CNH - HĐH

Lêi nãi ®Çu

tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

T¹i sao l¹i ph¶i nghiªn cøu vÒ ph¹m trï con ngêi vµ vÊn ®Ò vÒ con ngêi

trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc trong khi thÕ giíi ®·

tr¶i qua hai cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vÜ ®¹i vµ trªn thÕ giíi ®· cã rÊt

nhiÒu, rÊt nhiÒu níc ®· trë thµmh nh÷ng níc c«ng nghiÖp lín. Ph¶i ch¨ng ®ã lµ

v× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ ph¬ng thøc duy nhÊt ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh

tÕ thÕ giíi vµ bÊt kú mét quèc gia nµo bá qua qu¸ tr×nh nµy ®Òu sÏ trë nªn qu¸

chËm, qu¸ l¹c hËu so víi bíc ®i cña thÕ giíi? Vµ ph¶i ch¨ng gièng nh c¸c

quèc gia kh¸c, ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt chung ®ã? Nhng

quan träng h¬n c¶, ph¶i ch¨ng con ngêi lµ chñ thÓ, lµ mÊu chèt, lµ ®iÓm khëi

®Çu còng nh lµ c¸i ®Ých cña qu¸ tr×nh l©u dµi nµy?

§óng lµ trªn thùc tÕ ë nhiÒu quèc gia c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®·

t¹o ra nhiÒu thµnh tùu khoa häc kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc. Ch¼ng h¹n viÖc

sö dông n¨ng lîng nguyªn tö, n¨ng lîng mÆt trêi ®· lµm gi¶m sù phô thuéc

cña con ngêi vµo nguån n¨ng lîng kho¸ng s¶n; sù ra ®êi cña c¸c vËt liÖu tæng

hîp kh«ng nh÷ng gióp con ngêi gi¶m phô thuéc vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn

kh«ng t¸i sinh ®îc mµ cung cÊp cho con ngêi nguån vËt liÖu míi cã tÝnh n¨ng

u viÖt h¬n vµ t¸i sinh ®îc. Nhê ph¸t minh con ngêi sö dông nguån vËt liÖu míi

nµy mµ con ngêi ®· cã thÓ thu nhá m¸y tÝnh ®iÖn tö xuèng hµng v¹n lÇn vÒ thÓ

tÝch ®ång thêi t¨ng hiÖu n¨ng cña nã lªn hµng chôc v¹n lÇn so víi ba chôc n¨m

tríc. Sù ra ®êi vµ xuÊt hiÖn c¸c lo¹i vËt liÖu míi ®ang ngµy cµng trë thµnh

nh©n tè v« cïng quan träng cña sù ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt x· héi vµ tiÕn bé

khoa häc c«ng nghÖ. Cïng víi qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸, tiÕn bé khoa häc c«ng

nghÖ cho thÊy kh¶ n¨ng loµi ngêi sÏ tiÕn tíi mét x· héi cña c¶i tu«n ra rµo r¹t.

Cßn ë ViÖt Nam th× sao?

Cho ®Õn nay,ViÖt Nam vÉn thuéc lo¹i nh÷ng níc nghÌo nhÊt thÕ giíi, nÒn

kinh tÕ vÉn ë t×nh tr¹ng l¹c hËu, cßn mang tÝnh chÊt tù cÊp, tù tóc, ®Êt níc cha

ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, l¹m ph¸t cßn ë møc cao, s¶n xuÊt cha æn

®Þnh, t×nh h×nh mÊt c©n ®èi vÉn nghiªm träng, béi chi ng©n s¸ch cßn lín, tèc

®é t¨ng d©n sè cao, lao ®éng thÊt nghiÖp hoÆc kh«ng ®ñ viÖc lµm ngµy cµng

t¨ng (7% d©n sè thµnh thÞ thÊt nghiÖp), ®êi sèng nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n;

tæng s¶n phÈm quèc d©n (GDP) tÝnh theo ®Çu ngêi thuéc lo¹i thÊp nhÊt thÕ

giíi: 220$ (t¹i thêi ®iÓm th¸ng 9 n¨m 1993), thÊp h¬n Lµo, Bangladesh, chØ

1

b»ng 1/9 cña Th¸i Lan, b»ng 1/4 cña Malaysia, 1/45 cña §µi Loan; tèc ®é t¨ng

b×nh qu©n chËm h¬n nhiÒu níc trong khu vùc. G¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ ®ã lµ

