Công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại bưu điện tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN TUẤN ANH

CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC

TẠI BƯU ĐIỆN TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN TUẤN ANH

CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC

TẠI BƯU ĐIỆN TỈNH LÀO CAI

Ngành: Quản trị Kinh doanh

Mã số: 8.34.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Mai Việt Anh

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Công tác đào tạo và phát triển nguồn

nhân lực tại bưu điện tỉnh tỉnh Lào Cai” là kết quả của quá trình học tập, nghiên

cứu khoa học độc lập và nghiêm túc của cá nhân tôi. Các số liệu trong luận văn

được thu thập từ thực tế, có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy, được xử lý trung

thực và khách quan.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những nội dung, những kết quả và

kết luận nghiên cứu trong luận văn này

Lào Cai, ngày tháng năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Tuấn Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời

cảm ơn đến TS. Mai Việt Anh - người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn

thành luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các Khoa của

trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo

điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn

này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Bưu điện tỉnh Lào Cai

và các đồng chí lãnh đạo thuộc các chi nhánh trực thuộc và đồng nghiệp đã giúp

đỡ, cung cấp số liệu liên quan đến mục đích nghiên cứu của luận văn.

Và cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp và gia

đình đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện Luận

văn tốt nghiệp này.

Lào Cai, ngày tháng năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Tuấn Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .....................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..........................................................................................ii

MỤC LỤC...............................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU..................................................................viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ........................................ix

MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3

4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn............................................. 4

5. Kết cấu luận văn.................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐÀO TẠO VÀ

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CỦA DOANH NGHIỆP. 5

1.1. Cơ sở lý luận về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của doanh

nghiệp ................................................................................................ 5

1.1.1. Những khái niệm có liên quan ........................................................ 5

1.1.2. Vai trò của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đối với doanh

nghiệp .............................................................................................. 10

1.1.3. Các hình thức đào tạo và phát triển nguồn nhân lực..................... 12

1.1.4. Nội dung đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của doanh

nghiệp.............................................................................................. 19

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

trong doanh nghiệp.......................................................................... 32

1.2. Cơ sở thực tiễn về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của doanh

nghiệp ............................................................................................. 35

iv

1.2.1. Kinh nghiệm đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của một số đơn

vị...................................................................................................... 35

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho bưu điện tỉnh Lào Cai .......................... 37

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................... 39

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 39

2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 39

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................... 39

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin................................................... 42

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................. 42

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 44

2.3.1. Các chỉ tiêu định lượng ................................................................. 44

2.3.2. Các chỉ tiêu định tính .................................................................... 46

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ PHÁT

TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI BƯU ĐIỆN TỈNH LÀO

CAI ................................................................................................. 47

3.1. Khái quát chung về Bưu điện tỉnh Lào Cai...................................... 47

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Bưu điện tỉnh Lào Cai..... 47

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Bưu điện tỉnh Lào Cai......................... 47

3.1.3. Mô hình cơ cấu tổ chức của Bưu điện tỉnh Lào Cai ..................... 48

3.1.4. Đặc điểm của Bưu điện tỉnh Lào Cai............................................ 55

3.1.5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn

2015 – 2017.................................................................................... 57

3.1.6. Đặc điểm quy mô và cơ cấu nguồn lao động tại bưu điện tỉnh Lào

Cai.................................................................................................... 58

3.2. Thực trạng công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực tại Bưu điện

tỉnh Lào Cai..................................................................................... 60

3.2.1. Xác định nhu cầu đào tạo, phát triển ............................................ 60

3.2.2. Thực trạng xác định mục tiêu và đối tượng đào tạo phát triển..... 65

v

3.2.3. Tổ chức thực thi công tác đào tạo nhân lực .................................. 68

3.2.4. Dự tính chi phí đào tạo.................................................................. 70

3.2.5. Thực trạng hoạt động đánh giá hiệu quả công tác đào tạo và phát

triển nguồn nhân lực ....................................................................... 74

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân

lực tại Bưu điện tỉnh Lào Cai.......................................................... 78

3.3.1. Các yếu tố bên ngoài..................................................................... 78

3.3.2. Các yếu tố bên trong ..................................................................... 80

3.4. Đánh giá về công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của Bưu

điện tỉnh Lào Cai............................................................................. 80

3.4.1. Ưu điểm......................................................................................... 80

3.4.2. Hạn chế.......................................................................................... 81

3.4.3. Nguyên nhân ................................................................................. 83

Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO VÀ

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI BƯU ĐIỆN TỈNH

LÀO CAI........................................................................................ 86

4.1. Định hướng và mục tiêu đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại Bưu

điện tỉnh Lào Cai đến năm 2020..................................................... 86

4.1.1. Định hướng công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của Bưu

điện tỉnh Lào Cai............................................................................. 86

4.1.2. Mục tiêu công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của Bưu

điện tỉnh Lào Cai............................................................................. 86

4.2. Giải pháp tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại Bưu

điện tỉnh Lào Cai............................................................................. 88

4.2.1. Xác định mục tiêu đào tạo rõ ràng ................................................ 88

4.2.2. Hoàn thiện nội dung, chương trình đào tạo gắn với đặc thù của

từng đối tượng học viên .................................................................. 89

4.2.3. Hoàn thiện công tác đánh giá hiệu quả sau đào tạo ..................... 91

vi

4.2.4. Hoàn thiện các chính sách tạo động lực cho người được đào tạo. 93

4.2.5. Hoàn thiện cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ cho công tác đào tạo và

phát triển nguồn nhân lực ............................................................... 95

4.2.6. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ nói riêng và đội ngũ cán bộ đào

tạo nói riêng..................................................................................... 96

