatas (L) Lam] la diy

trong quan trpng thu biy cua thd gidi. 6 vung nhidt

ddi, khoai lang x£p thu nam vd nguon cung cap calo

sau lua gao, lua mi, ng6 vi sin (CIP, 2010a). 6 nhidu

nude dang phit tridn, khoai lang la cay dac bidt quan

• trpng vi chung rat dd thich ung, cd kha nang chju

han vi song dupe trdn cic loai dat cd dp phi nhidu

thap. Theo thdng kd cua FAO (2011), san lupng

khoai lang toin cdu nam 2011 li 105,04 tridu tan,

trong dd chau A la vung san xuit ldn nhat vdi khoang

78,96% tong san lupng (82,94 tridu tan), ridng Trung

Qudc 75,56 tridu tin vi Vidt Nam chi cd 1362,19

nghin tan.

Tinh hinh san xuit khoai lang d Vidt Nam trong

nhung nam qua sut giam ca vd didn tich va san lupng.

Nang suit khoai lang trung binh cua nude ta cdn

thap (9,27 tan/ha so vdi th! gidi li 12,87 tan/ha). Vd

chit lupng, him lupng chit khd vi tinh bpt trong cu

cua cic giong khoai lang rit thip, chi dat khoang 25%

(chit khd) vi 20% (tinh bdt) so vdi thd gidi la 32 - 35%

(chit khd) vi 25% (tinh bdt). Dd san xuit khoai lang

theo hudng hing hoi, dat hidu qua kinh td cao thi

can phai cd nhung giong khoai lang chat lupng cao

1 Vi§n Di truyen Nong nghiip

2 Vi?n C iy luong thyc v i C iy th\rc phim

vdi mdt so tidu chi chinh nhu: him lupng chit khd

trdn 25%, tinh bpt trdn 22% vi nang suat cu phai dat

trdn 20 tan/ha.

Mac du khoai lang la loai cay thuc pham cd tim

quan trpng trdn thd gidi nhung cac nghidn cuu vd di

truydn phan tu ddi vdi khoai lang lai rit han chd. Do

khoai lang la cay da bpi, sd lupng nhidm sac thd ldn,

tu bat thu cao. Dac bidt, cac tinh trang da gien kidm

soit di truydn theo cac tinh trang sd lupng (nang

suat, ham lupng chit khd, him lupng tinh bpt, khi

nang chong chiu...) la mot thach thuc ldn ddi vdi cic

nha chpn gidng theo phuong phap truydn thdng.

Nhung nghidn cuu vd mdi tuong quan giua chi thj

phan tu vdi cac tinh trang ndng hpc cung da dupe

mpt sd tic gia dd cap trdn cac ddi tupng khac nhau

nhu ngo, lac, lua my... Tuy nhidn nghidn cuu vd m6i

tuong quan giua cic chi thj phan tu ddi vdi c4c tinh

trang kinh td quan trpng d khoai lang la nit it Chinh

vi vay nghidn cuu nay tap trung vio vide xac djnh

mdi tuong quan giua chi thj phan tu vdi tinh trang

ham lupng tinh bdt phyc vu cdng ttc chpn tao gidng

khoai lang cd him lupng tinh bdt cao.

Z. VAT L«J VA raUONE PHAP NGHtil CM

2.1. vat lidu nghidn cuu

Vat lidu nghidn cuu la 35 miu dong/giong khoai

lang cd ham lupng tinh bdt tu thip ddn cao dang

12 NdNGNGHlgPVAPHATTRiI n N 6 N G T H O N -K Y 2 -T H A N G 3/2014