Công đoàn với việc tham gia giải quyết việc làm cho công nhân, viên chức, lao động

PhÇn më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.

Sau 15 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng

kÓ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc nh kinh tÕ, v¨n ho¸ - x· héi. §êi sèng cña ngêi lao

®éng tõng bíc ®îc c¶i thiÖn, song bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®îc trong kinh

tÕ thÞ trêng còng g©y ra c¸c mÆt tiªu cùc, chÞu ¶nh hëng cña c¸c quy luËt kinh tÕ

quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh ®· g©y ra søc Ðp lín ®èi víi nÒn s¶n xuÊt

x· héi. Mét mÆt do ¶nh hëng cña c¬ chÕ cò, kÐm nh¹y bÐn trong s¶n xuÊt, kinh

doanh. MÆt kh¸c do khu vùc kinh tÕ quèc doanh vÉn ®îc u tiªn ph¸t triÓn m¹nh,

c¶ vÒ quy m« vµ sè lîng nhng ho¹t ®éng l¹i kÐm hiÖu qu¶. Khu vùc nµy thêng

thu hót phÇn lín lùc lîng lao ®éng nªn ®· g©y ra nh÷ng l·ng phÝ vÒ vèn, lao

®éng vµ tµi nguyªn. Mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®Æt ra ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý,

®æi míi c«ng nghÖ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm chi phÝ. DÉn ®Õn thùc tr¹ng

c¸c doanh nghiÖp ®· d«i ra mét lùc lîng lao ®éng kh¸ lín kh«ng cã viÖc lµm

trong khi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cha ®ñ kh¶ n¨ng thu hót, tiÕp nhËn sè lao

®éng nµy g©y ra thÊt nghiÖp.

Gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ vÊn ®Ò viÖc lµm, t¹o viÖc lµm, n©ng cao tr¸ch

nhiÖm ®¶m b¶o ®êi sèng cho ngêi lao ®éng võa lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch, võa cã ý

nghÜa chiÕn lîc l©u dµi võa lµ môc tiªu x· héi hµng ®Çu ®èi víi §¶ng vµ Nhµ n￾íc ta. §¹i héi §¶ng lÇn thø IX kh¼ng ®Þnh: "Gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ nhiÖm vô

quan träng hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch x· héi, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t huy

nh©n tè con ngêi, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm lµnh m¹nh hãa x· héi, ®¸p

øng nguyÖn väng vµ yªu cÇu bøc xóc cña nh©n d©n"{1}.

Gi¶i quyÕt tèt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, sÏ gi¶i quyÕt ®îc mäi quan hÖ

x· héi. Thùc tÕ cho thÊy, mäi tÖ n¹n x· héi ®Òu b¾t nguån tõ nguyªn nh©n s©u

sa ®ã lµ ®éi ngò nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp.

Tæ chøc C«ng ®oµn víi chøc n¨ng b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p,

chÝnh ®¸ng cho c«ng nh©n, viªn chøc, lao ®éng mµ träng t©m lµ gi¶i quyÕt viÖc

lµm cho ngêi lao ®éng. Cã viÖc lµm ngêi lao ®éng sÏ cã thu nhËp, lµm c¬ së cho

viÖc thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng. LuËt C«ng ®oµn ViÖt

Nam kh¼ng ®Þnh: "C«ng ®oµn c¬ së cã tr¸ch nhiÖm ®«n ®èc, gi¸m s¸t viÖc thùc

hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ lao ®éng"[2].

XuÊt th©n tõ giai cÊp c«ng nh©n, ®îc häc tËp vµ rÌn luyÖn t¹i trêng §¹i

häc C«ng ®oµn, víi chuyªn m«n ®µo t¹o Qu¶n trÞ kinh doanh vµ C«ng ®oµn ®Æc

biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm. Do vËy, em chän ®Ò tµi: "C«ng

®oµn víi viÖc tham gia gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c«ng nh©n, viªn chøc, lao

®éng". §Ò tµi ®îc thùc hiÖn t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8.

2. Môc tiªu cña ®Ò tµi

- T×m hiÓu ho¹t ®éng thùc tiÔn cña tæ chøc C«ng ®oµn.

- §¸nh gi¸ viÖc chØ ®¹o tæ chøc ho¹t ®éng cña C«ng ®oµn Tæng c«ng ty

x©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8 víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm.

- Trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tÕ ho¹t ®éng C«ng ®oµn Tæng c«ng ty t×m ra

nh÷ng mÆt m¹nh, tån t¹i vµ rót ra bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc tæ chøc vµ chØ

®¹o cña C«ng ®oµn Tæng c«ng ty.

- §Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña C«ng

®oµn Tæng c«ng ty nh»m gãp phÇn thùc hiÖn ®æi míi tæ chøc ho¹t ®éng. §ång

thêi ®a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ thùc hiÖn tõng nhiÖm vô cô thÓ.

3. VÊn ®Ò nghiªn cøu.

3.1. Khung lý thuyÕt.

C«ng ®oµn tham gia

gi¶i quyÕt viÖc lµm

C«ng ®oµn ph©n phèi víi chuyªn

m«n gi¶i quyÕt viÖc lµm

C«ng ®oµn trùc tiÕp gióp ®ì CN-L§

gi¶i quyÕt viÖc lµm

§æi míi

c«ng

nghÖ

t¹o

thªm

viÖc

lµm

S¾p

xÕp

l¹i lao

®éng

Tæ

chøc

l¹i lao

®éng

§µo

t¹o, ®µo

t¹o l¹i,

båi d￾ìng

n©ng

cao

tr×nh ®é

CN-L§

Tæ chøc

c¸c

phong

trµo thi

®ua,

luyÖn

tay

nghÒ,

thi thî

giái

Më

réng

c¸c

lo¹i

h×nh

dÞch

vô

LËp quü

t­¬ng

trî

Vay

vèn

gióp ®ì

CN-L§

ph¸t

triÓn

kinh tÕ

gia ®×nh

3.2. Gi¶ thuyÕt nghiªn cøu

C«ng ®oµn tham gia x©y dùng ph¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n

phÈm t¹o thªm viÖc lµm míi cho c«ng nh©n lao ®éng.

C«ng ®oµn tham gia víi chuyªn m«n tæ chøc l¹i s¶n xuÊt.

C«ng ®oµn tham gia víi chuyªn m«n s¾p xÕp l¹i lao ®éng trong doanh

nghiÖp.

C«ng ®oµn tham gia víi chuyªn m«n ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i, båi dìng n©ng

cao tr×nh ®é cho c«ng nh©n lao ®éng.

C«ng ®oµn tham gia tæ chøc thi ®ua trong lao ®éng s¶n xuÊt, luyÖn tay

nghÒ, thi thî giái.

C«ng ®oµn trùc tiÕp gióp ®ì c«ng nh©n lao ®éng, tÝn chÊp vay vèn tõ quü

quèc gia ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh.

C«ng ®oµn ®¹i diÖn kÝ kÕt hîp ®ång lao ®éng, tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ.

4. §èi tîng nghiªn cøu

4.1.§èi tîng nghiªn cøu :

- C«ng ®oµn Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8.

4.2.Kh¸ch thÓ nghiªn cøu :

- Ho¹t ®éng c«ng ®oµn Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8

- C¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc, lao ®éng Tæng c«ng ty.

5. Ph¹m vi nghiªn cøu

- Kh«ng gian nghiªn cøu: t¹i Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao

th«ng 8.

- Thêi gian nghiªn cøu: tõ n¨m 1998 ®Õn 2003.

6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

- Sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp c¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh

doanh hµng n¨m cña Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8.

-Nghiªn cøu Ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn th«ng qua c¸c b¸o c¸o tæng kÕt

ho¹t ®éng c«ng ®oµn mét sè n¨m gÇn ®©y vµ kh¶o cøu c¸c tµi liÖu thø cÊp.

- Kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty.

- Sö dông ph¬ng ph¸p chuyªn gia.

7. KÕt cÊu ®Ò tµi bao gåm 3 phÇn:

- Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm.

- Ch¬ng 2: C«ng ®oµn Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng

8 tham gia gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c«ng nh©n, viªn chøc, lao ®éng.

- Ch¬ng 3: KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ.

Trong thêi gian t×m hiÓu vµ nghiªn cøu khoa luËn kh«ng tr¸nh khái

nh÷ng thiÕu sãt nªn em rÊt mong sù gãp ý, gióp ®ì cña gi¸o viªn híng dÉn vµ

cña c¸c ®ång chÝ t¹i Tæng c«ng ty X©y dùng c«ng trÝnh Giao th«ng 8.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o T¨ng QuyÕt Th¾ng vµ ®ång chÝ

Vò ChÝ Thä Chñ tÞch C«ng ®oµn Tæng c«ng ty ®· nhiÖt t×nh híng dÉn em hoµn

thµnh khãa luËn nµy.

Ch¬ng 1

Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm

1.1 Mét sè kh¸i niÖm

1.1.1 ViÖc lµm

ViÖc lµm lµ mét kh¸i niÖm thuéc ph¹m trï ho¹t ®éng cña con ngêi, mäi

ho¹t ®éng cña con ngêi ®îc biÓu hiÖn ®a d¹ng vµ sinh ®éng qua c¸c d¹ng viÖc

lµm trong h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Nãi ®Õn viÖc lµm lµ nãi ®Õn n¬i lµm viÖc,

mét ®èi tîng lao ®éng, mét c«ng cô lao ®éng, mét qu¸ tr×nh ®µo t¹o cô thÓ. Khi

®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò viÖc lµm th× søc lao ®éng cã vai trß quan träng, nã lµ tÊt yÕu

cña mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (c¶ vËt chÊt lÉn tinh thÇn). Vai trß cña lao ®éng

kh«ng mÊt ®i hoÆc suy gi¶m trong bÊt kú ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ - kü thuËt s¶n

xuÊt nµo mµ vÊn ®Ò lµ diÔn ra sù thay ®æi vai trß cña lao ®éng thÓ lùc vµ lao

®éng trÝ lùc. Trong ®ã lao ®éng vÒ trÝ lùc gi÷ vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn kinh tÕ, mçi thêi kú ph¸t triÓn còa x· héi th× kh¸i niÖm viÖc lµm ®îc

hiÓu theo nghÜa kh¸c nhau.

ViÖc lµm cã thÓ ®Þnh nghÜa nh mét t×nh tr¹ng trong ®ã cã sù tr¶ c«ng

b»ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt, do cã sù tham gia tÝch cùc, cã tÝnh chÊt c¸ nh©n vµ trùc

tiÕp nç lùc vµo s¶n xuÊt.

MÆt kh¸c, viÖc lµm theo nghÜa réng lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña

mét x· héi nghÜa lµ tÊt c¶ nh÷ng g× quan hÖ ®Õn c¸ch thøc kiÕm sèng cña con

ngêi kÓ c¶ c¸c quan hÖ x· héi vµ c¸c tiªu chuÈn hµnh vi t¹o thµnh khu«n khæ

cña qu¸ tr×nh kinh tÕ.

Hai kh¸i niÖm nµy cha cô thÓ c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi, trong qu¸ tr×nh

lao ®éng mµ chØ ra nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt. Do vËy, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm

t×nh h×nh cña mçi quèc gia, phô thuéc vµo phong tôc, tËp qu¸n, luËt ph¸p mµ ®a

ra kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm mét c¸ch phï hîp, ë ViÖt Nam theo ®iÒu 13 LuËt lao

®éng còng ®a ra kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm:

Mäi ho¹t ®éng lao ®éng t¹o ra thu nhËp kh«ng bÞ luËt ph¸p cÊm ®Òu ®-

îc gäi lµ viÖc lµm.

Tõ nh÷ng kh¸i niÖm nªu trªn cho phÐp ta hiÓu viÖc lµm lµ nh÷ng c«ng

viÖc cã Ých cho con ngêi, mang l¹i thu nhËp vµ kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm. V×

vËy, nguyªn t¾c khi mét ngêi ®ang tham gia thùc hiÖn, mét hay mét sè c«ng

viÖc ®Òu ®îc coi lµ cã viÖc lµm. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam cho thÊy rÊt nhiÒu ngêi

lµm viÖc hoÆc lµm viÖc c¶ ngµy, nhng cã n¨ng suÊt lao ®éng thÊp dÉn ®Õn thu

nhËp còng rÊt thÊp nhng hä vÉn ph¶i chÊp nhËn vµ kh«ng cã sù lùa chän nµo

kh¸c ®Ó ®¶m b¶o cho sù tån t¹i cña b¶n th©n vµ gia ®×nh, ë ®©y râ rµng béc lé sù

kh«ng hîp lý trong kh¸i niÖm ngêi cã viÖc lµm.

Do ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t h¬n kh¸i niÖm "cã viÖc lµm", cÇn ph¶i ®îc

bæ sung víi ý nghÜa ®Çy ®ñ cña nã, trªn hai khÝa c¹nh chñ yÕu ®ã lµ møc ®é sö

dông thêi gian lao ®éng, møc n¨ng suÊt vµ thu nhËp. Mét viÖc lµm ®Çy ®ñ ®ßi

hái ngêi lµm c«ng viÖc ®ã cã thÓ sö dông ®Çy ®ñ thêi gian lao ®éng theo chÕ ®é

(ë ViÖt Nam quy ®Þnh lµ 8 giê/ngµy). MÆt kh¸c, lµm c«ng viÖc ®ã ph¶i mang l¹i

mét kho¶n thu nhËp kh«ng thÊp h¬n møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu lµ 290.000®/th¸ng.