4.3. Kiến nghị.......................................................................................... 98

4.3.1. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai ......................................... 98

4.3.2. Đối với Tổng công ty bưu chính viễn thông và bưu điện tỉnh Lào

Cai.................................................................................................... 99

KẾT LUẬN.......................................................................................... 102

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................... 104

PHỤ LỤC............................................................................................. 106

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

BCVT : Bưu chính Viễn thông

CNTT : Công nghệ Thông tin

NNL : Nguồn nhân lực

DN : Doanh nghiệp

CNVC : Công nhân viên chức

NLĐ : Người lao động

PTNNL : Phát triển Nguồn nhân lực

CB : Cán bộ

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Phân biệt đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ..................... 10

Bảng 1.2: So sánh các ưu, nhược điểm của các phương pháp đào tạo ... 25

Bảng 2.1: Phân bổ mẫu nghiên cứu ........................................................ 42

Bảng 3.1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh bưu điện tỉnh Lào Cai

giai đoạn 2015-2017 ............................................................... 57

Bảng 3.2: Cơ cấu lao động của Bưu điện tỉnh Lào Cai giai đoạn 2015-

2017......................................................................................... 58

Bảng 3.3: Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn............................ 59

Bảng 3.4: Cơ cấu lao động theo giới tính ............................................... 59

Bảng 3.5: Mức độ hài lòng với công việc hiện tại.................................. 61

Bảng 3.6: Số lượng, tỷ lệ và tốc độ tăng cán bộ được đào tạo của Bưu điện

tỉnh Lào Cai qua các năm ....................................................... 62

Bảng 3.7: Đánh giá về mức độ cần thiết phải học tập nâng cao trình độ để

đáp ứng công việc ................................................................... 62

Bảng 3.8: Các kiến thức, kỹ năng mong muốn được đào tạo................. 63

Bảng 3.9: Mục tiêu của một số chương trình đào tạo............................. 65

Bảng 3.10: Tình hình thực hiện mục tiêu đào tạo giai đoạn 2015-2017. 67

Bảng 3.11 : Cơ sở mà cán bộ nhân viên mong muốn được đào tạo ở đó71

Bảng 3.12: Thời điểm và thời gian đào tạo được mong muốn............... 72

Bảng 3.13: Đánh giá của học viên về công tác chuẩn bị tài liệu khóa

học........................................................................................... 72

Bảng 3.14: Đánh giá chung của học viên về hiệu quả khóa học............ 75

Bảng 3.15: Đánh giá của học viên về phương pháp đào tạo................... 76

Bảng 3.16: Đánh giá về kiến thức, kỹ năng sư phạm, am hiểu thực tế và

mức độ nhiệt tình giảng dạy của giáo viên ............................. 77

Bảng 3.17: Đánh giá của học viên về một số nội dung trong chương trình đào

tạo............................................................................................ 78

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ

Biểu đồ 3.1: Mức độ tạo điều kiện để CBCNV tham gia các khóa đào tạo .... 63

Biểu đồ 3.2: Mục đích được đào tạo ................................................................ 64

Biểu đồ 3.3: Hình thức đào tạo hiệu quả phù hợp với cán bộ nhân viên......... 71

Biểu đồ 3.4: Đánh giá của học viên về cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ đào

tạo ............................................................................................... 73

Biểu đồ 3.5: Đánh giá của học viên về mức độ hiệu quả trong việc sử dụng

thời gian...................................................................................... 74

Hình vẽ

Hình 1.1: Tiến trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực .......................................20

Hình 1.2: Nội dung xác định nhu cầu đào tạo và phát triển......................................21

Sơ đồ

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Bưu điện tỉnh Lào Cai..............................................48

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nhân lực là một trong những yếu tố đầu vào có vai trò quyết định đến sự

thành công hay thất bại của doanh nghiệp trên thương trường. Chất lượng nhân

lực có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì

vậy, việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là việc làm hết sức cần thiết nhằm

nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh

của doanh nghiệp trong dài hạn.

Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là quá trình học tập, hay trang bị

hệ thống kiến thức, hình thành kỹ năng và nâng cao nhận thức hành vi thái độ

cho người lao động nhằm giúp họ thực hiện tốt hơn công việc hiện tại. Hiện

nay chất lượng nhân viên đã trở thành một trong những lợi thế cạnh tranh quan

trọng nhất của các doanh nghiệp. Mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực là sử dụng

tối đa nguồn nhân lực hiện có và nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của tổ

chức thông qua việc giúp người lao động hiểu rõ, nắm vững hơn về công việc

và thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình một cách tự giác hơn với thái độ,

trách nhiệm cao nhất, cũng như nâng cao khả năng thích ứng của bản thân với

các công việc trong tương lai.

Lào Cai là tỉnh miền núi phía Bắc, trong sự nghiệp đổi mới, Đảng bộ,

chính quyền nhân dân trong tỉnh đã vượt qua mọi khó khăn, từng bước đưa Lào

Cai trở thành một trong những tỉnh có điều kiện kinh tế, văn hóa phát triển, quốc

phòng an ninh được giữ vững, đời sống nhân dân ngày càng được đảm bảo. Song

cho đến nay Lào Cai vẫn còn là tỉnh nghèo và lạc hậu so với các tỉnh khác. Trình

độ dân trí tuy đã được cải thiện tuy nhiên với đa số là người người dân tộc thiểu

số nên việc tiếp cận với công nghệ hiện đại và trình độ sản xuất công nghiệp hiện

nay còn nhiều hạn chế cả về kiến thức, kỹ năng cũng như việc thay đổi tư duy

nhận thức trong việc tiếp cận với phương pháp làm việc hiện đại. Nguồn nhân

lực của tỉnh chưa thực sự đủ mạnh để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển