Chọn dòng tế bào chịu hạn ở lạc (Arachis hypogaea L.) bằng phương pháp nuôi cấy in vitro

KHOA HOC CdNG NGHl

CHOIXI DOIMG TE BAO CHfU HAIM O LAC [ARACHIS

HYPOGAEA L.) BAIXIG PHUOIMG PHAP IMUOI CAY

IIM VITRO

VQ Thi Thu Thuyi, Nguygn Thj Tim\ Chu Hoing Miu^

T6MTAT

Sii dung 10 gidng lac cd nguon gdc khac nhau do Trung tam Nghien ciiu va Phat trien Dau dd, Vi^n Cay

Luong tiiuc va Cay Thuc pham Viet Nam (LOS, L16, L18, L23, L24, V79, MD7, MD9, SD30) va gidng lac do

(Dd BG) do Tmng tam Phat tiien Dau dd huyen Viet Yen, Bac Giang cung cap. Ky thuat thoi khd md seo

lam mat tir 58,66% den 90,08% lugng nudc so vdi khdi lugng tuoi ban dau; ty le song sdt a muc 3 gid la 72,00

den 100,00% so vdi ddi chiing; muc 6 gid la 40,74% den 82,05%; muc 9 gid la 10,81% den 50,00%; va 11 gid la

9,26% den 19,05%. Tai sinh cay muc 3 gid la 66,13 den 90,27% so vdi tong sd md sdng sdt; ty It tai sinh tang

dan khi thoi khd (67,10 - 94,23%, 83,33% -100,00%, 53,33% -100,00% tirang ung vdi 6, 9 va 11 gid). Gay mat

nudc d miic do mo seo, da xac dinh dugc nguong chon loc dong cua gidng L18 la 9 gid, cac gidng con lai

chiu nguong 11 gid. Ket qua xii ly mat nudc thu dugc 674 dong md va tu dd cd 928 cay xanh dugc tao ra.

Phan tich miic dp bie'n dong di truyen 5 gidng cua quan the RO qua mgt so dac diem ndng hgc nhu chi^u

cao cay, sd nhanh/cay, sd qua/cay va sd hat chac/cay cho thay quan the RO cd su bien dong di tmyen cac

chi tieu nghien ciiu va cao hon nhieu so vdi giong gdc, do la yeu td can thiet va thuan lgi de chgn ra nhting

ca the dau ddng theo yeu cau tao gidng.

TUkhoi: Cdy lac, nuoi cdy mo trong dng nghiem, chon ddng, tebdo thuc vat.

Lima DAU

Lac (Arachis hypogaea L.) Ia cay frdng cd gia fri

quan frgng frgng sin xuat ndng nghiep. Tuy vay,

theg nhan dinh cua nhieu nha khga hgc, tiem nang

de phit frien md rdng san xuat lac g nudc ta cdn ban

che can phai dugc dau tu khai thac (Vu Cdng Hau va

cs, 1995) [2]. Nhieu nguyen nhan Iam anh hudng

den san xuat lac, frgng dd phai ke den dieu kien sinh

thai vdi yeu td khd ban. Su bien thien ve lugng va

phan bd mua la yeu td khien chg cac vung frdng lac

nhd nudc frdi han che ve nang suat (Vu Cdng Hau va

cs, 1995) [2]. Ky thuat nudi cay md te bag thuc vat

dugc su dung de cai tien kha nang chdng chiu cua

cay frdng, tinh uu viet cua ky thuat nay da dugc

khang dinh fren nhieu Igai cay, tuy nhien ddi vdi cay

lac vin cdn ban che (Nguyin Hgang Ldc va cs, 1992;

Le Tran Binh va cs, 1998) [1], [4]. Te bag nudi cay in

vitro cd kha nang tag bien di di truyen Idn (tan sd vag

khgang 10'^-10'^, dac biet neu ket hgp vdi xu ly ddt

bien bang thuc nghiem thi tan sd ddt bien cd the

tang tii 10 den 100 Ian, day dugc xem la ngudn

nguyen Ueu phgng phu chg chgn gidng cay frdng (Le

Tran Binh va cs, 1998; Tran Duy Quy, 1997; Narbgr,

1990) [1], [6], [12]. Trgng bai bag nay frinh bay ket

qua danh gia kha nang chiu han cua mgt sd gidng lac

g mUc dd md seg va chgn ddng te bag chiu ban bang

phugng phap nudi cay md te bag thuc vat.

II. VAT UEU VA PHUDNG PHAP

- Su dting 10 gidng lac cd ngudn gdc khac nhau

dg Trung tam Nghien cuu va Phat frien Dau dd, Vien

Cay Lugng thuc va Cay Thuc pham Viet Nam ( L05,

L16, L18, L23, L24, V79, MD7, MD9, SD30) va gidng

lac dd (Dd BG) dg Trung tam Phat frien Dau dd

huyen Viet Yen, Bac Giang cung cap.

- Tgo mo seo: Hat lac bde vd gd, khu tning hat va

tag md seg theg md ta cua Nguyin Thi Tim va cs,

(2006) cd cai tien [8].

- Xic ly mdt nudc: Cat nhd md seg theg chieu

ngang tU phia dau than phdi thanh cac dgn vi cd khdi

lugng khgang 100 - 150 mg, sau dd fhdi khd bing

ludng khi vd trung cua hdp (thung) cay (Nuaire

2003, Tay Ban Nha) vdi cac ngudng thdi gian xac

dinh.

- Tdi sinh cdy: Cic khdi md da xu ly mat nudc

dugc chuyen len mdi trudng tai sinh. Xac dinh kha

nang chiu mat nudc thdng qua ti Ie sdng sdt cua md

seg sau xu ly thdi khd va kha nang tai smh cay sau 6

tuan nudi cay. Mdi chdi cay sdng sdt va dat kich

thudc khgang 2 - 2,5 cm dugc chuyen vag mdi trudng

ra rl de tag cay hoan chinh (Nguyin Thi Tam vi cs,

2006) [8].

Dai hgc Thai Nguyen

14 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - SO 7 - THANG 7/2009