Chuyen đề hóa học hữu cơ

X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

dùa vµo CTTQ hoÆc sè liªn kÕt pi (π)

ViÖc nghiªn cøu c¸c chÊt h÷u c¬ cã nh÷ng nÐt ®Æc trng kh¸c víi viÖc nghiªn cøu c¸c hîp

chÊt v« c¬. §ã lµ víi mçi lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ ta chän mét chÊt tiªu biÓu cã nhiÒu øng dông trong

thùc tiÔn ®Ó nghiªn cøu kÜ tõ ®ã suy ra nh÷ng tÝnh chÊt t¬ng tù cña c¸c chÊt trong d·y ®ång ®¼ng cña

nã ®©y lµ mét c¸ch häc th«ng minh tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu thêi gian.

§èi víi mçi lo¹i hîp chÊt ®Òu cã c«ng thøc chung hay cßn gäi lµ c«ng thøc tæng qu¸t

(CTTQ) ®¹i diÖn cho tÊt c¶ c¸c chÊt trong d·y ®ång ®¼ng.

C«ng thøc tæng qu¸t vµ sè liªn kÕt π cña mét sè hîp chÊt h÷u c¬

CTTQ cña hîp chÊt h÷u c¬ chøa C, H, O lµ: CnH2n + 2 – 2aOm

Trong ®ã: n lµ sè nguyªn tö Cacbon

a lµ tæng sè liªn kÕt π trong ph©n tö.

m lµ sè nguyªn tö Oxi

HoÆc CxHyOz th× sè liªn kÕt π lµ: 2

2x 2 y

a

+ −

=

1. Ancol m¹ch hë cã CTTQ lµ CnH2n + 2 – 2a – m(OH)m (1 ≤m ≤ n )

Sè liªn kÕt π trong gèc b»ng sè liªn kÕt π trong ph©n tö vµ b»ng a.

2. An®ehit m¹ch hë cã CTTQ lµ CnH2n + 2 – 2a – m(CHO)m

Sè liªn kÕt π trong gèc lµ a

Sè liªn kÕt π trong nhãm chøc lµ m

Tæng sè liªn kÕt π trong ph©n tö lµ (a + m).

3. Axit cacboxylic m¹ch hë cã CTTQ lµ CnH2n + 2 – 2a – m(COOH)m

Sè liªn kÕt π trong gèc lµ a

Sè liªn kÕt π trong nhãm chøc lµ m

Tæng sè liªn kÕt π trong ph©n tö lµ (a + m).

Bµi tËp x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö dùa vµo CTTQ hoÆc sè liªn kÕt π lµ d¹ng bµi tËp rÊt c¬ b¶n vµ

quan träng cña hãa häc h÷u c¬. Sau ®©y chóng t«i cung cÊp mét sè c¸ch gi¶i vÒ lo¹i bµi tËp nµy.

Bµi 1: X lµ mét ancol no, m¹ch hë cã CT§G lµ C2H5O. BiÖn luËn ®Ó x¸c ®Þnh CTPT cña X.

Lêi gi¶i

CTPT X lµ: (C2H5O)n ⇔ C2nH5nOn ⇔ C2nH4n(OH)n

C¸ch 1:

CTTQ cña ancol no, ®a chøc cã d¹ng: CxH2x + 2 – y(OH)y

Ta cã:











=

=

=

⇔











=

= + −

=

⇔











=

= + −

=

y 2

x 4

n 2

n y

4n 2.2n 2 n

2n x

n y

4n 2x 2 y

2n x