Cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

TRƢƠNG THỊ KIỀU NGÂN

CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI

CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC Ở ĐỊA PHƢƠNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI

CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC Ở ĐỊA PHƢƠNG

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và luật hành chính

Mã số: 60.38.01.02

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Vũ Văn Nhiêm

Họ và Tên: Trƣơng Thị Kiều Ngân

Lớp: Cao học Luật Khóa 1 – Vĩnh Long

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, Luận văn “Cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cơ

quan hành chính nhà nƣớc ở địa phƣơng” là kết quả của quá trình nghiên cứu,

tổng hợp của bản thân tôi, nội dung, số liệu trong luận văn là trung thực và chưa

được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Luận văn được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Vũ Văn Nhiêm.

Vĩnh Long, ngày 12 tháng 9 năm 2016

Tác giả luận văn

Trƣơng Thị Kiều Ngân

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TTHC : Thủ tục hành chính

CCMC, CCMCLT : Cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông

UBND : Ủy ban nhân dân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................................ 2

3. Đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu........................................................... 5

4. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu...................................................... 6

5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu................................................... 6

6. Những đóng góp mới của luận văn ......................................................................... 7

7. Kết cấu của luận văn................................................................................................. 7

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ................................................. 8

CƠ CHẾ MỘT CỬA, CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI CƠ QUAN

HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC Ở ĐỊA PHƢƠNG....................................................... 8

1.1. Khái quát chung về cơ chế một cửa ..................................................................... 8

1.1.1. Khái niệm ..........................................................................................................8

1.1.2. Bản chất ..........................................................................................................10

1.1.3. Đặc điểm .........................................................................................................13

1.1.4. Lịch sử hình thành và phát triển .....................................................................14

1.1.5. Quy trình thực hiện cơ chế một cửa................................................................15

1.2. Khái quát chung về cơ chế một cửa liên thông.................................................18

1.2.1. Khái niệm ........................................................................................................18

1.2.2. Bản chất...........................................................................................................19

1.2.3. Đặc điểm .........................................................................................................20

1.2.4. Lịch sử hình thành và phát triển .....................................................................21

1.2.5. Quy trình thực hiện cơ chế một cửa liên thông...............................................22

1.3. Nguyên tắc thực hiện, cơ quan và phạm vi áp dụng cơ chế một cửa, cơ chế

một cửa liên thông .......................................................................................................25

1.3.1. Nguyên tắc thực hiện.......................................................................................25

1.3.2. Cơ quan áp dụng.............................................................................................27

1.3.3. Phạm vi áp dụng..............................................................................................29

1.4. Chu trình làm việc tại nội bộ cơ quan hành chính nhà nƣớc .........................30

1.4.1. Khái niệm Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả...................................................30

1.4.2. Vị trí của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả....................................................31

1.4.3. Diện tích làm việc, trang thiết bị của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.............31

1.4.4. Công chức làm việc tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả..............................32

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ...........................................................................................35

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CƠ CHẾ MỘT CỬA, CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN

THÔNG TẠI CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC..............................36

Ở ĐỊA PHƢƠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN..............................36

2.1. Khái quát về các địa bàn khảo sát......................................................................36

2.1.1. Tỉnh Long An...................................................................................................36

2.1.2. Tỉnh Vĩnh Long................................................................................................36

2.1.3. Tỉnh Đồng Tháp ..............................................................................................36

2.2. Thực trạng cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại các địa bàn khảo

sát...................................................................................................................................37

2.2.1. Công bố thủ tục hành chính thực hiện theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa

liên thông...................................................................................................................37

2.2.2. Công khai thủ tục hành chính thực hiện theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa

liên thông...................................................................................................................41

2.2.3. Quyết định về thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông .............43

2.2.4. Quy chế hoạt động của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả..............................45

2.2.5. Công chức làm việc tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả..............................47

2.2.6. Diện tích, trang thiết bị làm việc tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ..............52

2.2.7. Quy trình thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông ....................55

2.2.8. Kết quả giải quyết thủ tục hành chính khi áp dụng cơ chế một cửa, cơ chế một

cửa liên thông............................................................................................................55

2.3. Nhận xét, đánh giá việc thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông

tại các địa bàn khảo sát...............................................................................................58

2.3.1. Ưu điểm...........................................................................................................58

2.3.2. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân ...................................................................60

2.4. Một số giải pháp hoàn thiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại

các cơ quan hành chính nhà nƣớc ở địa phƣơng ....................................................67

2.4.1. Ban hành Nghị định quy định về việc thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một

cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương 67

2.4.2. Quy định bắt buộc hình thức công khai TTHC trên trang thông tin điện tử của

cơ quan thực hiện thủ tục hành chính.......................................................................69

2.4.3. Hình thành đội ngũ công chức chuyên nghiệp làm việc tại Bộ phận tiếp nhận

và trả kết quả.............................................................................................................70

2.4.4. Quy định rõ một số thủ tục hành chính không thực hiện theo cơ chế một cửa...

...................................................................................................................................71

2.4.5. Thực hiện công tác đánh giá mức độ hài lòng của người dân về việc thực hiện

cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông...............................................................71

2.4.6 Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các cơ quan chuyên môn .....................72

2.4.7. Thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một

cửa liên thông............................................................................................................72

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ...........................................................................................73

KẾT LUẬN ..................................................................................................................74

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Công cuộc cải cách hành chính giai đoạn 1991 - 2000 đã góp phần quan

trọng vào sự nghiệp đối mới và phát triển của đất nước. Tiếp tục quá trình đổi mới,

ngày 17/9/2001 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg

phê duyệt “Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 -

2010”. Trên cơ sở những kết quả đạt được khi thực hiện Chương trình tổng thể cải

cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 - 2010, ngày 08/11/2011 Chính phủ đã

ban hành Nghị quyết 30c/NQ-CP về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà

nước giai đoạn 2011 - 2020.

