Chi phí kinh doanh và các biện pháp hạ thấp chi phí kinh doanh tại Công ty vận chuyển khách 16A

PhÇn më ®Çu.

Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, më, nhÊt thÓ

ho¸ vµ theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta ®·, ®ang vµ sÏ thêng xuyªn ®Æt ra nh÷ng th¸ch

thøc cïng nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ

c¸c doanh nghiÖp Quèc Doanh khi phÊn ®Êu b¶o ®¶m vai trß cña chóng.

VËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng còng ®ång thêi cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i

tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt c¸c quy luËt kh¸ch quan cña thÞ trêng, trong ®ã cã

quy luËt c¹nh tranh - ®éng lùc cña thÞ trêng. HËu qu¶ tÊt yÕu cña ®éng th¸i c¹nh tranh

nµy lµ mét nhãm c¸c doanh nghiÖp do kh«ng hoµ nhËp hoÆc x¸c lËp kh«ng ®óng c¸c

thñ ph¸p c¹nh tranh nªn bÞ suy tho¸i, thËm chÝ ph¸ s¶n vµ bÞ g¹t ra khái thÞ trêng;

Mét nhãm c¸c doanh nghiÖp kh¸c thÝch øng ®îc vµ vËn dông ®îc ®ång bé c¸c thñ

ph¸p c¹nh tranh hîp lý, h÷u hiÖu th× kh«ng ngõng t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn . Do vËy,

c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®Æt ra cho m×nh c¸c môc tiªu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ tèi

®a ho¸ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, vÊn ®Ò h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh dÞch vô lu«n

lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i ph¸n ®Êu vµ ®¹t ®îc.

Chi phÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô biÓu hiÖn hao phÝ lao ®éng c¸

biÖt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú. §ång thêi nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh sè ph¶i

bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp. V× thÕ, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ bëi lÏ

mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò

quan träng ®Æt ra cho nh÷ng ngêi qu¶n lý cña doanh nghiÖp lµ ph¶i kiÓm so¸t ®îc

t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ph¸t hiÖn vµ ®éng viªn mäi kh¶ n¨ng

tiÒm tµng trong doanh nghiÖp ®Ó kh«ng ngõng gi¶m bít chi phÝ t¨ng lîi nhuËn nh»m

®¸p øng yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña c«ng nh©n viªn chøc

trong doanh nghiÖp. Nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ qu¶n lý chi

phÝ kinh doanh, ®ång thêi ®îc sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o vµ c¸c c« chó trong C«ng ty

vËn chuyÓn kh¸ch em ®· chän ®Ò Tµi: “Chi phÝ kinh doanh vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ thÊp

chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch 16A NguyÔn C«ng Trø – Hµ Néi”

lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp.

§Ò tµi nghiªn cøu lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh dùa trªn c¬ së cña m«n khoa häc

kinh tÕ : Tµi chÝnh doanh nghiÖp, thèng kª häc, kinh tÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ häc kÕt …

hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch ®Ó hoµn thiÖn qu¸ tr×nh qu¶n

lý chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ kinh

doanh.

Môc tiªu cña kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy lµ trªn c¬ së nghiªn cøu, tæng kÕt thùc

tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong thêi gian qua, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p

nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ kinh doanh cña Doanh

nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

- 1 -

Ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò Tµi: Chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch

16A – NguyÔn C«ng Trø – Hµ Néi.

KÕt cÊu ®Ò tµi gåm 2 Ch¬ng:

Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh vµ c¸c gi¶i ph¸p h¹

thÊp chi phÝ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

Ch¬ng II: Chi phÝ kinh doanh vµ t×nh h×nh qu¶n lý chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty

vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh t¹i c«ng ty

xe kh¸ch 16A NuyÔn C«ng Trø – Hµ Néi.

- 2 -

Ch¬ng I

Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh

C¸c gi¶i ph¸p h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ

trêng.

I. Kh¸i niÖm, ph¹m vi cña chi phÝ kinh doanh dÞch vô.

1. Kh¸i niÖm chi phÝ kinh doanh dÞch vô.

Ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô lµ ho¹t ®éng chuyªn cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm,

lao vô phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t vµ tho¶ m·n nhu cÇu ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cña

nh©n d©n.

HiÖn nay, ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô rÊt phong phó, ®a d¹ng. Cã thÓ kÓ ra

hµng lo¹t c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh dÞch vô ë níc ta nh: vËn t¶i, bu ®iÖn, ¨n uèng

c«ng céng, may mÆc, söa ch÷a, kh¸ch s¹n du lÞch, trang trÝ néi thÊt, dÞch vô mü

phÈm Nh … ng chung quy l¹i th× cã thÓ chia thµnh hai lo¹i h×nh dÞch vô chñ yÕu: Lo¹i

h×nh dÞch vô cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ lo¹i h×nh dÞch vô ®¬n thuÇn (kh«ng cã tÝnh chÊt

s¶n xuÊt), g¾n víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô nµy lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t

sinh t¬ng øng.

