Công tác chống hàng giả tại Chi cục quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––––

HOÀNG ĐỨC DƢƠNG

CÔNG TÁC CHỐNG HÀNG GIẢ

TẠI CHI CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƢỜNG

TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN, NĂM 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––––

HOÀNG ĐỨC DƢƠNG

CÔNG TÁC CHỐNG HÀNG GIẢ

TẠI CHI CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƢỜNG

TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. NGÔ ĐỨC CÁT

2. TS. TRẦN NHUẬN KIÊN

THÁI NGUYÊN, NĂM 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được bảo vệ một học

vị khoa học hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các thông tin trích dẫn

trong luận văn này đều đã được trân trọng chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2013

Tác giả luận văn

Hoàng Đức Dƣơng

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận được rất

nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân.

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Ngô Đức Cát và

TS. Trần Nhuận Kiên, người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá

trình học tập, thực hiện nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo khoa sau đại học -

trường Đại học Kinh tế và QTKD - Đại học Thái nguyên đã giúp đỡ tôi hoàn thành

quá trình học tập và thực hiện luận văn của mình.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tập thể Ban Lãnh đạo Chi cục, các đồng

nghiệp đang công tác tại Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ, đã giúp đỡ và tạo

điều kiện thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá trình nghiên

cứu thực hiện luận văn.

Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn

thành chương trình học tập và thực hiện Luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2013

Tác giả luận văn

Hoàng Đức Dƣơng

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan ...............................................................................................................i

Lời cảm ơn ..................................................................................................................ii

Mục lục...................................................................................................................... iii

Danh mục từ viết tắt..................................................................................................vii

Danh mục các bảng ................................................................................................. viii

Danh mục các sơ đồ, biểu đồ .....................................................................................ix

Danh mục các phụ lục ................................................................................................ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Sự cần thiết phải nghiên cứu...................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................3

4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................3

5. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................3

6. Bố cục luận văn.......................................................................................................4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HÀNG GIẢ VÀ CÔNG TÁC

ĐẤU TRANH CHỐNG SẢN XUẤT, BUÔN BÁN HÀNG GIẢ .......5

1.1. Cơ sở lý luận về hàng giả.....................................................................................5

1.1.1. Một số khái niệm về hàng giả ...........................................................................5

1.1.2. Quyền sở hữu trí tuệ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ..................8

1.1.2.1. Quyền sở hữu trí tuệ.......................................................................................8

1.1.2.2. Hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ...................................................11

1.1.3. Bản chất của việc sản xuất, buôn bán hàng giả...............................................12

1.1.4. Đặc điểm của hàng giả và hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả.................12

1.1.5. Đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả...........................................................14

1.1.6. Phương thức sản xuất, buôn bán hàng giả ......................................................16

1.1.6.1. Phương thức sản xuất...................................................................................16

1.1.6.2. Phương thức buôn bán .................................................................................18

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iv

1.1.7. Các nhân tố thúc đẩy sản xuất, buôn bán hàng giả .........................................19

1.1.7.1. Các nguyên nhân chủ quan ..........................................................................20

1.1.7.2. Các nguyên nhân khách quan.......................................................................21

1.1.8. Tác hại của hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả........................................22

1.1.9. Tầm quan trọng của công tác đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả ......24

1.1.10. Quan điểm của Đảng, Nhà nước và chính sách, pháp luật về đấu tranh

chống sản xuất, buôn bán hàng giả ...........................................................................25

1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................30

1.2.1. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác đấu tranh chống sản xuất,

buôn bán hàng giả của thế giới..................................................................................30

1.2.1.1. Công tác chống hàng giả và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở Hàn Quốc........30

1.2.1.2. Công tác chống hàng giả và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở Nhật Bản.........33

1.2.1.3. Những kinh nghiệm từ công tác chống hàng giả của Hàn Quốc và

Nhật Bản....................................................................................................................36

1.2.2. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác đấu tranh chống sản xuất,

buôn bán hàng giả ở nước ta .....................................................................................36

1.2.2.1. Kinh nghiệm chống hàng giả tại một số địa phương ...................................38

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................41

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................41

2.2. Các phương pháp nghiên cứu.............................................................................41

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................41

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin.....................................................................42

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................43

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................44

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỐNG SẢN XUẤT, BUÔN BÁN HÀNG

GIẢ TẠI CHI CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƢỜNG TỈNH PHÚ THỌ.......45

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.............................................................................45

3.1.1. Đặc điểm cơ bản của tỉnh Phú Thọ .................................................................45

3.1.1.1. Điều kiện tự nhiên........................................................................................45

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

v

3.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.............................................................................47

3.1.1.3. Tác động của điều kiện kinh tế - xã hội đến hoạt động sản xuất, buôn

bán hàng giả ..............................................................................................................48

3.1.1.4. Quan điểm, chỉ đạo của UBND tỉnh Phú Thọ với công tác đấu tranh

chống sản xuất, buôn bán hàng giả ...........................................................................49

3.1.2. Khái quát chung về Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ .......................50

3.1.2.1. Cơ cấu tổ chức..............................................................................................52

3.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ ...................................................................................52

3.1.2.3. Mối quan hệ giữa các đơn vị trong Chi cục .................................................56

3.1.2.4. Thực trạng nguồn nhân lực và bộ phận chống hàng giả ..............................56

3.2. Thực trạng công tác chống sản xuất, buôn bán hàng giả tại Chi cục Quản

lý thị trường tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2010-2012.......................................................61

3.2.1. Quan điểm, chủ trương của Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ

trong công tác đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả ...................................61

3.2.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ chống hàng giả ............................62

3.2.3. Công tác tuyên truyền .....................................................................................65

3.2.4. Công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm...............................................67

3.2.4.1. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo về kiểm tra, kiểm soát chống hàng giả .............67

3.2.4.2. Quy trình kiểm tra, xử lý hàng giả và kết quả thực hiện..............................70

3.2.5. Công tác phối hợp trong đấu tranh chống hàng giả ........................................79

3.2.6. Công tác trang bị cơ sở vật chất, cơ sở dữ liệu phục vụ công tác chống

hàng giả .....................................................................................................................81

3.2.6.1. Cơ sở vật chất...............................................................................................81

3.2.6.2. Cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác chống hàng giả....................................82

3.3. Đánh giá công tác đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả tại Chi

cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ.........................................................................83

3.3.1. Những thuận lợi và những mặt đã đạt được....................................................83

3.3.1.1. Thuận lợi ......................................................................................................83

3.3.1.2. Những mặt đã đạt được................................................................................83

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vi

3.3.2. Những khó khăn, tồn tại..................................................................................84

3.3.2.1. Khó khăn ......................................................................................................84

3.3.2.2. Tồn tại ..........................................................................................................86

3.3.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác đấu tranh chống hàng giả tại Chi

cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ.........................................................................87

3.3.3.1. Trang thiết bị, cơ sở vật chất........................................................................87

3.3.3.2. Nguồn lực.....................................................................................................87

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐẤU TRANH PHÒNG

CHỐNG SẢN XUẤT, BUÔN BÁN HÀNG GIẢ TẠI CHI CỤC QUẢN

LÝ THỊ TRƢỜNG TỈNH PHÚ THỌ................................................88

4.1. Xu hướng sản xuất, buôn bán hàng giả..............................................................88

4.2. Quan điểm và phương hướng, nhiệm vụ của công tác đấu tranh chống sản

xuất, buôn bán hàng giả trong những năm tới ..........................................................90

4.2.1. Quan điểm .......................................................................................................90

4.2.2. Phương hướng, nhiệm vụ................................................................................91

4.3. Một số giải pháp hoàn thiện công tác chống sản xuất, buôn bán hàng giả

tại Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ.............................................................92

4.3.1. Giải pháp về tuyển dụng, đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức ....................92

4.3.2. Giải pháp về công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm..........................95

4.3.3. Giải pháp về tuyên truyền ...............................................................................97

4.3.4. Giải pháp về xây dựng cơ sở dữ liệu về hàng giả ...........................................99

4.3.5. Giải pháp tăng cường sự hợp tác của các Doanh nghiệp, Hiệp hội trong

công tác đấu tranh chống hàng giả..........................................................................100

4.4. Đề xuất, kiến nghị ............................................................................................102

4.4.1. Đối với Chính phủ, các Bộ ngành trung ương ..............................................102

4.4.2. Đối với UBND tỉnh Phú Thọ ........................................................................103

KẾT LUẬN............................................................................................................104

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................106

PHỤ LỤC...............................................................................................................108

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Các ký hiệu và chữ viết tắt Nghĩa các ký hiệu và chữ viết tắt

