Cơ chế tự chủ tài chính và việc vận dụng trong các đơn vị thuộc Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh

Häc viÖn chÝnh trÞ - hµnh chÝnh quèc gia hå chÝ minh

----------------

b¸o c¸o tæng hîp

kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc

§Ò tµi khoa häc cÊp bé n¨m 2008

§Ò tµi :

C¥ CHÕ Tù CHñ TµI CHÝNH Vµ VIÖC VËN DôNG

TRONG C¸C §¥N VÞ THUéC HäC VIÖN

CHÝNH TRÞ-HµNH CHÝNH QuèC GIA Hå CHÝ MINH

C¬ quan chñ tr× : Häc viÖn ChÝnh trÞ – Hµnh chÝnh QG

Chñ nhiÖm ®Ò tµi : NguyÔn ChÝ H−íng

7239 26/3/2009

Hµ Néi - 2008

- 1 -

më ®Çu

I. TÝnh cÊp thiÕt vµ t×nh h×nh nghiªn cøu cña ®Ò tµi.

Ch−¬ng tr×nh Tæng thÓ c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n−íc giai ®o¹n 2001-2010

vµ ch−¬ng tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¸c c¬ quan hµnh chÝnh

nhµ n−íc vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng giai ®o¹n 2004 – 2005 h−íng tíi môc tiªu lµ

tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc vµ

§VSNC nh»m ph©n phèi, sö dông nguån lùc tµi chÝnh hiÖu qu¶; gãp phÇn ®æi

míi ph−¬ng thøc vµ chÊt l−îng ho¹t ®éng, t¨ng c−êng tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch

nhiÖm vÒ tµi chÝnh cña c¸c CQHCNN vµ §VSNC; t¹o c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ

b×nh ®¼ng nhiÒu h¬n trong viÖc cung cÊp dÞch vô, ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng

cao cña Nhµ n−íc vµ x· héi; ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c CQHCNN vµ

§VSNC s¾p xÕp tæ chøc bé m¸y hîp lý, tinh gi¶m biªn chÕ nhµ n−íc, thùc hiÖn

hîp ®ång lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc nhµ n−íc.

Đối với Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, sau khi

có NghÞ quyÕt sè 52-NQ/TW vµ QuyÕt ®Þnh sè 149-Q§/TW (nay lµ QuyÕt ®Þnh

sè 100-Q§/TW) cña Bé ChÝnh trÞ, tõ n¨m 2006 Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå

ChÝ Minh ngoµi viÖc thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc, bé m¸y ho¹t ®éng ®Ó phï hîp víi

yªu cÇu cña t×nh h×nh míi; vÒ mÆt tµi chÝnh, t¸ch khái Ban Tµi chÝnh Qu¶n trÞ

Trung −¬ng n©ng thµnh ®¬n vÞ dù to¸n cÊp I; ®ång thêi tõ n¨m 2008 hîp nhÊt víi

Häc viÖn Hµnh chÝnh quèc gia ®ßi hái Häc viÖn ph¶i ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn

vµ m¹nh mÏ c¶ vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng

nghiªn cøu khoa häc, tæng kÕt thùc tiÔn, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé vµ

t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, đổi mới công tác quản lý tài chính ®Ó tạo

điều kiện thúc đẩy sự phát triển của Học viện ngang tÇm víi ®ßi hái cña c«ng

cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc vµ sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ

quèc.

Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn cho thÊy, ®Ó c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña Häc

viÖn nhanh chãng ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®Æt ra, phï hîp vµ thÝch øng víi chñ

tr−¬ng, chÝnh s¸ch c¶i c¸ch cña Nhµ n−íc vµ sù thay ®æi, ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng

vµ chiÒu s©u trong ho¹t ®éng cña Häc viÖn th× viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi: “ Cơ chế

tự chủ tài chính và viện vận dụng trong các đơn vị thuộc Häc viÖn ChÝnh trÞ

quèc gia Hå ChÝ Minh” thùc sù cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa, ®Æc biÖt lµ vÒ mÆt thùc

tiÔn ®èi víi Häc viÖn trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ trong thêi gian tíi.

- 2 -

II. Môc tiªu vµ nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi

- Cung cÊp nh÷ng luËn chøng khoa häc lµm c¨n cø ®Ó x©y dùng ph−¬ng ¸n

thùc hiÖn c¬ chÕ tù chñ vÒ tµi chÝnh trong toµn hÖ thèng Häc viÖn.

- Nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ thùc hiÖn c¬ chÕ tù

chñ ®èi víi c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp

- Nghiªn cøu vµ t×m hiÓu nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn t¹i

mét sè ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp ®· thµnh c«ng trong viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tù

chñ tµi chÝnh.

- Kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ c¬ chÕ tµi chÝnh thêi gian qua

trong c¸c ®¬n vÞ thuéc hÖ thèng Häc viÖn

- §Ò xuÊt lé tr×nh, b−íc ®i phï hîp, ph−¬ng ¸n tæ chøc chØ ®¹o vµ gi¶i ph¸p

triÓn khai thùc hiÖn c¬ chÕ tù chñ tµi chÝnh phï hîp, ®¹t hiÖu qu¶ cao trong c¸c

®¬n vÞ trùc thuéc hÖ thèng Häc viÖn.

III. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi

- §Ò tµi nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh,

®èi víi ®¬n vÞ HCSN nãi chung vµ vËn dông vµo m« h×nh ho¹t ®éng cña Häc

viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh kÓ tõ sau khi cã NghÞ quyÕt 52-NQ/TW vµ

QuyÕt ®Þnh sè 100-Q§/TW cña Bé ChÝnh trÞ (thay thÕ quyÕt ®Þnh sè 149-

Q§/TW).

- §Ò tµi giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu t¹i Trung t©m Häc viÖn, Häc viÖn

ChÝnh trÞ khu vùc I, Häc viÖn B¸o chÝ vµ Tuyªn truyÒn vµ Häc viÖn Hµnh chÝnh

(lµ nh÷ng ®¬n vÞ dù to¸n trùc thuéc Häc viÖn ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ néi), trong

kho¶ng thêi gian tõ 2005 ®Õn 2008.

IV. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi dùa trªn ph−¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng vµ

duy vËt lÞch sö, trªn c¬ së quan ®iÓm, ®−êng lèi vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ

n−íc. Ngoµi ra, c¸c ph−¬ng ph¸p chuyªn ngµnh còng ®−îc sö dông trong qu¸

tr×nh nghiªn cøu nh−: to¸n häc, thèng kª, x· héi häc, tiÕp cËn hÖ thèng. Trong

®ã, mét sè ph−¬ng ph¸p cô thÓ ®−îc chó träng sö dông nh−: ph©n tÝch, tæng hîp,

so s¸nh, m« h×nh ho¸, pháng vÊn...

V. Nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi

- 3 -

- HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ c¬ chÕ tù chñ tµi chÝnh vµ nh÷ng vÊn

®Ò thùc tiÔn triÓn khai t¹i c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp

- Ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh thùc hiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh t¹i c¸c ®¬n vÞ thuéc

hÖ thèng Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh vµ chØ râ nh÷ng kÕt qu¶, h¹n

chÕ vµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu khi chuyÓn sang thùc hiÖn c¬ chÕ tù chñ vÒ

tµi chÝnh.

- §Ò xuÊt lé tr×nh, c¸c b−íc triÓn khai vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn vËn dông hiÖu

qu¶ c¬ chÕ tù chñ vÒ tµi chÝnh trong c¸c ®¬n vÞ thuéc Häc viÖn ChÝnh trÞ – Hµnh

chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh.

- 4 -

Ch−¬ng I

c¬ chÕ tù chñ tµi chÝnh trong c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp

c«ng lËp – nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn

I. §¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh t¹i ®¬n vÞ sù

nghiÖp c«ng lËp.

1. VÞ trÝ, vai trß cña ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp trong tæ chøc bé m¸y hµnh

chÝnh nhµ n−íc

1.1. VÞ trÝ, vai trß cña lÜnh vùc sù nghiÖp trong giai ®o¹n ®æi míi hiÖn nay

Trong quá trình phát triển và thực hiện công nghiệp hóa của mỗi nước,

khoa học - công nghệ và giáo dục, đào tạo nói riêng và các lĩnh vực sự nghiệp

nói chung bao giờ cũng giữ một vai trò rất quan trọng. Việt nam cũng không

nằm ngoài quy luật chung đó. Giáo dục, đào tạo và khoa học - công nghệ được

coi vừa là nền tảng, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội, cùng với

các ngành sự nghiệp khác là những điều kiện tiền đề không thể thiếu của yêu

cầu phát triển trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Nước ta đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, lấy mục tiêu là dân giàu, nước

mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trong suốt quá trình phát triển,

những mục tiêu xã hội mới thật sự là mục tiêu cuối cùng, sự phát triển của con

người là tâm điểm của mọi chính sách phát triển. Trong giai đoạn trước mắt lấy

phát triển kinh tế làm nhiệm vụ trung tâm, chúng ta phải bảo đảm sự phát triển

cân đối, hài hòa giữa kinh tế và xã hội, vừa đẩy mạnh tăng trưởng, vừa thu hẹp

dần khoảng cách giữa các vùng, miền, giữa các cộng đồng dân cư. Có thể trong

một thời gian, khoảng chênh lệch về kinh tế chưa thể rút ngắn, song về mặt xã

hội (giáo dục, y tế, văn hóa...) cần giữ cho khoảng cách không mở rộng và dần

dần thu hẹp lại bằng các chính sách tài chính và chính sách đầu tư thích hợp.

Như vậy, với định hướng xã hội chủ nghĩa, các lĩnh vực sự nghiệp, các lĩnh vực

về ph¸t triÓn con ng−êi cµng cÇn ®−îc ®Æt vµo vÞ trÞ xøng ®¸ng. Chúng ta đặt

phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, đồng thời coi trọng sự cân đối giữa hai

mặt kinh tế và xã hội. Khi sự phát triển kinh tế đã đi vào quỹ đạo bình thường,

vai trò "Nhà nước kinh tế" sẽ nhường chỗ cho hình thức "Nhà nước phục vụ",

coi dịch vụ công ích là nhiệm vụ trung tâm, trong đó bao gồm cả dịch vụ về văn

hóa, xã hội (giáo dục, đào tạo, y tế, khoa học - công nghệ, văn hóa, v.v.) và dịch

vụ về đời sống (thông tin, môi trường, giao thông, điện nước, v.v.). Ðể chuẩn bị

cho tương lai đó, ngay trong giai đoạn hiện tại, các ngành sự nghiệp lại càng

phải ®−îc coi träng.

- 5 -

Như vậy, xét về mọi mặt, lĩnh vực sự nghiệp giữ một vị trí và vai trò đặc

biệt quan trọng trong suốt quá trình đi lên của đất nước, và vấn đề đổi mới lĩnh

vực sự nghiệp đã trở thành một nhiệm vụ cấp bách của giai đoạn hiện nay và

trong tương lai.

1.2.VÞ trÝ vµ vai trß cña ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp trong tæ chøc bé m¸y hµnh

chÝnh nhµ n−íc.

Đơn vị sự nghiệp công lập là những đơn vị do Nhà nước (cơ quan nhà nước

có thẩm quyền) thành lập và quản lý, hoạt động trong các lĩnh vực sự nghiệp

giáo dục, khoa học công nghệ, môi trường, y tế, văn hoá nghệ thuật, thể dục thể

thao, sự nghiệp kinh tế, dịch vụ việc làm. Các đơn vị sự nghiệp công lập được

Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất, bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên để

thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn được giao. Ngoài ra đơn vị được phép

thu một số khoản phí, lệ phí theo quy định của nhà nước, thu thông qua hoạt

động sản xuất cung ứng dịch vụ rất đa dạng và ở hầu hết các lĩnh vực.

Các đơn vị sự nghiệp công lập là một bộ phấn cấu thành cơ cấu tổ chức của

các cơ quan hành chính nhà nước. Các đơn vị sự nghiệp do cơ quan nhà nước có

thẩm quyền thành lập, có tư cách pháp nhân, có tài khoản, con dấu riêng, thực

hiện chức năng phục vụ quản lý nhà nước hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ

công trong các ngành, lĩnh vực theo quy định của pháp luật. Ví dụ các đơn vị

nghiên cứu, sự nghiệp (nghiên cứu khoa học kỹ thuật và giáo dục, bệnh viện,

trường, viện nghiên cứu)… Đối với các cơ quan quản lý các ngành sự nghiệp,

những tổ chức này là những đơn vị cơ bản thực hiện nhiệm vụ của ngành.

Quản lý hành chính nhà nước và hoạt động sự nghiệp có vị trí quan trọng

đặc biệt trong nền kinh tế quốc dân. Thời gian qua, các cơ quan hành chính nhà

nước và đơn vị sự nghiệp công ở trung ương và địa phương đã có nhiều đóng

góp cho sự ổn định và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Cơ chế, chính sách

tài chính của nhà nước đối với hai lĩnh vực này cũng có nhiều chuyển biến, từng

bước tạo điều kiện cho các cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp

công chủ động nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.

2. §Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ sù nghiÖp và ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o

“Sù nghiÖp” ®−îc hiÓu lµ nh÷ng c«ng viÖc cã lîi Ých chung vµ l©u dµi cho

x· héi. Khi nãi ®Õn ho¹t ®éng sù nghiÖp lµ nãi ®Õn viÖc tæ chøc nh÷ng c«ng viÖc

mµ ph¹m vi t¸c ®éng cña nã còng nh− hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc ®¹t ®−îc bao qu¸t

trong ph¹m vi toµn x· héi vµ lîi Ých cña nã ph¶i ®−îc ®¸nh gi¸ trªn tÇm vÜ m«, ë

tõng giai ®o¹n.

Ho¹t ®éng sù nghiÖp rÊt ®a d¹ng, b¾t nguån tõ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ

x· héi vµ vai trß cña Nhµ n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Môc ®Ých ho¹t ®éng

- 6 -

cña c¸c §VSN chñ yÕu phôc vô lîi Ých céng ®ång th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c

lo¹i hµng ho¸, dÞch vô c«ng cho x· héi trong c¸c lÜnh vùc sù nghiÖp, nh−ng nã

kh¸c víi c¸c dÞch vô c«ng cña CQHC lµ c¸c dÞch vô cña c¸c §VSN cã thÓ c¹nh

tranh víi khu vùc t− nh©n vµ cung øng theo nhu cÇu nªn c¸c ®¬n vÞ nµy ®−îc

khai th¸c vµ më réng nguån thu nh»m bï ®¾p mét phÇn chi phÝ vµ n©ng cao chÊt

l−îng dÞch vô cung øng. §Æc ®iÓm nµy cho phÐp c¸c §VSN cã thÓ ho¹t ®éng

theo nguyªn t¾c tù chñ tµi chÝnh. Nhµ n−íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi c¬ chÕ

qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¸c §VSN theo h−íng n©ng cao quyÒn tù chñ tµi chÝnh

nh»m n©ng cao chÊt l−îng hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng phôc vô cho x· héi, ®ång

thêi víi t¨ng c−êng tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh..

§¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o c«ng lËp lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp ho¹t ®éng

trong lÜnh vùc ®µo t¹o, gi¸o dôc. C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o do Nhµ n−íc hoÆc

c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®−îc phÐp thµnh lËp cã c¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau ®©y:

Thø nhÊt, ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt

phôc vô x· héi, kh«ng v× môc ®Ých kinh doanh.

Thø hai, s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o cã tÝnh bÒn v÷ng vµ g¾n

bã h÷u c¬ víi qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn cña x· héi.

Thø ba, ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o lu«n g¾n liÒn vµ bÞ chi

phèi bëi c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n−íc.

3. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o c«ng lËp.

Về phương diện lý thuyết, hoạt động tài chính trong đơn vị sự nghiệp đào

tạo là phản ánh các khoản thu, chi của các quỹ bằng tiền. Hình thái vật chất của

các quỹ bằng tiền này là chất xám nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, máy móc thiết

bị và vốn bằng tiền khác. Xét về hình thức, nó phản ánh sự vận động và chuyển

hoá của các nguồn lực tài chính trong quá trình sử dụng các quỹ bằng tiền. Xét

về bản chất, nó là những mối quan hệ tài chính biểu hiện dưới hình thức giá trị

phát sinh trong quá trình hình thành và sử dụng các quỹ bằng tiền nhằm phục vụ

cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Các quan hệ tài chính trong trường học thể

hiện như sau:

Quan hệ tài chính giữa trường học với Ngân sách nhà nước được cấp bao

gồm: chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển, chi các nhiệm vụ không thường

xuyên hoặc nhu cầu đột xuất do nhà nước giao. Các trường phải thực hiện nghĩa

vụ tài chính đối với nhà nước như nộp thuế đối với các hoạt động theo quy định

của pháp luật.

Quan hệ tài chính giữa trường học với xã hội, cụ thể là: người đi học được

thể hiện thông qua các khoản thu nộp học phí, lệ phí đăng ký dự thi, lệ phí dự

- 7 -

thi, lệ phí ký túc xá và một số lệ phí khác theo quy định để góp phần đảm bảo

cho các hoạt động giáo dục. Riêng đối với các đối tượng diện chính sách xã hội

và người nghèo nhà nước quy định được miễn giảm học phí, trợ cấp.

Quan hệ tài chính trong nội bộ nhà trường gồm: các quan hệ tài chính

giữa các phòng, khoa, ban chức năng và giữa cán bộ công chức trong trường

thông qua quan hệ tạm ứng, thanh toán, phân phối thu nhập như tiền lương, tiền

thưởng, tiền giảng, thù lao nghiên cứu khoa học, thu nhập tăng thêm, phúc lợi…

Quan hệ tài chính giữa trường với nước ngoài bao gồm: các nguồn viện

trợ, tài trợ của dự án, liên kết đào tạo và hợp tác quốc tế, liên kết thực hiện các

hợp đồng dịch vụ nhằm phát triển các nguồn lực tài chính,…

Các quan hệ tài chính nêu trên phản ánh và thể hiện rõ mối quan hệ của

các trường học là các đơn vị cơ sở độc lập và hoạt động không thể tách rời với

hệ thống kinh tế - chính trị - xã hội của quốc gia. Vì vậy, việc quản lý hiệu quả

các hoạt động tài chính của các trường học là hết sức quan trọng và cần thiết cho

định hướng chiến lược phát triển của đất nước nói chung, của ngành giáo dục

nói riêng và trước hết cho bản thân của các trường học.

Mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu của quản lý tài chính của các trường học

thông qua việc đổi mới cơ chế quản lý tài chính nhằm thúc đẩy thực hiện các

mục tiêu chiến lược của ngành; sử dụng có hiệu quả nguồn kinh phí đầu tư của

nhà nước đồng thời phát triển các hoạt động giáo dục và đào tạo để tạo thêm

nguồn thu giúp cho sự phát triển các nguồn lực tài chính của đơn vị, góp phần

nâng cao chất lượng đào tạo; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, đảm bảo chính

sách tài chính nhất quán, giữ vững trật tự kỷ cương về quản lý tài chính theo

đúng quy định của Nhà nước.

Tõ tr−íc ®Õn nay nguån lùc tµi chÝnh ®Çu t− cho ®µo t¹o c«ng lËp ë n−íc

ta chñ yÕu lµ tõ nguån NSNN. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c tr−êng cã nh÷ng ®æi

míi vµ s«i ®éng h¬n víi nguån thu tõ NSNN cÊp vµ nguån thu hay ®éng tõ ngoµi

NSNN.

*Nguån Ng©n s¸ch Nhµ n−íc

ë n−íc ta, trong nh÷ng n¨m qua, sù nghiÖp gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng ®·

nhËn ®−îc sù quan t©m ®Æc biÖt tõ NSNN. C¸c nguån thu tõ NSNN cÊp cho ho¹t

®éng cña c¸c tr−êng ®¹i häc, cao ®¼ng c«ng lËp bao gåm:

- Kinh phÝ chi th−êng xuyªn:

+ NSNN cÊp thùc hiÖn nhiÖm vô ®µo t¹o: ®−îc c¨n cø vµo sè chØ tiªu sinh

viªn ®−îc giao thuéc diÖn NSNN cÊp kinh phÝ.

+ NSNN cÊp thùc hiÖn nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc.

- 8 -

+ Kinh phÝ ch−¬ng tr×nh môc tiªu.

+ Kinh phÝ nghiªn cøu ®iÒu tra c¬ b¶n (chi sù nghiÖp kinh tÕ).

+ C¸c kho¶n chi kh¸c bè trÝ cho nhiÖm vô cô thÓ cña c¸c n¨m (nÕu cã).

- Kinh phÝ chi ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n:

NSNN cÊp thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô x©y dùng, c¶i t¹o nhµ cöa, mua s¾m thiÕt

bÞ phôc vô gi¶ng d¹y, nghiªn cøu khoa häc hoÆc ®iÒu tra nghiªn cøu c¬ b¶n…

®−îc gäi lµ kinh phÝ x©y dùng c¬ b¶n. C¸c kho¶n kinh phÝ nµy cã thÓ rÊt lín

nh−ng ®ã lµ kho¶n kinh phÝ ®Çu t− l©u dµi vµo c¬ së vËt chÊt mang tÝnh chÊt

kh«ng th−êng xuyªn.

Vai trß cña NSNN ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng ®−îc thÓ hiÖn:

Thø nhÊt, NSNN lµ nguån tµi chÝnh c¬ b¶n, gi÷ vÞ trÝ träng yÕu nhÊt ®Ó duy

tr× vµ ph¸t triÓn sù nghiÖp ®µo t¹o ë c¸c tr−êng theo ®óng chñ tr−¬ng ®−êng lèi

cña §¶ng vµ Nhµ n−íc.

Thø hai, ®Çu t− cña NSNN cho c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp ®µo t¹o nh− mét “có

hÝch” ban ®Çu ®Ó khuyÕn khÝch nh©n d©n ®ãng gãp, x©y dùng vµ söa ch÷a tr−êng

líp, ®ång thêi gãp phÇn thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t− tõ lao ®éng s¶n xuÊt, hîp

®ång nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ. Bªn c¹nh ®ã, ®©y cßn lµ nguån

chÝnh ®Ó ph¸t huy nguån viÖc trî và vay cña n−íc ngoµi ®Ó ®Çu t− cho c¸c

tr−êng.

Thø ba, NSNN ®¶m b¶o tõng b−íc æn ®Þnh ®êi sèng ®éi ngò c¸n bé gi¶ng

d¹y cho c¸c tr−êng.

Thø t−, NSNN cã vai trß ®iÒu tiÕt c¬ cÊu cña c¸c tr−êng còng nh− hÖ thèng

gi¸o dôc ®µo t¹o toµn ngµnh.

*Nguån th− ngoµi NSNN (c¸c nguån tù thu hîp ph¸p)

Sù nghiÖp gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ sù nghiÖp gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao

®¼ng nãi riªng lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, do d©n vµ v× d©n. Do ®ã, viÖc quan t©m

®Õn sù nghiÖp nµy lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn sù

nghiÖp ®µo t¹o, thùc hiÖn x· héi hãa ho¹t ®éng ®µo t¹o, ®a d¹ng hãa c¸c nguån

vèn ®Çu t− cho sù nghiÖp ®µo t¹o víi ph−¬ng ch©m “Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng

lµm”. Nh÷ng n¨m qua, chi NSNN cho sù nghiÖp ®µo t¹o cã xu h−íng t¨ng lªn

nh−ng do chi phÝ ®µo t¹o qu¸ lín do vËy vÉn ch−a ®¸p øng ®−îc ®Çy ®ñ nhu cÇu

ph¸t triÓn cña gi¸o dôc ®µo t¹o, ®¹i häc vµ cao ®¼ng. ChÝnh v× lÏ ®ã, cÇn ph¶i tÝch

cùc huy ®éng c¸c nguån lùc tµi chÝnh ngoµi NSNN ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn sù nghiÖp

®¹o t¹o.