ViÖc lîng ho¸ ngêi cã viÖc lµm theo kh¸i niÖm nµy sÏ cho chóng ta mét c¸ch

nh×n nhËn trung thùc h¬n vÒ møc ®é sö dông lao ®éng x· héi vµ x¸c ®Þnh ®îc

quy m« viÖc lµm cÇn ph¶i t¹o thªm cho lao ®éng x· héi.

1.1.2. T¹o viÖc lµm

T¹o viÖc lµm theo nghÜa réng lµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ph¸t

triÓn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc, qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra tõ viÖc gi¸o

dôc, ®µo t¹o vµ phæ cËp nghÒ nghiÖp, chuÈn bÞ cho ngêi lao ®éng bíc vµo cuéc

®êi lao ®éng ®Õn viÖc tù do lao ®éng vµ hëng thô xøng ®¸ng víi gi¸ trÞ lao ®éng

mµ m×nh ®· t¹o ra.

T¹o viÖc lµm theo nghÜa hÑp chñ yÕu híng vµo ®èi tîng thÊt nghiÖp, cha

cã viÖc lµm hoÆc thiÕu viÖc lµm, nh»m t¹o thªm chç lµm viÖc cho ngêi lao

®éng, duy tr× tû lÖ thÊt nghiÖp ë møc cao nhÊt.

T¹o viÖc lµm ®Çy ®ñ cho ngêi lao ®éng kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng￾êi lao ®éng t¨ng thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng mµ cßn lµm gi¶m c¸c tÖ n¹n x·

héi lµm cho x· héi cµng v¨n minh h¬n. T¹o viÖc lµm ®Çy ®ñ cho ngêi lao ®éng

cßn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi ngêi lao ®éng ë chç t¹o c¬ héi cho hä

thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh trong ®ã cã quyÒn c¬ b¶n nhÊt lµ quyÒn

®îc lµm viÖc, nh»m nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc.

1.1.3. ThÊt nghiÖp

ThÊt nghiÖp lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ - x· héi tån t¹i trong nhiÒu chÕ ®é

x· héi. ThÊt nghiÖp theo ®óng nghÜa cña tõ lµ mÊt viÖc lµm hay lµ sù t¸ch rêi

søc lao ®éng khái t liÖu s¶n xuÊt.

ThÊt nghiÖp lµ nh÷ng hiÖn tîng gåm nh÷ng ngêi mÊt thu nhËp do kh«ng

cã kh¶ n¨ng t×m ®îc viÖc lµm, trong khi hä cßn trong ®é tuæi lao ®éng, cã kh¶

n¨ng lao ®éng, muèn lµm viÖc vµ ®· ®¨ng ký ë c¬ quan m«i giíi vÒ lao ®éng

nhng cha ®îc gi¶i quyÕt.

1.1.4. Gi¶i quyÕt viÖc lµm

Thùc chÊt cña t¹o viÖc lµm lµ tr¹ng th¸i phï hîp gi÷a hai yÕu tè søc lao

®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt, c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, ®ã lµ hai ®iÒu kiÖn cÇn. §Ó

trë thµnh hiÖn thùc, nªn cã m«i trêng thuËn lîi cho viÖc kÕt hîp hai yÕu tè ®ã.

Do vËy t¹o viÖc lµm lµ: T¹o ra sè lîng vµ chÊt lîng t liÖu s¶n xuÊt (Vèn ®Çu t

tiÕn bé khoa häc kü thuËt ¸p dông vµo s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng qu¶n lý, sö dông),

t¹o ra sè lîng vµ chÊt lîng søc lao ®éng (Quy m« d©n sè, lao ®éng, gi¸o dôc,

®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån lùc con ngêi). H×nh thµnh m«i trêng thuËn lîi cã sù

kÕt hîp c¸c yÕu tè søc lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt, lµ sù kÕt hîp gi÷a hÖ thèng

chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thu hót ngêi

lao ®éng, chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch thÊt nghiÖp, chÝnh s¸ch

khuyÕn khÝch ®Çu t…

HiÖn nay ë níc ta c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ võa lµ môc tiªu, võa lµ

®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ v÷ng ch¾c, ®ång thêi gi¶i quyÕt