CNH - HĐH dưới góc nhìn triết học

I. §Æt vÊn ®Ò

ThÕ giíi ®· bíc vµo thÕ kû 21 víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc -

c«ng nghÖ (KH - CN). Ngµy nay KH - CN ®îc øng dông rÊt nhiÒu vµo cuéc

sèng cña con ngêi. §Æc biÖt, øng dông tri thøc KH - CN trong ph¸t triÓn kinh tÕ

lµ mét híng ®i ®óng.

ë c¸c níc ph¸t triÓn hiÖn nay, nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã øng dông tri thøc

KH - CN. §èi víi ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo

®Þnh híng XHCN, mÆc dï ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong 15 n¨m ®æi

míi võa qua, song nÒn kinh tÕ vÉn cßn kÐm ph¸t triÓn so víi c¸c níc khu vùc vµ

thÕ giíi, ®ång thêi ®ang gÆp ph¶i nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá: ®ã lµ nguy c¬ tôt

hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ so víi nhiÒu níc trong khu vùc do xuÊt ph¸t cña ViÖt Nam

qu¸ thÊp, l¹i ph¶i ph¸t triÓn trong m«i trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt. Sù kh¸c biªt

vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ViÖt Nam so víi c¸c níc ph¸t triÓn lµ rÊt lín, nh×n

chung c«ng nghÖ níc ta tôc hËu so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi kho¶ng 3, 4

thËp kû.

Qu¸ tr×nh CNH - H§H dÉn ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao

®éng gi÷a c¸c ngµnh, ®Æc biÖt lµ sù chuyÓn lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c¸c

lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Môc tiªu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x·

héi ®Õn n¨m 2010 lµ ®Èy m¹nh nhanh qu¸ tr×nh ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ

trong s¶n xuÊt, më réng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ suÊt ®a ViÖt Nam trë

thµnh mét níc cã tr×nh ®é KTCN ë trung b×nh tiªn tiÕn so víi c¸c níc trong khu

vùc. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng trëng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô,

gi¶m tû träng cña n«ng nghiÖp trong GDP, ®ång thêi ®iÒu chØnh c¬ cÊu lao ®éng

®Õn n¨m 2010 chØ cßn kho¶ng 50% lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp.

Héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i. V×

vËy bªn c¹nh sö dông n¨ng lùc néi sinh, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam,

kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c ph¶i biÕt vËn dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc

c«ng nghÖ vµ ph¶i b¾t kÞp tri thøc míi ®Ó ph¸t triÓn nhanh nÒn kinh tÕ. V× vËy

1

vÊn ®Ò ®Æt ra cho ViÖt Nam hiÖn nay lµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã tri thøc,

tr×nh ®é, tay nghÒ cho sj ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta ®Çu thÕ kû XXI trong ®iÒu kiÖn cña

kinh tÕ tri thøc theo tinh thÇn §¹i héi §¶ng IX lµ “C«ng nghiÖp hãa g¾n víi hiÖn

®¹i hãa ngay tõ b©y giê vµ trong suèt c¸c giai ®o¹n. N©ng cao hµm lîng tri thøc

trong c¸c nh©n tè ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ë

níc ta”. [V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX].

T¹i §¹i héi lÇn thø IX, §¶ng ta ®· ®a ra chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ nªu

râ: “Ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é

c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tranh

thñ øng dông ngµy cµng nhiÒu h¬n, ë møc cao h¬n, phæ biÕn h¬n nh÷ng thµnh

tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc”. [V¨n

kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia Hµ Néi,

2001].

Do ®ã KH - CN ®îc coi lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp CNH -

H§H ë ViÖt Nam. NhiÖm vô ph¸t triÓn tri thøc KH - CN lµ mét nhiÖm vô cÊp

thiÕt hiÖn nay, vµ g¾n chÆt h¬n n÷a KH - CN víi kinh tÕ x· héi.

2