Một trong những nội dung trọng tâm trong các chương trình cải cách hành

chính ở trên là cải cách TTHC, đổi mới phương thức phục vụ của cơ quan nhà nước,

giảm sự phiền hà và hạn chế sự nhũng nhiễu của cán bộ, công chức khi giải quyết

TTHC cho người dân. Trước đây, khi chưa thực hiện CCMC, CCMCLT vấn đề giải

quyết TTHC của các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương còn nhiều hạn chế,

người dân khi thực hiện các thủ tục thường mất nhiều thời gian và phải làm việc trực

tiếp với các cán bộ, công chức nên thường bị trạng sách nhiễu. Hơn nữa giai đoạn

nước ta chuyển sang thời kỳ mở cửa đã nảy sinh nhiều thủ tục khác cần phải giải

quyết mà thực hiện theo phương pháp cũ không còn thích hợp nữa. Nhằm tạo điều

kiện cho các tổ chức, công dân đến làm thủ tục và khắc phục những vấn đề nêu trên,

ngày 22/6/2007 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 93/QĐ-TTg về Quy

chế thực hiện CCMC, CCMCLT tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.

Trong thời gian qua, CCMC, CCMCLT đã góp phần làm thay đổi một bước

mối quan hệ giữa chính quyền và người dân, tổ chức theo hướng hành chính phục

vụ, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp khi đến giao dịch với cơ quan hành

chính, giảm được tình trạng công dân, tổ chức phải đi lại nhiều lần, gặp nhiều cơ

quan, nhiều cấp hành chính để giải quyết công việc. Thông qua đó, tạo điều kiện để

chính quyền gần dân hơn, chống tệ quan liêu, hách dịch, cửa quyền trong đội ngũ

cán bộ, công chức. Việc triển khai CCMC, CCMCLT gắn liền với đơn giản hóa

TTHC, cải cách phương thức làm việc của cơ quan hành chính đã nâng cao tính

chuyên nghiệp, hiệu quả hoạt động của các cấp chính quyền địa phương. Để nâng

cao hơn nữa chất lượng thực hiện CCMC, CCMCLT, đáp ứng yêu cầu ngày càng

2

cao của người dân, doanh nghiệp, ngày 25/3/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành

Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg thay thế Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ngày

22/6/2007 về Quy chế thực hiện CCMC, CCMCLT tại cơ quan hành chính nhà

nước ở địa phương.

Tuy nhiên, trên thực tế CCMC, CCMCLT tại cơ quan hành chính nhà nước ở

địa phương còn gặp nhiều khó khăn, chẳng hạn như Bộ phận tiếp nhận và trả kết

quả của cấp huyện tại nhiều nơi đã bị phân tán về các phòng chuyên môn không

đúng với quy định... Do đó, trên thực tế CCMC, CCMCLT tại cơ quan hành chính

nhà nước ở địa phương còn nhiều vấn đề cần làm rõ. Bên cạnh đó, trong quá trình

thực hiện CCMC, CCMCLT còn xảy ra hiện tượng người dân bị “ngâm” hồ sơ hành

chính hoặc bị “làm khó” khi thực hiện TTHC. Như vậy, trong quá trình thực hiện

các cơ chế trên tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương còn bộc lộ nhiều bất

cập, nhưng những bất cập này chưa được làm rõ, chưa được đánh giá một cách

khách quan và toàn diện để hoàn thiện.

Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Cơ chế một cửa, cơ chế

một cửa liên thông tại các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương” làm đề tài

nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ luật học của mình.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông hiện nay đã được triển khai rộng

rãi tại các cơ quan hành chính nhà nước. Do đó, đã có khá nhiều công trình nghiên

cứu về vấn đề này trên một số phương diện khác nhau, cụ thể các bài viết như sau:

Nguyễn Thị Bích Ngân (2014), Bài viết “Việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa

liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương - Thực trạng và một số đề

xuất, kiến nghị” đăng trên trang http://kstthc.moj.gov.vn. Trong bài viết này, tác giả

đã tóm tắt kết quả của việc triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông

tại các cơ quan hành chính nhà nước địa phương, chỉ ra một số hạn chế, bất cập khi

triển khai cơ chế này, trong đó theo tác giả bất cập chủ yếu hiện nay là mô hình một

cửa, một cửa liên thông được tổ chức không thống nhất giữa các địa phương, vẫn

còn tình trạng công chức những nhiễu, hạch sách người dân khi người dân làm thủ

tục, công chức của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả còn hạn chế về chuyên môn

nghiệp vụ và không có động lực thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Trên cơ sở phân

tích nguyên nhân của một số hạn chế, bất cập, tác giả đề xuất một số giải pháp để