§èi víi doanh nghiÖp dÞch vô cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt thùc chÊt lµ doanh nghiÖp võa

cung cÊp s¶n phÈm hµng ho¸, võa ®¸p øng nhu cÇu vÒ dÞch vô cña kh¸ch hµng. Môc

®Ých cña doanh nghiÖp nµy lµ s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ b»ng nh÷ng

lo¹i h×nh dÞch vô cña m×nh ®Ó tiªu thô ®îc s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng nh»m thu

®îc lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt

®Þnh, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm Ngoµi ra cßn cã c¸c kho¶n …

chi phÝ ph¸t sinh, nÕu cã ho¹t ®éng ®Çu t vèn ra ngoµi doanh nghiÖp.

Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn toµn bé hao phÝ vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ tiÒn c«ng tr¶

cho ngêi lao ®éng liªn quan ®Õn quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ph¶i

chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.

Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm

cña doanh nghiÖp nh: chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o, chi phÝ

b¶o hµnh …

C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc ®Çu t vèn ra ngoµi doanh nghiÖp

nh kinh doanh, mua cæ phÝÕu, tr¸i phÝÕu vµ ®Çu t vµo hÖ thèng tÝn dông. Nh÷ng kho¶n

chi phÝ nµy ®îc bï ®¾p b»ng thu nhËp cña c¸c ho¹t ®éng ®ã.

Chi phÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt do c¸c bé phËn

chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh do ®Çu t vèn ra

ngoµi doanh nghiÖp hîp thµnh, chi phÝ kinh doanh nµy ®îc bï ®¾p tõ thu nhËp cña

doanh nghiÖp.

- 3 -

§èi víi doanh nghiÖp dÞch vô kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh: cho thuª ®å dïng

kh¸ch s¹n du lÞch th× chi phÝ chñ yÕu lµ chi phÝ phôc vô nh … : tiÒn l¬ng, khÊu hao

trang thiÕt bÞ, ®å dïng phôc vô sinh ho¹t…

Chi phÝ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp dÞch vô kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt, chñ

yÕu lµ chi phÝ phôc vô kh¸ch hµng. NÕu c¸c doanh nghiÖp dÞch vô nµy ®Çu t vèn ra

ngoµi doanh nghiÖp còng cã thÓ ph¸t sinh mét sè chi phÝ nhÊt ®Þnh nh c¸c doanh

nghiÖp kh¸c.

Nh vËy, chi phÝ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô lµ biÓu hiÖn b»ng

tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng (bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo

l¬ng nh: BHYT, BHXH, CPC§), lao ®éng vËt ho¸ (bao gåm chi phÝ nhiªn liÖu, khÊu

hao tµi s¶n cè ®Þnh) vµ c¸c chi phÝ kh¸c trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §ång thêi nã

lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh sè ph¶i bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp. ChØ cã trªn c¬

së tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh, bï ®¾p ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi phÝ ®ã th× míi ®ñ cho

doanh nghiÖp míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc.

2.Ph¹m vi chi phÝ kinh doanh dÞch vô:

Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ

chøc, qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña

doanh nghiÖp. ViÖc tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh cßn cã t¸c dông gãp phÇn c¶i thiÖn,

n©ng cao ®êi sèng lao ®éng cña doanh nghiÖp.

VÒ mÆt lý luËn chung th× chi phÝ kinh doanh dÞch vô ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn nhng

kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh. §Ó

gióp cho viÖc thèng nhÊt c¸ch x¸c ®Þnh tÝnh h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh phôc vô

cho c«ng t¸c h¹ch to¸n cÇn thiÕt ph¶i quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nµo ®a vµo

chi phÝ kinh doanh, nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nµo kh«ng ®a vµo chi phÝ kinh doanh.

X¸c ®Þnh râ ph¹m vi chi phÝ kinh doanh nãi chung vµ chi phÝ kinh doanh dÞch vô

nãi riªng sÏ lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý chi phÝ kinh doanh chÝnh

x¸c h¬n, chÆt chÏ h¬n, gióp c¸c nhµ qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸, kÕ

ho¹ch lîi nhuËn mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc.

Chi phÝ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô ®¶m b¶o yªu cÇu chi phÝ ®ã

ph¸t sinh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh

dÞch vô mµ chóng ®îc bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp, cßn c¸c chi phÝ kh¸c

kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vµ c¸c nguån vèn riªng ®Ó bï ®¾p

th× kh«ng ®îc phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh dÞch vô.

Theo quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp nhµ

níc th× kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh kho¶n môc phÝ sau :

Chi phÝ ®Çu t dµi h¹n : Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cÊn thiÕt ®Ó t¹o ra c¸c

yÕu tè cña quy tr×nh kinh doanh s¶n xuÊt theo môc tiªu ®Çu t phôc vô cho nh÷ng ph-

¬ng híng kinh doanh s¶n xuÊt trong t¬ng lai cña doanh nghiÖp . Nhãm chi phÝ nµy

bao gåm : Chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n; Mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh; Bæ sung tµi s¶n

cè ®Þnh cÇn thiÕt hoÆc h×nh thµnh tµi s¶n lu ®éng cÇn thiÕt ban ®Çu; Chi phÝ ®µo t¹o

- 4 -