BCĐ Ban Chỉ đạo

KIPO

Korean Intellectual Property Office

Cơ quan sở hữu trí tuệ Hàn Quốc

LĐ Lao động

NĐ-CP Nghị định - Chính phủ

NSNN Ngân sách Nhà nước

TM-DL Thương mại - Du lịch

QLTT Quản lý thị trường

SHTT Sở hữu trí tuệ

SX Sản xuất

UBND Ủy ban nhân dân

VPHC Vi phạm hành chính

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Cơ cấu lao động theo giới tính - trình độ - độ tuổi................................57

Bảng 3.2. Biên chế số lượng công chức QLTT tại các đơn vị...............................59

Bảng 3.3. Kết quả công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ chống hàng giả

cho công chức QLTT giai đoạn 2010-2012 ..........................................64

Bảng 3.4. Giao chỉ tiêu kế hoạch xử lý về hàng giả năm 2010-2012....................69

Bảng 3.5. Kết quả xử lý các hành vi vi phạm về hàng giả theo đơn vị giai

đoạn 2010 - 2012...................................................................................74

Bảng 3.6. Kết quả xử lý các hành vi vi phạm về hàng giả theo loại hình vi

phạm giai đoạn 2010 - 2012 ..................................................................76

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Tổ chức bộ máy quản lý của Chi cục Quản lý thị trường.................52

Sơ đồ 3.2. Quy trình kiểm tra, xử lý hàng giả của lực lượng Quản lý

thị trường ..........................................................................................70

Biểu đồ 3.3. Cơ cấu tiền thu phạt về hàng giả của các đơn vị giai đoạn

2010-2012 .........................................................................................75

Biểu đồ 3.4. Kết quả kiểm tra xử lý theo loại hình hàng giả giai đoạn 2010-2012.......77

DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Bảng phân công nhiệm vụ phòng Nghiệp vụ- Tổng hợp................107

Phụ lục 2: Danh mục các loại hàng giả bị tịch thu giai đoạn 2010- 2012 .......110

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết phải nghiên cứu

Đất nước ta đang thực hiện chiến lược công nghiệp hóa- hiện đại hóa, trong

xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ

đã và đang tạo ra nhiều thời cơ, thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

cũng như thúc đẩy mạnh mẽ quá trình sản xuất hàng hóa ở mỗi quốc gia. Tuy nhiên,

bên cạnh những thuận lợi thì trong quá trình phát triển mỗi quốc gia cũng phải

đương đầu với không ít khó khăn, thách thức trong đó có vấn nạn hàng giả. Ở Việt

Nam trong những năm gần đây, lợi dụng chính sách mở cửa hội nhập kinh tế và sự

bất cập trong cơ chế, chính sách pháp luật, các hoạt động sản xuất, buôn bán hàng

giả, hàng xâm phạm về sở hữu trí tuệ đang có chiều hướng gia tăng và ngày càng

diễn biến phức tạp, tinh vi khó kiểm soát.

Hiện nay, hàng giả có mặt ở hầu hết trong các lĩnh vực của đời sống kinh tế

xã hội với mẫu mã đa dạng, phong phú và công nghệ, kỹ thuật sản xuất ngày càng

hiện đại. Hàng giả đã và đang là nguy cơ gây thiệt hại lớn đối với nền sản xuất, tác

động tiêu cực đến quá trình sản xuất, kinh doanh của Doanh nghiệp và lợi ích người

tiêu dùng. Chính vì vậy, đấu tranh ngăn chặn hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả

đang trở thành một nhiệm vụ quan trọng, cấp bách nhằm đảm bảo cho sự phát triển

lành mạnh của thị trường, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế cũng như bảo

vệ lợi ích chính đáng của nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Phú Thọ là một tỉnh trung du miền núi, cửa ngõ phía Tây Bắc của thủ đô Hà

Nội, cách thủ đô Hà Nội 80 km về Phía Bắc. Phía Đông giáp tỉnh Vĩnh Phúc và

thành phố Hà Nội; Tây giáp tỉnh Sơn La; Nam giáp tỉnh Hoà Bình; Bắc giáp tỉnh

Yên Bái và tỉnh Tuyên Quang. Phú Thọ là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng Thủ đô

Hà Nội. Trong những năm qua, cùng với quá trình phát triển kinh tế, tình hình sản

xuất, buôn bán hàng giả trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có xu hướng gia tăng và diễn

biến ngày càng phức tạp. Hàng giả xuất hiện tại địa bàn Phú Thọ chủ yếu là được

sản xuất ở địa bàn khác và sản xuất từ nước ngoài đưa vào kinh doanh trên thị

trường. Trước tình hình đó, thực hiện sự chỉ đạo của Chính phủ, các bộ ngành