lèi lµm ¨n t¶n m¹n vµ tuú tiÖn cña s¶n xuÊt nhá. Cïng víi nh÷ng thuyÒn thèng

tèt ®Ñp mµ chóng ta ®ang kÕ thõa còng cã nh÷ng truyÒn thèng l¹c hËu cña ngêi

®· chÕt ®ang ®Ì nÆng lªn vai ngêi ®ang sèng... V× vËy muèn kh«ng bÞ tôt hËu

xa h¬n n÷a, muèn æn ®Þnh mäi mÆt ®Ó ®i lªn vµ ph¸t triÓn th× tÊt yÕu ph¶i thùc

hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Héi nghÞ lÇn thø VI Ban chÊp

hµnh trung ¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kho¸ VII (tõ 24/11/1993 ®Õn

1/12/1993) vµ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú (20-25/1/1994) ®·

x¸c ®Þnh tíi ®©y níc ta “chuyÓn dÇn sang mét thêi kú ph¸t triÓn míi, ®Èy tíi

mét bíc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, nh»m t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n

viÖc lµm, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, c¶i thiÖn h¬n n÷a ®êi sèng vËt

chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. §©y lµ nhiÖm vô trung t©m cã tÇm quan träng

hµng ®Çu trong thêi gian tíi.” Song dùa vµo ®©u ®Ó ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn nã

cho thËt hiÖu qu¶ vµ kh«ng ph¶i tr¶ gi¸ qu¸ ®¾t th× l¹i kh«ng dÔ dµng; bëi v× tõ

chç thÊy ®îc tÝnh tÊt yÕu nÕu kh«ng cÈn thËn l¹i dÔ sa vµo duy ý chÝ nh ®·

tõng x¶y ra tríc ®©y hoÆc tr¸i l¹i nÕu chØ thÊy khã kh¨n, bÊt lîi, thiÕu ®iÒu

kiÖn råi cam chÞu tôt hËu th× l¹i lµ mét tai häa. Nh vËy còng cã nghÜa lµ chóng

ta ®· ®Ó l¹i cho thÕ hÖ t¬ng lai mét c¸i g¸nh qu¸ nÆng vµ sÏ cã téi rÊt lín ®èi

víi nh÷ng ai ®· hy sinh x¬ng m¸u cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc b¶o vÖ ®Êt

níc.

Nhng nÕu chØ cã nh vËy th× t¹i sao l¹i ph¶i ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò con ngêi?

LiÖu cã ph¶i con ngêi ®ang gi÷ mét vai trß g× ®ã trong sù nghiÖp c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, vµ h¬n thÕ n÷a ph¶i ch¨ng ®ã lµ mét vai

trß quan träng, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña sù nghiÖp ®æi míi nµy?

Tríc hÕt cã thÓ nãi r»ng x· héi loµi ngêi tån t¹i vµ ph¸t triÓn dùa vµo hai

nguån tµi nguyªn lµ: thiªn nhiªn vµ con ngêi. C¸i quý nhÊt trong nguån tµi

nguyªn con ngêi lµ trÝ tuÖ. Theo quan niªm cæ ®iÓn, mäi nguån tµi nguyªn

thiªn nhiªn ®Òu cã h¹n vµ ®Òu cã thÓ bÞ khai th¸c c¹n kiÖt. Song, sù hiÓu biÕt

cña con ngêi ®·, ®ang vµ sÏ kh«ng bao giê chÞu dõng l¹i, nghÜa lµ nguån tµi

nguyªn trÝ tuÖ kh«ng cã giíi h¹n. TÝnh v« tËn cña nguån tiÒm n¨ng trÝ tuÖ lµ

nÒn t¶ng ®Ó con ngêi nhËn thøc tÝnh v« tËn cña thÕ giíi vËt chÊt, tiÕp tôc

nghiªn cøu nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn v« tËn nhng cha ®îc khai

th¸c vµ sö dông, ph¸t hiÖn ra nh÷ng tÝnh n¨ng míi cña nh÷ng d¹ng tµi nguyªn

®ang sö dông hoÆc s¸ng t¹o ra nh÷ng nguån tµi nguyªn míi vèn kh«ng cã s½n

trong tù nhiªn, nh»m phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña x· héi trong nh÷ng ®iÒu

kiÖn míi. Bëi vËy cã thÓ nãi, trÝ tuÖ con ngêi lµ nguån lùc v« tËn cña sù ph¸t

triÓn x· héi.

2