Chủ nghĩa mác - mô hình tân cổ điển mới của chủ nghĩa tư bản

TONG HOP-PHAN TICH-Di; BAO

Chu nghia Mac - mo hinh tan co

flien mm cua chu nghia lu ban

Tac gia: Giao su" Hiroshi Ohnishi￾Nguoi dich: Hoang Van Cuang*, Iran Quang Tuyen"

Chil nghia Mac bao gdm hai

linh vyc nghien ctru, la hpc

thuyet gia tri thang du va chti

nghia duy vat lich sir. Trong do hpc

thuyet gia tri thang du da Mac dugc

trinh bay tron ven trong bd sach "Tu

ban". Nhung nghien ctru ve chii

nghia duy vat lich sir thi chua cd mpt

cudn sach nao nhu vay, va vdi y

nghia do, chting ta se phai cd nhiem

vu trinh bay van de nay theo each

hien dai. VcVi muc dich nay, nghien

ciru cua tdi da thiet lap mpt md hinh

toan de chtrng minh rdng vi sao chu

nghia tir ban xuat hien, phat trien va

diet vong. Trudc day nha kinh te hpc

iVtac xil ngudi Nhat Ban Nobuo

Okisliio chirng minh sy bdc lot ciia

cac nha tu ban bdng mpt md hinh

toan, va thanh tyu nghien ciiu ctia tdi

chdc chdn phai dupe so sanh vdi nha

nghien cuu Mac xit nay. Tuy nhien,

bai viet nay chi ra mpt vai ham y ben

canh nhtrng minh chung da dupe de

cap d tren. Dd la nhung khai niem

can dupe dinh nghia ve chti nghia tu

ban, che dp Stalin d Lien Bang Xd

Viet va nhtrng dieu kien can thiet de

xoa bd sy bdc lot vd'n bdt ngudn ttr

bdt binh ddng ve tai san giua ngudi

giau va ngudi ngheo

I. "Chu nghia xa hoi"

la gi?

Cho de'n nay, van de quan trpng

nhat ddi vdi chting ta la hieu nhu the

nao ve cai gpi la "Chii nghia xa hpi"

d Lien Xd trudc nam 1991 va d Ddng

Au trudc nam 1989. Ndi each khac la

cd phai sy sup dd ciia Ddng Au va

Lien Xd chinh la sy ket thtic ctia chti

nghia xa hpi? Neu khdng tra ldi dupe

cau hdi nay, thi chting ta, nhung

ngudi theo chu nghia Mac, se khdng

the ndi dupe dieu gi ve van de do, va

toi da tra Idi cau hdi nay mpt each rd

rang ngay sau khi dien ra su sup dd

trong mdt nghien ctru ctia toi vao

nam 1992.

Cau tra Idi ciia toi la sy sup do

chinh la nhung budc chuyen ttr chti

nghia tu ban nha nudc sang chti

nghia tu ban tu nhan (hay chii nghia

tu ban thi trudng), bdi vi sy tich Itiy tu

ban dya vao nha nudc la xu the

chung tren the gidi nhu dugc trinh

bay trong Bang 1. Dd la "chti nghia tu

ban nha nudc" d Nhat Ban tmdc

nam 1945, d Dire tmdc nam 1945, d

Indonesia trudc 1967, tai Ai Cap

tmdc nam 1970, d Nga tmdc nam

1991, d An Dp nam 1991 va tai Trung

Qudc trudc nam 1978. Va sau cac

nam dd, tat ca nhung qudc gia nay

da trd thanh "chti nghia lu ban tu

nhan". Mac dti da cd mOt sd sy khac

biet giua Nhat Ban, Dire, Indonesia,

Ai Cap, An Dp va Trung Qudc, Nga,

tat ca nhung nudc tren da tich luy

vdn dau tu mpt each nhanh chong

ban hdn thdi ky "chti nghia tu ban tu

nhan". Dieu dd dupe minh chtrng rdt

ro net d Nga, va cting tuang ty tai

Trung Qudc theo sd lieu dupe the

hien trong lai lieu nghien ctru ciia

Chow (1993).

Tuy nhien, cd the cd mpt sd

quan diem phan ddi lai lap luan tren

va cho rdng d Anh va My da khong

ton tai loai hinh "chti nghia tu ban

nha nirdc" nhu tren. Nhung theo nhu

lich sir nudc Anh, chung ta co the

bie't de'n phong trao rao dat lan thtr

hai, khi dd chinh quyen da giiip giai

cap lu san mdi chiem rudng dat ctia

ngudi ndng dan. Ngoai ra phien ban

dau tien cua dao luat ve nha may

cung cho phep cac nha tu ban bdt

budc ngudi lao ddng phai lam viec

trong thdi gian dai ban. Nhtrng sy

kien nay chtrng td rdng, vai tro ciia

Nha nudc Anh ltic dd hoan toan

gidng vdi vai trd ctia"chii nghia tu

ban nha nudc".

• Gido su Kinh 16' cua D^i tipc Kyoto, Nh$t Ban; Pho Chu lich Hiep hoi The gioi ve Kinh te Chinh iri

Nghii^n ciju .sinh nRinh kinh le chinh Iri, Truons Oai hoc Kinh le- DHQG Ha Ngi

Gianij viOn Khoa Kinh 10 Chinh Irj, D^i hyc Kinh 10- DHQG Ha Ngi

So 268-269 (6/2009) KINH T^ CHA U A -THAI BINH DUONG 3 9